زاینده‌رود کانال آبرسانی نیست

حشمت الله انتخابی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه کف‌تراشی بستر، تغییرات حریم و بستر رودخانه و ایجاد کانال‌های اخیر در بستر زاینده رود به رودخانه آسیب زیادی می‌زند، اظهار داشت: این دست‌اندازی‌ها تغییر در حد نابودی یک اکوسیستم زنده و از بین بردن میلیاردها موجود زنده‌ای است که حیاتشان وابسته به رودخانه است و خسارت آن قابل جبران نیست.

وی با بیان اینکه قطع و وصل جریان آب به همه زیستمندان زاینده‌رود آسیب می‌زند، افزود: بیش از صدها گونه و میلیاردها زیستمند در این اکوسیستم زندگی می‌کند که حیات آنها تابع جریان مستمر و دائمی آب رودخانه است. ما انسان‌ها یکی از آن صدها بلکه هزاران گونه هستیم اما ما با بی‌احترامی به حیات این گونه‌های گیاهی و جانوری و قائل نشدن حق حیات برای پیکره زاینده‌رود سبب تلفات آن‌ها شده‌ایم‌.

عده‌ای مغرض خشک شدن هورالعظیم را به رهاسازی آب در زاینده‌رود نسبت می‌دهند

فعال محیط‌زیست و پژوهشگر حوزه آب با اشاره به استقبال پرشور مردم شهرها و روستاهای حاشیه رودخانه از بازگشایی آب، ابراز داشت: به راستی دلیل این همه شور و شوق چیست؟ با اینکه بیشتر این مردم می‌دانند یا شنیده‌اند که ایام این وصال بس کوتاه است، سبب این همه شادی چیست؟ واقعیت این است که این آب با تک تک سلول‌ها و رگ و پی این مردم پیوند دارد، نه تنها با جسم که با روح و روانشان پیوند دارد.

این دوستدار زاینده‌رود خاطرنشان کرد: این امر از میزان شادمانی و افسردگی مردم در هنگام جریان آب و خشکاندن رودخانه، کامل مشهود است؛ البته این مسأله مختص به زاینده‌رود نیست. مردمان شهرها و روستاهای حاشیه همه رودها از جمله کارون، سپیدرود، نیل و رودخانه زرد، آمازون، سند و گنگ… هم از روزگاران گذشته، تا حدّ پرستش، نسبت به این رودها دلبستگی داشته‌اند.

انتخابی با بیان این نکته، تصریح کرد: عجیب است که پاره‌ای افراد مغرض و بدخواه، این شادمانی کوتاه مدت را برنمی‌تابند و در فضای مجازی، خشک شدن تالاب هورالعظیم را به رهاسازی چندروزه آب زاینده‌رود نسب می‌دهند و ناآگاهان را بر می‌آشوبند و به تفرقه‌افکنی دامن می‌زنند در حالی‌که هورالعظیم از کرخه در غرب کشور آب می‌گیرد که در پشت سدهایش هم‌اکنون ده برابر سد زاینده‌رود آب ذخیره است.

این فعال محیط‌زیست ادامه داد: برتولد برشت از زبان گالیله می‌گوید: «آن کس که نمی‌داند نادان است، اما آنکه حقیقت را انکار می‌کند، تبهکار است‌.»؛ باید اضافه کنم در شرایطی که میهن ما بیش از هرزمانی، به وحدت ملی و همبستگی نیاز دارد، آن کسی که در مقابل دروغ بزرگ سکوت کرده و در واقع حقیقت را کتمان می‌کند، شریک این تباهکاری است.

عضو جمعیت دوستداران محیط زیست اصفهان (طبیعت یاران) خاطرنشان کرد: مساله زاینده‌رود خیلی پیچیده نیست، مشکل در نبود تعادل بین منابع و مصارف رودخانه است که با سو مدیریت طی ۲۰ سال گذشته به بحران تبدیل شده است.

وی با بیان اینکه بدتر از همه ظلمی است که به محیط زیستِ رودخانه شده است، اظهار داشت: متأسفانه تصمیم گیران در این سال‌ها، کارکرد حیاتی زاینده‌رود را تا حد یک معبر و کانال آبرسانی تقلیل داده‌اند و از آن تنها برای عبور آب کشاورزی استفاده می‌کنند.

انتخابی با اشاره به اینکه قانونگذار با مصوبات قانونی، حقابه زیست‌محیطی رودخانه‌ها و تالاب‌ها را محترم شمرده است، ابراز داشت: طبق مصوبه شورای عالی آب، حقابه تالاب‌ها و نیاز زیست محیطی رودخانه‌ها بعد از آب شرب در اولویت است اما در سال‌های گذشته با سوءمدیریت و بی‌توجهی به این مصوبه، پس از تخصیص آب کشاورزی شاهد خشکیدن رودخانه هستیم.

جریان یک پنجم آبی که در بالادست برداشت می‌شود، زاینده‌رود را زنده می‌کند

پژوهشگر حوزه محیط زیست اضافه کرد: فقط تنه اصلی زاینده‌رود مهم نیست، بلکه باید در تمام مادی‌های سطح شهر که بخشی از پیکره رودخانه و رگ‌های زیست‌بوم اصفهان است، آب جریان داشته باشد؛ تا پایداری این زیست‌بوم حفظ شود. نه فقط اصفهان که زاینده رود رگ حیات تمام حوضه، شامل شهرها و روستاهای بسیاری است که باید حفظ شود و نباید به کانال آبرسانی تبدیل شود.

وی ادامه داد: در بالادست رودخانه، بین سد زاینده‌رود تا سد چم آسمان در هر دو استان، آب زیادی به ارتفاعات پمپاژ می‌شود در حالی‌که می‌توان با صرفه‌جویی و رهاسازی دائمی یک پنجم آبی که در بالادست و زیردست سد مصرف می‌شود رودخانه را به صورت دائمی زنده نگاه داشت و مانع خشکاندن آن شد.

انتخابی در این باره خاطرنشان کرد: در سال آبی ۹۸-۹۹ به دنبال دو سال ترسالی، چهار نوبت آب برای کشاورزی تخصیص یافت و حدود یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون مترمکعب آب از سد زاینده‌رود رهاسازی شد که اگر حدود ۱۰ درصد آن به میزان ۱۷۶ میلیون مترمکعب صرفه جویی می‌شد (به اندازه حقابه گاوخونی) و به صورت پایدار و مستمر جریان می‌یافت، رودخانه هیچگاه خشک نمی‌شد در حالی که پس از اتمام استفاده از آب برای کشت و کار، زاینده‌رود را خشک‌بند کردند.

وی افزود: بی‌شک با برنامه‌ریزی اصولی می‌توان رودخانه را حتی با کمترین مقدار آب همواره زنده نگه داشت.