از «نیروی سوم» خلیل ملکی تا «نیروی چهارم» زیدآبادی - Gooya News

عصر ایران؛ مهرداد خدیر

«نیروهای سیاسی در ایران به سه جریان عمده تقسیم می‌شوند: اصول‌گرایان، اصلاح‌طلبان و براندازان.... خیل عظیمی از کنش‌گران سیاسی و اجتماعی اما در حصار تنگ و ناموزون آنها نمی‌گنجند و از سِتَروَنی فکری و قدرت‌خواهی آنان حتی بسیاری از هواداران خودشان نیز به ستوه آمده‌اند. درست به همین دلیل، جریان چهارمی، باید!»

دکتر احمد زیدآبادی - نویسنده، فعال سیاسی و تحلیل‌گر - با این عبارات دربارۀ ضرورت ایجاد یک «جریان چهارم» ورای سه جریان سیاسی « اصول‌گرا، اصلاح طلب و برانداز» نوشته و به تازگی 10 شاخص و معیار فکر و عملِ «نیروی چهارم» مورد نظر را هم برشمرده است.

شاخص هایی از این دست: «متقاعد کردن حکومت به تغییر روش به جای تصرف دولت و شراکت، کنش بر اساس شرایط عینی به جای گزاره‌های ایدیولوژیک، مراقبت از اصل مملکت در جریان تعارض، مورد - محوری به جای رد یا قبول تمامیت یک نحلۀ سیاسی، آمادگی گفت و گو و مجادلۀ مدنی و مصالحۀ انسانی با دیگران، انصاف در نقد، قایل بودن حق انتقاد از خود برای دیگران، نه قدسی‌سازی نه تابو‌آفرینی، جست‌و‌جوی کمالِ ممکن به جای کمالِ مطلوب و دامن‌نزدن به مطالبات فزاینده‌ای که هیچ دولتی توان برآورده کردن آنها را ندارد.»

در این نوشتار نمی‌خواهم به شاخص‌های 10 گانۀ «نیروی چهارم» بپردازم. غرض، تنها نقبی است به تاریخ 60-70 سال اخیر و تکاپوی «جریان سوم» در جدال دو نیروی اصلی که یکی به مشارکت مردم باور دارد و دیگری تقسیم قدرت یا مجال مشارکت برای همگان را برنمی‌تابد.

هر چند در ابتدا می‌توان این نکته را مطرح کرد که اگر کل جریانات سیاسی را می‌توان به همان سه نیروی پیش گفته تقسیم کرد جریان احمدی‌نژاد چه می‌شود و اگر او چهارمی باشد چگونه می‌توانند خود را چهارمی بخوانند و اگر در زمرۀ سه فقرۀ نخست است تا گزارۀ «نیروی چهارم» درست از کار در بیاید ذیل کدام قرار می‌گیرد؟ اصلاح طلب که نیست. اصول‌گرایان هم که از او اعلام برائت کرده‌اند. برانداز هم که نمی‌تواند عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام باشد. پس یک نحله را هم باید به او اختصاص داد!