کتاب «هرمنوتیک پزشکی و پدیدارشناسی سلامت» منتشر شد/پنج اثر درراه

به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «هرمنوتیک پزشکی و پدیدارشناسی سلامت: گام‌هایی به سمت فلسفه طبابت» جدیدترین اثر ترجمه ناصر مومنی است. این پژوهشگر فلسفه که پیش از این در خصوص سلامت و پدیدارشناسی آثار دیگری نیز ترجمه کرده است، این بار با اثری از فردریک اسونوس، به استقبال علاقه‌مندان فلسفه پزشکی آمده است.

کتاب هرمنوتیک پزشکی و پدیدارشناسی سلامت (با ‏عنوان اصلی: the Hermeneutics of Medicine and the Phenomenology of Health: Steps Towards a Philosophy of Medical Practice) به سه بخش کلی «مواجهه بالینی»، «پدیدارشناسی سلامت و ناخوشی» و «هرمنوتیک پزشکی» تقسیم می‌شود.

نویسنده کتاب با ایده‌ای جسورانه، فلسفه‌ی مارتین هایدگر را (که به دشواری معروف است) به عنوان پایه‌ای برای فلسفه‌ی پزشکی به کار برده است. ایده‌ای که این فیلسوف سوئدی ابتدا در تز دکترای خود و سپس در این کتاب طی جرح و تعدیل‌های فراوان تلاش کرده به آن جامه‌ی عمل بپوشاند.

در بخشی از کتاب آمده است:

«ما در طول سه دهه‌ی اخیر این قرن، شاهد تولد مجدد تدریجی فلسفه در پزشکی بوده‌ایم. ظاهرا اجماعی کلی در حال شکل‌گیری است که پزشکی نمی‌تواند تمامی مسائلش را با کمک علم تجربی حل کند، بلکه ترجیحا نیازمند رویکردی نظری است که متاملانه‌تر باشد، رویکردی که بتواند توسط فلسفه و دیگر رشته‌های موجود در زمینه‌ی گسترده‌ی علوم انسانی پزشکی تدارک دیده شود. بارزترین مثال این مورد علاقه‌ی روزافزون به اخلاق پزشکی است، که نه با پرسش از این که امروز و فردا با مجموعه‌ی شعله‌ور شونده‌ی دانش و فناوری‌های پزشکی، به خصوص در پرتو منابع محدود موجود در بخش مراقبت‌ بهداشت چه می‌توان کرد، بلکه با چه باید کرد سروکار دارد.
قرار است از ورای خواندن این کتاب بفهمیم نویسنده چه نظری در مورد سوال «پزشکی چیست؟» دارد، و به ارزش پدیدارشناسی و هرمنوتیک وقوف پیدا کنیم. قرار است جنبه‌های «غیرعلمی» پزشکی به جای این که به عنوان بخشی بیمار گونه از قلمرو «هنر پزشکی» طبقه بندی شوند ،نقش مرکزی در عمل پزشکی ایفا کنند.»

ادعای اسونوس این است که پزشکی نباید به شکل یک سرهم بندی از تئوری های علمی و تکنولوژی‌ها دیده شود که در یک موقعیت بالینی گردآوری شده‌اند، بلکه پزشکی باید به عنوان یک عمل شفابخش شناخته شود که هسته‌ی مرکزی آن را ملاقات بین دو انسان تشکیل می دهد؛ پزشک و بیمار.

این ایده البته جدید نیست، اما بسیار خوب در این کتاب تبیین شده است. وی در ادامه مسئله‌ی اصلی فلسفه پزشکی را تحلیل بهتر زیستن و ناخوشی می‌پندارد نه تحلیل بیماری.

در بخش دوم کتاب، نویسنده پدیدارشناسی تجربیات زیسته از بیماری را ارائه می‌دهد که بر اساس توصیفات بالینی است. اسونوس فیلسوفی نبوده که به نشستن پشت تلی از کتاب‌ها و غور در عالم اندیشه اکتفا کند. بلکه در مواجهات بالینی پزشک و بیمار حضور مکرر یافته تا نظریات و استدلال‌های خود را طبق این تجربیات دست اول سامان دهد.

طبق نظر هایدگر انسان به این جهان افکنده شده است و باید راهی برای هماهنگی در این جهان بیابد، چون جهان هیچ وقت به تمامه جهان او نخواهد بود و همیشه افراد دیگری در این جهان خواهند بود و جهان فی‌نفسه در مغایرت با فهم او خواهد بود. به نظر اسونوس این هماهنگی با جهان آن وقتی که فرد بیمار می‌شود در هم می‌شکند. و این وضعیت جدید، روزمره زیستن بیمار را به یک تلاش مجاهدانه تغییر می‌دهد. که البته چیزی بیش از یک وضعیت گذراست. همه‌ی ما گاهی نسبت به جهان اطراف خود دچار منگی می‌شویم که گذراست. اما در مورد فرد بیمار این وضعیت پایداری بیشتری دارد. مفاهیمی برای ارتباط پزشک و بیمار در بخش سه کتاب بیان شده‌اند، جایی که ملاقات پزشکی به عنوان یک هرمنوتیک ویژه‌ی بالینی تحلیل می شود.

در این بخش کتاب نویسنده از هایدگر فراتر می‌رود و هرمنوتیک گادامر را به کار می‌برد تا نشان دهد تا زمانی که پزشک و بیمار به یک تفاهم از مسئله‌ی بالینی نرسند، برای بیمار بسیار سخت خواهد بود که فهم خود را از این موقعیت تغییر دهد و به آن هماهنگی با جهان برسد.

در پایان کتاب اسونوس نه تنها یک قرائت برجسته از برخی از مفاهیم اصلی فلسفه هایدگر بیان می‌کند، بلکه این مفاهیم را در یک بازاندیشی بسیار پایه‌ای برای فلسفه‌ی پزشکی سلامت و بیماری به کار می‌برد. این کتاب بدون شک مهم‌ترین اثر این چند سال در زمینه‌ی رویکرد پدیدارشناسانه و هرمنوتیک به فلسفه پزشکی است .

کتاب «هرمنوتیک پزشکی و پدیدارشناسی سلامت: گام‌هایی به سمت فلسفه طبابت» اثر فردریک اسونوس و ترجمه ناصر مومنی است که در ۳۶۶ صفحه به بهای ۹۰ هزار تومان در تیراژ ۵۰۰ نسخه توسط انتشارات مؤسسه فرهنگی هنری پگاه روزگار نو منتشر شده و اینک در دسترس علاقه‌مندان و پژوهشگران قرار دارد.

انتشارات پگاه روزگار نو ۵ اثر جدید دیگر نیز در نوبت ارائه به مخاطبان دارد که در هفته‌های آتی عرضه خواهد شد.عناوین این آثار عبارتست از علوم اجتماعی را بگشائید نوشته والرشتاین با ترجمه مهدی معافی، سوژه و دازاین نوشته فون هرمان با ترجمه احسان پویافر و فلورا عسکری زاده، تفکر درباب توسعه نوشته بیورن هتنه با ترجمه محمد مهدی دهدار، نظریه سیاسی پراکسیس نوشته ترنس بال با ترجمه نرگس تاجیک نشاطیه و گستره هرمنوتیک فلسفی نوشته گادامر با ترجمه عبدالله امینی.