مهرنوش اشترانی: دادخواهی اعدام‌شدگان دهه ۶۰ باید به یک مطالبه عمومی تبدیل شود

علیه فراموشی

در جریان سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران، ابراهیم رئیسی (عضو هیأت مرگ) به عنوان کاندیدای پیروز در این انتخابات معرفی شد. انتخابات بی‌رمقی که با وجود تمام ترفندهای به کار گرفته شده توسط حکومت جمهوری اسلامی، پایین‌ترین میزان مشارکت در ۴۲ سال گذشته را به خود اختصاص داد و برای اولین بار میزان مشارکت به زیر ۵۰ درصد رسید.

همزمان با روی کار آمدن رئیسی به عنوان دومین چهره نظام در قامت رئیس‌جمهوری، بار دیگر نقش او به عنوان یکی از اعضای هیأت مرگ در اعدام هزاران زندانی سیاسی در تابستان ۱۳۶۷ برجسته شده است.

آغاز فراخوان‌ها به رسیدگی به نقش رئیسی در کشتار تابستان ۶۷:

جاوید رحمان، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در امور ایران، پس از رئیس‌جمهورشدن ابراهیم رئیسی در مصاحبه‌ای با خبرگزاری رویترز دوشنبه ۲۸ ژوئن/۷ تیر خواستار تحقیقات مستقل درباره نقش رئیسی در اعدام غیرقانونی هزاران زندانی سیاسی در سال ۱۳۶۷ شد.
ابراهیم رئیسی در اولین کنفرانس مطبوعاتی خود پس از اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ عملاً نقش خود در کشتار را پذیرفت. عضو هیأت مرگ در پاسخ به سوال خبرنگار شبکه الجزیره درباره عاملیت او در «جنایت علیه بشریت» از طریق مشارکت در اعدام‌ گسترده زندانیان سیاسی در تابستان ۱۳۶۷، اقداماتش را «در راستای حقوق بشر» خواند و اظهار داشت «بابت این عملکرد باید مورد تشویق قرار بگیرد.»
فعالان جنبش دادخواهی ایران نیز به‌ طی فراخوانی برای برگزاری یک «دادگاه رسانه‌ای»، بیانیه منتشر کردند و در آن از رسانه‌های مستقل خواسته‌‌اند تا با دادنِ تریبون به آنها، امکان پاسخگویی به اظهارات خلاف واقعیت ابراهیم رئیسی و رئیس جمهوری منتخب نظام را فراهم کنند.

با روی کار آمدن ابراهیم رئیسی به عنوان رئیس‌جمهوری، چگونه باید نسبت به این موضوع اعتراض کرد؟ در شرایط موجود که حکومت سعی دارد ناقضان حقوق بشر را به سمت‌های بالا بگمارد، چالش‌ها، ابزارها و شیوه‌های نوین دادخواهی چیست؟ چرا حافظه جمعی اکنون بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد؟ نقش شهروند مسئول و دخالت موثر در زمینه اعتراض به نقض حقوق بشر در قبال ناقضان حقوق بشر را چگونه می بینید؟

زمانه در این رابطه با مهرنوش اشترانی، فرزند سلطان‌علی اشترانی که فروردین ۱۳۶۲ به دلیل هواداری از سازمان فدائیان (اقلیت) در همدان اعدام شد، گفت‌وگو کرده است.

◼️ گفت‌وگوی زمانه با مهرنوش اشترانی را بشنوید:

مهرنوش اشترانی به زمانه می‌گوید ابراهیم رئیسی برای او نماد هیأت مرگ است. هرچند اشترانی معتقد است فاجعه قبل از اینکه رئیسی رئیس دولت شود رخ داده است زیرا پیش از رسیدن به ریاست جمهوری، رئیس دستگاه قضایی بوده به عنوان مجری عدالت بوده است.

به گفته مهرنوش اشترانی از زمانی که جنایت‌های جمهوری اسلامی به وقوع پیوسته، همواره به شکل‌های متفاوت اعتراض به آنها در جریان بوده است. اشترانی می‌گوید عمومی‌تر شدن این دادخواهی و درگیر شدن هرچه بیشتر ذهن جامعه برای مقابله با چنین شرایطی حائز اهمیت دارد. او یکی از مهم‌ترین راه‌های تحقق این امر را صحبت کردن درباره کشتار دهه ۶۰ و مقابله با تحریف تاریخ و واقعیت از سوی حکومت می‌داند.

مهرنوش اشترانی به زمانه می‌گوید دادخواهی به معنای کشف حقیقت و اجرای عدالت است، از این‌رو چالش‌هایی که بر سر راه دادخواهی وجود دارد تفاوتی نکرده است.

سلطان‌علی اشترانی، پدر مهرنوش اشترانی فعالیت سیاسی خود را قبل از انقلاب آغاز کرد. او بعد از انقلاب با سازمان چریک‌های فدائی خلق فعالیت می‌کرد و بعد از انشعاب این سازمان در سال ۱۳۵۹ به جناح «اقلیت» پیوست.

سلطان‌علی اشترانی اوائل سال ۱۳۶۱ در منزلش واقع در همدان توسط ماموران سپاه پاسداران بازداشت شد، ولی در مورد دلائل بازداشت او چیزی گفته نشد. دوره بازجوئی او در زندان سپاه پاسداران همدان گذشت. او در این دوران به شدت شکنجه شده بود. خانواده اشترانی در ملاقاتی که ۴۰ روز بعد با او داشتند، متوجه شدند که پاهایش در اثر شکنجه باندپیچی شده بود.

سلطان‌علی اشترانی در ١٩ فروردین ۱۳۶۲ در همدان به همراه یکی از دوستانش به نام اکبر مسلم‌خانی، اعدام شد.