همنشینی با پیامبر(ص) در آخرت پاداش تلاوت سوره انسان

به گزارش خبرنگار مهر امروز ۲۵ ذی الحجه سالروز نزول سوره مبارکه انسان و روز خانواده است. سوره انسان یا هَلْ أَتَیٰ هفتاد و ششمین سوره و از سوره‌های مدنی است. سوره انسان درباره خلقت و هدایت انسان، اوصاف ابرار (نیکوکاران) و نعمت‌هایی که خداوند به آنان می‌دهد و همچنین اهمیت قرآن و مشیت پروردگار سخن می‌گوید.

بنابر نظر مفسران شیعه و برخی از اهل سنت، آیه هشتم این سوره معروف به آیه اطعام، در شأن حضرت علی (ع)، فاطمه زهرا (س)، حسنین (ع) نازل شده است. ایشان سه روز پیاپی به نذرشان بر روزه‌گرفتن این روزها وفا کردند و با اینکه خود گرسنه بودند، افطاری‌شان را به مسکین و یتیم و اسیر بخشیدند. از جمله پاداش‌هایی که برای تلاوت این سوره بیان شده، همنشینی با پیامبر (ص) در آخرت است.

مرحوم آیت الله میرزا جواد آقا ملکی تبریزی در کتاب شریف المراقبات در خصوص روز ۲۵ ذی الحجه می‌گوید:

این روز نیز یکی از مواسم گرانقدر برای موالیان ائمه دین است، خداوند در این روز سوره «هل اتی» را در حق آنان فرو فرستاده و از صدقه آنان تشکر کرد، هدیه آنان را پذیرفته، در کتاب خود شرح حال آنان را داده و آنان را مورد مدح و ثنا قرار داد.

این رویداد - همانگونه که در روایات فراوان و معتبر آمده است - چنین آغاز می‌گردد که حسنین علیهما السّلام بیمار می‌شوند. پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم از آنان عیادت می‌کنند. پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم به امیر المؤمنین می‌گوید: ابا الحسن بهتر است برای شفای فرزندانت نذر کنی. زیرا در صورت بر آورده نشدن حاجت وفای به نذر لازم نیست. علی علیه السّلام گفت: اگر فرزندانم از این بیماری شفا پیدا کنند بخاطر تشکر از خدای عز و جل سه روز، روزه می‌گیرم.

فاطمه علیها السّلام و فضه کنیز آنان نیز چنین گفتند. وقتی فرزندان ایشان شفا یافتند. چون چیزی نداشتند، علی علیه السّلام نزد «شمعون خیبری» رفته و سه صاع جو قرض گرفت. - در بعضی از روایات آمده که علی علیه السّلام نزد همسایه یهودی خود بنام «شمعون» که به پشم رشتن و بافتن اشتغال داشت، رفته و به او گفت: آیا به اندازه یک سبو، پشم می‌دهی که فاطمه، دختر محمد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم، در مقابل سه صاع جو آن را بریسد؟ گفت: آری. آنگاه پشم و جو را به او داد. او نیز آن را پیش فاطمه آورده و جریان را برای او نقل کرد. فاطمه علیها السّلام نیز قبول کرد که آن عمل را انجام دهد - فاطمه علیها السّلام یک صاع جو را آسیاب نموده و با آن پنج عدد نان تهیه کرد، هر نفر یک عدد. علی علیه السّلام نماز مغرب را همراه پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم گزارده و به منزل آمد. غذا را جلوی آن حضرت گذاشتند. ناگهان فقیری آمده و گفت: سلام بر شما اهل بیت محمد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم من فقیری از فقرای شیعه هستم. به من غذا دهید تا خداوند از غذاهای بهشتی به شما بدهد. علی علیه السّلام صدای او را شنید. دستور داد غذا را به او بدهند. آنها نیز غذا را به او داده و فقط با آب افطار کردند.

شکرگزاری به درگاه خداوند در این روز و مانند آن با روزه، نماز شکر و سجده‌های آن است. ولی مهم، شناختن قدر نعمت است آنگونه که باید. و این مطلب با اندیشه و دانش تحقق می‌یابد. و آنگاه که نعمت را شناخت آن را بزرگ می‌داند. و از راه‌های بزرگ دانستن نعمت عبادت کردن است

روز دوم فاطمه علیها السّلام یک صاع دیگر را آرد کرده و نان پخت، علی علیه السّلام با پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم نماز مغرب را گزارده و به منزل آمد. همین که غذا را جلوی حضرتش نهادند، یتیمی به در خانه آنان آمده و گفت: سلام بر شما اهل بیت محمد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم یتیمی از فرزندان مهاجرین هستم. پدر و مادرم در روز «عقبه» شهید شده‌اند. غذایم دهید تا خداوند از غذاهای بهشت به شما بدهد.

علی علیه السّلام این سخنان را شنیده و دستور داد تا غذا را به او بدهند. آنان نیز اطاعت کرده و فقط با آب افطار کردند.

فاطمه علیها السّلام در روز سوم، سومین صاع جو را آرد کرده و نان پخت.

علی علیه السّلام با پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم نماز خوانده به منزل بازگشته و غذا را جلوی ایشان گذاشتند. در این هنگام اسیری در خانه آنان آمده و گفت: سلام بر شما، اهل بیت محمد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم ما را اسیر کرده و بدون غذا نگه می‌دارید

علی علیه السّلام شنیده و دستور داد غذا را به او بدهند. آنان نیز غذا را به او داده و فقط با آب افطار کردند. و در این سه شبانه روز غیر از آب چیزی نخوردند.

در روز چهارم و در حالی که آنان نذر خود را ادا کرده بودند، علی علیه السّلام با دست راست خود حسن علیه السّلام و با دست چپ حسین علیه السّلام را گرفته و در حالی که از شدت گرسنگی مانند جوجه‌های پرندگان می‌لرزیدند، نزد رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله و سلّم رفتند.

هنگامی که پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم آنان را دید، فرمود: ابا الحسن چقدر سختی کشیده‌اید

آنگاه با هم بطرف منزل فاطمه علیها السّلام حرکت کردند. وقتی به آنجا رسیدند، فاطمه علیها السّلام را در جایگاه عبادت خود یافتند، در حالی که از شدت گرسنگی شکمش چسبیده و چشمانش به گودی نشسته بود. هنگامی که پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم او را دید، فرمود: پناه بر خدا اهل بیت محمد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم از گرسنگی می‌میرند!

در پی آن جبرئیل بر پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم فرود آمد و گفت: محمد، خداوند بخاطر اهل بیتت به تو تبریک می‌گوید.

فرمود: چرا؟ جبرئیل.

در این جا جبرئیل این آیات را بر زبان پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم جاری ساخت:

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم‌

هَلْ أَتی عَلَی الْإِنْسانِ حینٌ مِنَ الدَّهْرِ لَمْ یَکُنْ شَیْئاً مَذْکُوراً (۱)

إِنَّا خَلَقْنَا الْإِنْسانَ مِنْ نُطْفَةٍ أَمْشاجٍ نَبْتَلیهِ فَجَعَلْناهُ سَمیعاً بَصیراً (۲)

إِنَّا هَدَیْناهُ السَّبیلَ إِمَّا شاکِراً وَ إِمَّا کَفُوراً (۳)

إِنَّا أَعْتَدْنا لِلْکافِرینَ سَلاسِلَ وَ أَغْلالاً وَ سَعیراً (۴)

إِنَّ الْأَبْرارَ یَشْرَبُونَ مِنْ کَأْسٍ کانَ مِزاجُها کافُوراً (۵)

عَیْناً یَشْرَبُ بِها عِبادُ اللَّهِ یُفَجِّرُونَها تَفْجیراً (۶)

یُوفُونَ بِالنَّذْرِ وَ یَخافُونَ یَوْماً کانَ شَرُّهُ مُسْتَطیراً (۷)

وَ یُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلی حُبِّهِ مِسْکیناً وَ یَتیماً وَ أَسیراً (۸)

إِنَّما نُطْعِمُکُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لا نُریدُ مِنْکُمْ جَزاءً وَ لا شُکُوراً (۹)

... «ثعلبی» روایت کرده است که «در این روز غذایی از آسمان فرود آمد که تا هفت روز از آن می‌خوردند.»

عده‌ای از بزرگان اهل سنت نزول این سوره در مورد «امیرالمؤمنین و خانواده او علیهم السّلام» را روایت نموده‌اند. شیعیان باید برای سپاسگزاری از خدای متعال با تمام توان در این روز به عبادت بپردازند. زیرا خداوند در این روز با این فضائل بزرگ و نزول این آیات گرانقدر اهل بیت را گرامی داشت. و آنان را بگونه‌ای به ما معرفی نمود که جای هیچ شک و شبهه‌ای باقی نمانده و بدین وسیله دین ما را کامل و نعمت‌های خود را بر ما تمام کرد. خدای را شکر آنگونه که خود می‌پسندد.

شکرگزاری به درگاه خداوند در این روز و مانند آن با روزه، نماز شکر و سجده‌های آن است. ولی مهم، شناختن قدر نعمت است آنگونه که باید. و این مطلب با اندیشه و دانش تحقق می‌یابد. و آنگاه که نعمت را شناخت آن را بزرگ می‌داند. و از راه‌های بزرگ دانستن نعمت عبادت کردن است.