بند فریمان گرفتار در رسوب

به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد،سد فریمان در ۱۲ کیلومتری جنوب شهر فریمان در موقعیتی عالی روی رودخانه فریمان ساخته شده است و در دوران ترسالی دریاچه‌ای حدود ۲ کیلومتر طول با میزان ۱۴ میلیون متر مکعب ذخیره آب ایجاد می‌کند و علاوه بر این که آب بخش وسیعی از زمین‌های کشاورزی و شرب فریمان و چند روستا را تأمین می‌کند، یکی از جاذبه‌های گردشگری این شهرستان محسوب می‌شود.

این روز‌ها کاهش بارندگی، گرمای زود هنگام و خشکسالی موجب شده است تا شاهد خشک شدن آب ذخیره شده سد فریمان باشیم و حدود ۱۰ هزار کشاورز، باغدار و... که این سد نقش به سزایی در تأمین اقلام مختلف کشاورزی در شهرستان فریمان و حتی استان خراسان رضوی دارد با کاهش قابل توجه محصولات کشاورزی روبه رو شوند.

علی مظهر فریمانی دبیر اجرایی نظام صنفی و کشاورزی فریمان می‌گوید:سد فریمان در سال ۷۶ با ۳ متر ارتفاع ارتقا یافت و پس از آن مدیریت سد فریمان از کنترل کشاورزان خارج شد و هم اکنون آب منطقه‌ای خراسان بر آب سد مدیریت می‌کند.

بیشتر بخوانید

• احداث دو بند خاکی در فریمان

او  با اشاره به این که تا قبل از ارتقای سد فریمان لایروبی آن هر سال توسط خود کشاورزان انجام می‌شد، می‌ افزاید:هم اکنون سد ۱۴ متر رسوبات انباشته دارد و این یعنی آب به جای این که در موقع سیلاب و باران ذخیره شود، رهاسازی و بدون استفاده روانه رودخانه‌ها می‌شود و بنابراین با این که هر سال چندین جلسه برای لایروبی بند فریمان با سازمان آب منطقه‌ای استان داشته ایم، ولی هیچ نتیجه‌ای در بر نداشته است و امروز شاهد این حجم از رسوبات در سد فریمان هستیم.

دبیر اجرایی نظام صنفی و کشاورزی با اشاره به این که سال گذشته یکی از پرباران‌ترین سال‌های زراعی بود و باید بیشترین آب را ذخیره می‌کردیم، ادامه می دهد:متأسفانه رسوبات مانع ذخیره سازی آب شد و اکنون به دلیل نبود آب شاهد وضعیت نابسامان کشاورزان شهرستان فریمان هستیم.
۵۴۰ هکتار از اراضی زراعی و گلخانه‌ای با آب سد آبیاری می‌شد.

علی کاظمی رئیس جهاد کشاورزی شهرستان فریمان هم با بیان این که ۵۴۰ هکتار از اراضی زراعی و گلخانه‌ای و... شهرستان فریمان با دبی خروجی ۴۹۸ لیتر بر ثانیه از آب سد فریمان سیراب می‌شد، می گوید:کشاورزان در سال زراعی جاری با کاهش ۵۰ درصدی میزان آب ورودی آب سد فریمان مواجه شده اند و خروجی آب سد در حالت خوش بینانه ۲۵۰ لیتر بر ثانیه است که حدود ۲۵۰ هکتار اراضی را سیراب می‌کرد.

 او می افزاید:کاهش میزان نزولات سالیانه باعث کاهش بازدهی آبیاری شده و دوره رشد گیاه شده و در نتیجه تناژ را به صورت چشم گیری پایین آورده بنابراین در نهایت سطح زیر کشت اراضی پایاب سد فریمان نسبت به سال‌های گذشته حداقل ۵۰ درصد کاهش یافته است.

علی مظهر فریمانی دبیر اجرایی نظام صنفی و کشاورزی می گوید: در این مدت علاوه بر کاهش میزان بارندگی‌ها، وزش باد‌های گرم همراه با گردوغبار نیز باعث افزایش سطح تبخیر در مزارع شهرستان شده و میزان بازدهی آبیاری را در مزارع کاهش داده است.

او می‌افزاید:میزان افزایش میانگین درجه حرارت سالیانه حداقل ۳ درجه نسبت به میانگین بلند مدت افزایش یافته و این موضوع نیز باعث کاهش بازدهی آبیاری و کاهش عملکرد محصولات کشاورزان شده و حتی امسال میزان عملکرد مزارع و گلخانه‌ها نیز حداقل ۳۰ درصد کاهش یافته است.

مخزن سد خالی است

ادریس قائمی مدیر بهره برداری و نگهداری از تأسیسات آبی شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی  با اشاره به این که گنجایش سد‌ها و مخازن استان با احتساب سد دوستی یک میلیارد و ۵۰۰ متر مکعب است، می گوید:هم اکنون ذخیره کل سد‌های استان با ۵۱۰ میلیون متر مکعب، یعنی ۳۹ درصد ذخیره آب دارد.

او  با اشاره به این که ظرفیت و گنجایش سد فریمان ۳.۸ میلیون متر مکعب و ظرفیت قابل تنظیم سالیانه آن به لحاظ قابلیت ورود و خروج آب در سد فریمان در موقعیت‌های مختلف ۶ میلیون متر مکعب است، می‌  افزاید:با وجود این مخزن سد تقریبا خالی است و هم اکنون حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار مترمکعب رسوب در مخزن داریم که این رسوب‌ها نتیجه آورد‌ها و سیلاب‌ها و عوامل دیگری است که در سال‌های مختلف ایجاد شده است.

لایروبی به صرفه نیست

مدیر بهره برداری و نگهداری از تأسیسات آبی شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی با بیان این که انجام لایروبی به نوعی به صرفه و اقتصادی نیست و در مواردی احداث یک سد جدید به صرفه‌تر از لایروبی آن است، ادامه می دهد:ما تاکنون در مواقع سیلابی مانور‌های مختلفی برای جلوگیری از مسدود شدن دریچه‌ها و مجرا‌های خروجی سد فریمان با رهاسازی بخشی از آب سد انجام داده ایم، ولی واقعیت این است که هر چه پوشش گیاهی در بالا دست سد بیشتر باشد از ورود رسوبات به سد جلوگیری می‌شود و بنابراین طرح‌های آبخیزداری هر چه سریع‌تر و مطلوب‌تر انجام شود رسوب در بالا دست به تله می‌افتد و وارد سد نمی‌شود.

قائمی در پاسخ به این سوال که در گذشته مدیریت سد بر عهده کشاورزان فریمانی بود، چرا اکنون مدیریت سد را به آنان واگذار نمی‌کنید، بیان می‌کند:ما برای واگذاری سد فریمان به شهرستان آماده هستیم، اما نکته مهم این است که برای واگذاری سد سازوکار، چارچوب و الزاماتی وجود دارد که متأسفانه با این که حتی از برخی شرایط واگذاری آن کاسته ایم، اما تاکنون کشاورزان فریمان برای واگذاری آن به توافق نرسیده و در مواردی بخشی از کشاورزان راضی به واگذاری و بخشی راضی به مدیریت آن توسط آب منطقه‌ای بوده اند و از طرفی اگر هم سد واگذار شود مدیریت آن فقط باز کردن دریچه‌ها نیست بلکه باید یک سری هزینه‌های بهره برداری شامل مطالعات رفتارنگاری، کنترل پایداری، سرویس ادواری تجهیزات هیدرولیکی برقی و مکانیکی و شیرآلات و... با نظارت عالی سازمان آب انجام شود.

منبع: خراسان

انتهای پیام//م.م