آیا وقفه ایران در قبول تعهدات پاریس در دولت سیزدهم پایان می‌یابد؟

‌خبرگزاری مهر_ گروه جامعه: قرعه تصمیم‌گیری درباره آینده توافق نامه پاریس هم همچون ادامه مذاکرات وین برعهده مجلس یازدهم و دولت سیزدهم افتاده است. توافقی که شاید در نگاه نخست جنبه محیط زیستی داشته باشد، اما به دلیل تعیین محدودیت و کنترل مصارف انرژی بر اقتصاد کشورمان تأثیرگذار خواهد بود. مسأله‌ای که باعث ایجاد یک مکث طولانی مدت درباره سرانجام پیوستن ایران به این تعهد شده است و حدود ۵ سال است پرونده تعهدات ایران در مجلس مسکوت مانده است.

موافقان پیوستن به توافق نامه اقلیمی پاریس می‌گویند، تعهد کاهش گازهای گلخانه‌ای در ایران می‌تواند یک فرصت باشد تا هم کشور را به شاخص‌های استاندارد زیست محیطی در دنیا نزدیک کنیم و هم اینکه بتوانیم از کمک‌های بین‌المللی در این زمینه بهره بگیریم.

اما مخالفان نه تنها رسیدن به تعهد کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای را در شرایط کنونی ایران با توجه به تحریم‌ها و شرایط اقتصادی و توسعه‌ای غیرممکن می‌دانند که پیوستن به این تعهد نامه را یک تهدید در فعال شدن اجماع جهانی در افزایش فشار بر ایران و افزایش فشار تحریم‌ها عنوان می‌کنند.

در چنین شرایطی یکی از مهمترین زوایایی که می‌تواند بر نحوه تصمیم‌گیری مجلس و دولت آینده در این خصوص تأثیر گذار باشد، بررسی میزان تعهدات دیگر کشورهاست.

رفتار کشورهای مختلف در مواجهه با توافق نامه پاریس در واقع می‌تواند نقاط تاریک و مبهمی که این توافق بر سر راه کشور دارد را روشن کند؛ در این گزارش به رفتار ۴ کشور خاورمیانه (عربستان، کویت، امارات متحده عربی و عراق) می‌پردازیم که بر مبنای نامه‌های کشورهای حاضر در توافق نامه پاریس است که به دبیرخانه این توافق نامه در سازمان ملل ارسال شده است.

عربستان سعودی: تعهدی در توافق نامه پاریس نمی‌دهیم

عربستان سعودی با تولید ۹ میلیون بشکه نفت که در مجامع جهانی به راحتی امکان دریافت کمک‌های بین المللی را دارد و در پیمان قبلی زیست محیطی جهانی (کیوتو) نیز از این فرصت بهره برده و کمک‌های بین المللی را در جهت کاهش میزان تولید گازهای گلخانه‌ای دریافت کرده است، در توافق نامه پاریس هیچ تعهدی را قبول نکرده است. اما در عوض اعلام کرده که تلاش می‌کند راندمان انرژی را در کشورش بالا ببرد و از گاز طبیعی و انرژی‌های تجدید پذیر بیشتر در نیروگاه‌هایش استفاده کند.

این رفتار کشور ثروتمند عربستان از این جهت است که به گفته ناصر محرم نژاد معاون اسبق سازمان محیط زیست در مسیر اجرای اهداف توافق نامه پاریس هیچ بودجه‌ای وجود ندارد و همه تعهدات به شکل داوطلبانه از سوی کشورها پذیرفته شده است.

استفاده از فعل «تلاش کردن» از سوی کشور ثروتمند امارات متحده عربی برای کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای در کشورش

دیپلماسی دیگر کشور منطقه، امارات متحده عربی هم تقریباً نزدیک به عربستان سعودی است، این کشور در نامه‌ای به دبیرخانه توافق نامه ارسال کرده است، عنوان کرده که تلاش می‌کند از انرژی‌های پاک تا سقف ۲۴ درصد تا سال ۲۰۲۱ استفاده کند.

کویت: اگر بودجه داشتیم، پروژه‌هایی را پیش خواهیم برد

کویت اعلام کرده است در صورت تأمین بودجه و فناوری لازم، پروژه‌هایی را در جهت کاهش گازهای گلخانه‌ای انجام خواهد داد، نظیر افزایش خطوط مترو، تولید انرژی پاک، تولید انرژی از پسماندهای شهر، نوسازی پالایشگاه‌ها با تکنولوژی‌های نوین.

عراق: هیچ تعهدی نمی‌دهیم
عراق همسایه ما نیز هیچ تعهدی را در این توافق نامه نپذیرفته است. و تعهدات آن صفر است.

جمهوری اسلامی ایران: در صورت برداشته شدن تحریم‌ها تا ۱۲ درصد و در غیر این صورت ۴ درصد کاهش خواهیم داشت

در چنین شرایطی نمایندگان جمهوری اسلامی ایران از قبول تعهد ۱۲ درصدی در صورت برداشته شدن تحریم‌ها سخن گفته‌اند. (در صورتی که تحریم‌های سازمان ملل از ایران در جریان برجام برداشته شده است، و ایران باید زیربار تعهدات ۱۲ درصد برود) و پایه تعهدات ما در این معاهده ۴ درصد تعیین شده است.

این در حالی است که تعیین این حد از قبول تعهد برای کشوری که از لحاظ اقتصادی در رده‌های پایانی جهان کنونی ایستاده است به نوعی خودزنی محسوب می‌شود. چون اگر در این شرایط ما حتی تمامی گازهای فلر تولید شده در کشورمان را جمع آوری کنیم، می‌گویند این تعهد شما بوده است اما اگر کشوری مثل کویت که زیربار تعهد نرفته است به کاهش گازهای فلر اقدام کند مورد تقدیر قرار می‌گیرد.

درواقع قبول مسئولیت در قبال کاهش گازهای گلخانه‌ای از سوی ایران با توجه به شرایط تحریمی و در اختیار نداشتن تکنولوژی روز در قابل قیاس با کشورهای اشاره شده نیست، و نگاه حاکم در میان تصمیم گیرندگان حاضر در این توافقنامه نوعی نگاه راضی نگهداشتن جامعه جهانی از کشور است در حالی ایران امکان تحقق وعده‌های داده شده را ندارد. و تأثیرات عکسی در نگاه جامعه جهانی به کشور خواهد داشت.