واکنش‌های گسترده به طرح مجلس ایران برای سانسور وسیع شبکه‌های اجتماعی

نمایندگان مجلس شورای اسلامی روز چهارشنبه ششم مرداد بعد از یک جلسه غیرعلنی، به کمیسیون مشترک ویژه اجازه دادند درباره اجرای آزمایشی طرح محدودسازی اینترنت تصمیم‌گیری کند.

۱۲۱ نماینده رای دادند که بر اساس اصل ۸۵ آیین‌نامه داخلی مجلس، یک کمیسیون ویژه درباره اجرایی شدن طرح موسوم به «صیانت از حقوق کاربران در فضای‌ مجازی و ساماندهی پیام‌رسان‌های‌ اجتماعی» تصمیم‌گیری کند و به این ترتیب، راه را برای محدودیت کامل اینترنت در ایران هموارتر کردند.

براساس اصل ۸۵ قانون اساسی اگرچه مجلس نمی‌تواند اختیار قانون‌گذاری را واگذار کند اما در موارد ضروری می‌تواند اختیار وضع بعضی از قوانین را تفویض کرده و قانون برای مدتی که مجلس تعیین می‌کند به صورت آزمایشی اجرا می‌شود.

تصمیم نمایندگان مجلس اما واکنش‌های گسترده‌ای را در شبکه‌های اجتماعی برانگیخته است. در میان مسئولان جمهوری اسلامی ایران، سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در صفحه توئیتر خود با انتقاد از این طرح هشدار داد که «با ساطوری پیکر وطن را شقه شقه می‌کنیم».

محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام، هم در صفحه توئیتر خود به این طرح واکنش نشان داده و نوشته که مردم حق دارند بپرسند «در حالی که جامعه با انواع مشکلات و مصائب اقتصادی مواجه است، تصویب طرح موسوم به صیانت از حقوق کاربران اینترنت، چه ضرورتی داشته است؟»

او در توییت دیگری خبر داده است که در هیئت عالی نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام «همه جوانب طرح موسوم به‌ صيانت از حقوق کاربران در فضای مجازی بررسی خواهد شد.»

به گفته آقای رضایی «هیچ طرح و لایحه ای نباید مغایر سیاست های کلی نظام باشد.»

حسام‌الدین آشنا، مشاور سابق حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران، نیز گفته است که «بنزین ۹۸ حتی مصوبه سران سه قوه را هم داشت ولی این طرح حتی مصوبه مجلس را هم نخواهد داشت و با تفویض اختیار به یک کمیسیون تصویب می‌شود».

انتقادها به این طرح و اقدام مجلس، فقط به فعالان سیاسی محدود نمانده است. علی کریمی، فوتبالیست سابق و پرطرفدار ایران، در استوری اینستاگرام خود پرسیده است: «واکسن،‌ دارو،‌آب، برق،‌ هوا، گرونی و...!!! صیانت نمی‌خواد؟»

هانیه توسلی، بازیگر سینما، هم در صفحه اینستاگرام خود با انتقاد از این طرح نوشته است: «مشکل آب و برق و تورم و تحریم و بیکاری و واکسن که مهم نیست! فیلتر کنید که مشکلات و بدبختی‌ها و فلاکت‌ها جایی درز نکنه! آفرین به این همه تدبیر و درایت و دلسوزی».

مهراب قاسم خانی، طنزنویس، هم نوشته است که «اسم طرح مجلس باید تجاوز به حقوق کاربران فضای مجازی باشد».

تعدادی از کاربران شبکه‌های اجتماعی از محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس، انتقاد کرده‌اند و سفر او به سوریه و عدم حضورش در مجلس در ارتباط با چنین طرحی را نوعی «فرار» او از پذیرفتن مسئولیت پیامدهای این طرح دانسته‌اند.

کاربری به اسم حامد هادیان در توئیتر نوشته است که «می‌شه گفت با ضد مردمی‌ترین مجلس از ابتدای انقلاب طرفیم».

محمدرضا یزدان‌پرست، مجری صداوسیما، خطاب به نمایندگان مجلس نوشته است: اگر «مردم نخواهند ازشان صیانت کنید، باید که را ببینند؟ نمایندگان غمخوارِ هزار و یک گرفتاری مردم! حتما در "عصرجدید" شرکت کنید؛ استعداد حیرت‌زایی دارید در عصبانی‌کردن ملت».

سعیده خاشی، از فعالان مدنی در سیستان‌وبلوچستان، هم خطاب به نمایندگان مجلس نوشته است: «همین اینترنت کم‌جان‌تان منبع حیات اقتصادی بسیاری از زنان صاحب کسب‌وکار در سیستان‌وبلوچستان است، شما انگار سر جنگ و جدل با این مردم خسته دارید و هر روز یک بازی راه انداخته و شادمان از این همه عذابی هستید که بر جان ایران می‌اندازید».

در مقابل، دسته دیگری از کاربران معتقد هستند که این طرح، نگاه نظام جمهوری اسلامی به شبکه‌های اجتماعی و اراده حاکمیت برای محدود کردن اینترنت است. نوگل منشوری، یکی از کاربران توئیتر در همین زمینه نوشته است: «پشت این طرح صیانت از حقوق کاربران، شخص رهبری است ولاغیر، بارها این اواخر در صحبت‌هایی که داشتند به کنترل فضای مجازی اشاره کرده‌اند. فرق هم نداشت چه کسی نماینده مجلس یا رئیس‌جمهور باشد».

شهریار شمس‌مستوفی، روزنامه‌نگار، هم به کاربرانی پاسخ داده که معتقدند چنین طرح‌هایی در مجلس، نتیجه عدم مشارکت مردم در انتخابات دوره قبل مجلس است: «این‌هایی که تصویب طرح صیانت را به عدم شرکت در انتخابات ربط می‌دهند می‌شه بفرمایند به چه کسانی رای می‌دادند این طرح تصویب نمی‌شد».

یاشار سلطانی، روزنامه‌نگار، هم هشدار داده است که «در طرح صیانت، مجلس انقلابی شنود و استراق سمع اینترنت را هم به کارگروهی با اعضای نامعلوم و زیر نظر دادستان کل کشور واگذار کرد. عملا برای شنود ارتباطات اینترنتی مردم، مجلس قانونا تشریفات دادگاه را هم کنار گذاشت و دادگاه صحرایی راه انداخت».

گزارشگران بدون مرز این طرح را «برگرفته از روش سانسور در چین» با هدف «مسدودسازی کامل دسترسی به شبکه‌های اجتماعی و اینترنت جهانی و تبعیض دیجیتال علیه حق دانستن مردم» دانسته است و انجمن روزنامه‌نگاران زن ایران بیانیه‌ای منتشر کرده و پرسیده است: «آیا اولویت کار مجلس انقلابی در شرایط کنونی جامعه، تنها محدود کردن جریان آزاد ارتباطات و اطلاعات است؟ یا ارائه طرح‌هایی برای مشکلات اساسی چون کرونا، بیکاری، مشکلات زیست محیطی و ...»

در میان واکنش‌های گسترده مردم و فعالان عرصه‌های مختلف به طرح «صیانت از حقوق کاربران در فضای‌ مجازی و ساماندهی پیام‌رسان‌های‌ اجتماعی»، برخی از نمایندگان مجلس هم از این طرح و تصمیم روز چهارشنبه مجلس انتقاد کرده‌اند. سایت جماران به نقل از معین‌الدین سعیدی، نماینده چابهار، نوشته است که «از محضر ملت بزرگ ایران عذرخواهی می‌کنم، امروز روز خوبی برای مجلس نبود».

در مقابل اما، سیدنظام‌الدین موسوی، مدیرعامل پیشین خبرگزاری فارس و نماینده فعلی مجلس که از حامیان این طرح است گفته که «این طرح راه طولانی برای تبدیل شدن به قانون دارد و این‌که در فضای مجازی علیه مجلس شورای اسلامی جوسازی‌هایی شده است درست نیست و هنوز اتفاقی در موضوع فضای مجازی رخ نداده و یک کمیسیون خاص نیز قرار نیست در مورد فضای مجازی تصمیم‌گیری کند».

۱۵ تیرماه سال جاری، کارزاری در مخالفت با تصویب طرح «صیانت از حقوق کاربران در فضای‌ مجازی و ساماندهی پیام‌رسان‌های‌ اجتماعی» به راه افتاد و نامه مخالفت با این طرح خطاب به محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس، تاکنون دست‌کم از سوی نیم میلیون کاربر ایرانی فضای مجازی امضا شده است.

در بخشی از این نامه آمده که با اجرای این طرح، «مشکلات جدیدی» در کنار «فیلترینگ قبلی پلتفرم‌های جهانی کاربردی نظیر فیس‌بوک، توئیتر، یوتیوب و تلگرام و سرعت پایین اینترنت بین‌المللی، دردهای بیشتری را به بدنه مردم وارد خواهد کرد و در این شرایط سخت اقتصادی، مردم را از مواهب این فناوری‌های نوین محروم خواهد کرد.»

با استفاده از شبکه‌های اجتماعی، خبرگزاری‌های ایران و سایت رادیو فردا/ ف.ق/ ک.ر