نحوه انتخاب استاد ممتاز در دانشگاه‌های علوم پزشکی تغییر کرد

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، بر اساس دستورالعمل جدید معاونت آموزشی وزارت بهداشت، اعضای هیئت علمی با مرتبه استادی که دارای حسن شهرت اخلاقی و خدمات و اثرات برجسته و باکیفیت در سطوح ملی- منطقه‌ای- بین المللی باشند، در صورت «تبلور فضایل» و وجود شرایط «علمی و آموزشی»، «پژوهشی، نوآوری و کارآفرینی» و «علمی-اجرایی»، توسط هیئت ممیزه / امناء دانشگاه و طبق ضوابط به مقام شامخ «استاد ممتازی» برگزیده می‌شوند.

دانشگاه‌های علوم پزشکی می‌توانند شرایط و نصاب‌هایی بیش از آنچه در این دستور العمل آمده را در هیئت ممیزه خود مصوب و سپس اجرا کنند.

مرتبه استاد ممتازی والاترین جایگاه علمی، ممتازترین مقام اخلاقی و بالاترین رتبه دانشگاهی در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور محسوب می‌شود.

استاد ممتاز فردی عالم، اثرگذار، اخلاقمدار و ارزشمدار است که به واسطه تولید، مدیریت، انتقال و کاربست مؤثر دانش در رشته خود سرآمد بوده و علاوه بر ایده آفرینی در حوزه‌های مختلف، تاثیرات فرامکانی ارزشمند، گسترده و هدایت گرانه‌ای را در طول زمان، نه تنها در دانشگاه، بلکه در عرصه‌های ملی، منطقه‌ای و بین المللی برجای گذاشته است.

حیطه‌های مورد بررسی امتیاز بندی کسب کرسی استاد ممتازی در علوم پزشکی

فضایل استاد ممتازی: استاد ممتاز باید دارای حسن شهرت علمی-اخلاقی، منش استادی و الگوی تعهد حرفه‌ای باشد. تبلور سجایای اخلاقمداری، ارزشمداری، مسئولیت پذیری اجتماعی، الهام بخشی، اثرگذاری، شاگردپروری، کارآفرینی و خلاقیت و نوآوری بسیار تعیین کننده است. خدمت به مردم، حرفه، دانشگاه، کشور، انقلاب و نظام از ویژگی‌های مهم استاد ممتاز است.

فعالیت‌های علمی-آموزشی: پویایی، نشاط و انضباط در امر آموزش، تدوین کتب (مرجع)، دستاورد‌های دانشی ممتاز، دارا بودن صلاحیت مضاعف (double qualification) و وابستگی مضاعف (double affiliation) شایان توجه است.

فعالیت‌های پژوهشی، نوآوری و کارآفرینی: انتشار مقالات، سخنران کلیدی / مدعو در همایش‌های خارج کشوری، ثبت اختراع، فعالیت‌های فناورانه و تولید محصول، کارآفرینی، دریافت جوایز از جشنواره‌های ملی / بین المللی، مورد استناد قرار گرفتن و سایر مواردی که نشانگر برجستگی فرد در سطوح ملی و بین المللی است، از دستاورد‌های مهم این حوزه محسوب می‌شوند.

فعالیت‌های علمی-اجرایی: نقش آفرینی و درخشش در مدیریت‌های درون و برون دانشگاهی در راستای خدمت به مردم، حرفه، دانشگاه، کشور، انقلاب و نظام جمهوری اسلامی ایران مورد انتظار است.

ضرورت دارد وجود خصایل مورد انتظار در استاد پیشنهادی با استفاده از پرسشنامه‌هایی خاص از افراد خبره، همکاران و دانش آموختگان مورد سؤال و بررسی قرار گرفته و پس از تأیید دانشکده / پژوهشکده در پرونده فرد قرار گرفته تا در شورای انتخاب استاد ممتازی مورد بررسی قرار گیرند.

تذکر- چنانچه فردی در مواردی غیر از حیطه‌های مورد توجه در این آئین نامه، در حیطه‌هایی نظیر نظریه پردازی- فیلسوفی- آرمان شناسی، سیاست پژوهی- سیاستگذاری- سیاستمداری، طراحی سیستم، مصلح اجتماعی، پیشگامی، هنرمندی، علم دین و یا چهره الگو-افتخار ملی، استنادات مهمی را ارائه دهد، مرجع تدوین بند‌های شرطی این حیطه‌های جدید، هیئت ممیزه مرکزی است که پس از طی فرایند‌های قانونی لازم، طبق دستورالعمل مربوطه جدید، بررسی و تصمیم گیری نهایی انجام خواهد شد.

توجه به صفت الگو بودن برای استاد ممتاز

شهره بودن به منش استادی و حسن شهرت اخلاقی برای استاد ممتاز بایسته است.

مراجع بررسی کننده باید با رصد دقیق عملکرد فرد در طول سنوات خدمت و همچنین با توجه به نظرات حداقل سه فرد خبره صاحب نظر، پیشکسوت و دبیر / عضو بورد رشته مربوطه با بالاترین درجه علمی اطمینان حاصل کنند که فرد مورد نظر نه تنها از صفات و سجایای اخلاقی نیک برخوردار است بلکه ایراد واضح و چشمگیری در فعالیت‌های حرفه‌ای / اجتماعی (همچون عدم رعایت حرمت دیگران و رفتار غیر اخلاقی با همکاران، دانشجویان، کارمندان، بیماران و مردم) وجود ندارد.

تذکر: وجود هر گونه سوء پیشینه به همراه محکومیت در محاکم قضایی و انتظامی به عنوان ناقض بند شرطی مربوطه محسوب می‌شود.

در صورت وجود چنین مواردی و پیگیری متقاضی و دستور صریح رئیس دانشگاه برای بررسی دقیق پرونده، لازم است تا هیئت تجدیدنظر رسیدگی به تخلفات انتظامی اعضای هیئت علمی به دقت موضوع مطرح شده را بررسی و به صورت روشن صدور رای کند که موضوع به عنوان ایرادی قابل توجه و تأمل در رسیدگی به پرونده متقاضی محسوب نمی‌شود.

البته، چون شأن والای استاد ممتازی باید به دقت مد نظر مراجع بررسی کننده باشد، اغماض جایز نبوده و نیست مگر آنکه به صورت کاملاً مستدل خطای منسوب شده برطرف و یا جبران شده باشد.

نحوه انتخاب استاد ممتاز

پس از بررسی مدارک و احراز وجود شرایط اولیه لازم (بند‌های قطعی و شرطی) در کمیته منتخب، رئیس دانشکده / پژوهشکده فرد واجد شرایط را با ارائه کلیه مستندات و مدارک مرتبط به دانشگاه معرفی و برای احراز مقام استاد ممتازی پیشنهاد می‌کند.

رئیس دانشگاه نیز پرونده را به شورای انتخاب استاد ممتازی (متناظر با کمیسیون تخصصی هیئت ممیزه) ارسال کرده تا اگر این شورا عملکرد و اثربخشی فعالیت‌های فرد پیشنهادی را در دوران توقف در رتبه استادی مثبت ارزیابی کرد، پرونده و استنادات مرتبط با صلاحیت، عملکرد و دستاورد‌های دانشی ممتاز وی را مورد بررسی قرار دهد.

سپس در صورت تأیید شورای انتخاب استاد ممتازی، پرونده به صورت خارج از نوبت و با حضور استاد مورد نظر و نماینده ویژه هیئت ممیزه مرکزی در هیئت ممیزه دانشگاه مطرح و در صورت کسب حد نصاب آرای لازم (رأی مثبت سه چهارم اعضا)، با اعطای مرتبه استاد ممتازی موافقت خواهد شد. در نهایت موضوع باید به تایید هیات امناء دانشگاه برسد.

در موارد خاصی که استاد شایسته‌ای خود متقاضی و پیگیر احراز این رتبه نباشد، رئیس دانشگاه می‌تواند راسا فرد مورد نظر را جهت شروع فرایند انتخاب استاد ممتازی به دانشکده / پژوهشکده معرفی و پیشنهاد کند.

در هر دانشگاه حداکثر یک درصد از کل اعضای هیات علمی می‌توانند بر کرسی استاد ممتازی بنشینند. پس از تکمیل این ظرفیت، احراز این کرسی، تنها با مکانیزم جایگزینی محقق خواهد شد.

در صورتی که چند نفر در صف انتظار قرار داشته باشند، همواره اولویت مربوط به پرونده فردی است که تعداد بند‌های شرطی بیشتری را حایز شده باشد و یا در صورت تساوی تعداد بند‌های شرطی، تقدم زمانی ملاک عمل خواهد بود.

ترکیب شورای انتخاب استاد ممتازی (جایگزین کمیسیون تخصصی هیئت ممیزه)

رئیس دانشگاه (رئیس شورا). معاون آموزشی دانشگاه (دبیر شورا). معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه. رئیس دانشکده / پژوهشکده ذیربط حسب مورد (و با حق رای). چهار نفر از استادان به انتخاب هیئت ممیزه دانشگاه. یک نفر از شخصیت‌های ممتاز علمی در سطح ملی با تأیید معاون آموزشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.

احکام اعضا توسط رئیس دانشگاه برای مدت ۴ سال صادر می‌شود و شورا با حضور حداقل ۷ نفر از اعضا رسمی خواهد بود و نحوه رأی گیری بصورت مکتوب / مخفی و مصوبات نیازمند حداقل ۵ رای مثبت است.

مرجع تأیید اولیه و نهایی استاد ممتازی

هیئت ممیزه دانشگاه مرجع تأیید اولیه و هیئت امناء دانشگاه مرجع تایید نهایی پرونده استاد ممتازی است. پرونده فرد پیشنهادی ابتدا و با حضور وی و نماینده ویژه هیئت ممیزه مرکزی در هیئت ممیزه دانشگاه مورد بررسی قرار گرفته و سپس رأی گیری انجام می‌شود.

نحوه رأی گیری بصورت مکتوب / مخفی و حد نصاب آرای لازم، معادل سه چهارم کل اعضای هیئت ممیزه دانشگاه خواهد بود. این پرونده نهایتاً باید در هیئت امناء دانشگاه با اکثریت آراء تایید شود. تبصره: پرونده متقاضیان در دانشگاه‌های فاقد هیئت ممیزه، در دانشگاه مادر همان کلان منطقه آمایشی بررسی خواهد شد.

نحوه معرفی استاد ممتازی

پس از تأیید هیئت امناء، حکم استاد ممتازی توسط رئیس دانشگاه صادر و سپس طی مراسم ویژه ای، «نشان استاد ممتاز» به ایشان اعطا می‌شود.

شایسته است که دانشگاه جهت اکرام و اعزاز این مقام، لباس ویژ‌های برای صاحب این کرسی طراحی و آماده کند تا در این مراسم، استاد ممتاز آن را بر تن کند. همچنین اقداماتی نظیر چاپ تمبر نکوداشت، نام گذاری ابنیه، اعطای پایه‌های تشویقی، اعطای فرصت مطالعاتی / اعتبارات ویژه و … را در دستور کار خود قرار دهد.

ادامه خدمت استاد ممتاز

در صورت تمایل و تقاضای استاد ممتاز، ادامه خدمت وی تا سن ۷۵ سالگی بدون هیچ محدودیتی مجاز بوده و پس از آن نیز با تصویب هیأت امنای دانشگاه برای حداکثر یک دوره ۵ ساله قابل تمدید است.

در صورتی که استاد ممتاز پس از احراز شرایط بازنشستگی ترجیح دهد که بازنشسته شود، می‌تواند همزمان تقاضای همکاری پس از بازنشستگی دهد و دانشگاه در چنین شرایطی با عقد قرارداد سنواتی، حق الزحمه‌ای حداکثر معادل با حقوق و مزایای مستمر وی را پرداخت می‌کند.