دُم قهوه‌ای‌ها؛ بلای جان جنگل‌های ارسباران

به گزارش تابناک، اگر اهل سفر و علاقه‌مند به طبیعت‌گردی باشید، بی‌شک جنگل‌های ارسباران در شمال‌غربی کشور برایتان جذاب خواهد بود؛ جنگل‌هایی زیبا که تا همین چند سال قبل، به‌واسطه طراوت و بکر بودن، تا مرز ثبت در فهرست میراث‌جهانی هم پیش رفت و ۲ کارشناس از یونسکو همه جوانب ثبت‌جهانی این جنگل‌ها را بررسی کردند و با طرح ایرادهایی و رفع آنها، قرار شد این جنگل‌ها بار دیگر برای ثبت‌جهانی بررسی شود. این‌درحالی‌است که ازحدود ۲ سال قبل این جنگل‌ها با چالش جدیدی روبه‌رو شده‌اند که درگیری با آفت جنگلی دم‌قهوه‌ای است؛ آفتی که امان از درختان این منطقه بریده و وسعت جنگل‌های ارسباران درحال کم شدن است.
به‌گفته اهالی، این آفت‌ها شبیه کرم‌های هزارپای پشمالویی هستند که برگ درختان را می‌خورند و به‌تدریج کل برگ درخت از بین می‌رود و با نابودی برگ‌ها، امکان فتوسنتز هم دیگر وجود ندارد و این موضوع سبب خشک شدن درختان می‌شود.

نظاره‌گر مرگ جنگل
«سمیه احدپور» از روستاییان ساکن علی‌آباد در شهرستان کلیبر است که از کم‌توجهی مسئولان به این چالش جنگل‌های ارسباران گله دارد. او به خبرنگارهمشهری می‌گوید: برخی مسئولان استانی و حتی کشوری عملا به این مشکل بزرگ ‌اعتنای چندانی ندارند؛ اهالی بارها دراین زمینه به مسئولان مختلف نامه نوشته‌اند، اما هربار به بهانه‌های مختلف، به این موضوع رسیدگی جدی و موثر انجام نشده‌است. وی ادامه می‌دهد: مسئولان دوسه روزی به کلیبر سفر می‌کنند و ما نیز از آنان میزبانی می‌کنیم، اما درنهایت نتیجه مشخصی ندارد. حتی چندی قبل وزیر میراث‌فرهنگی مهمان روستا بود و یکی از اهالی، شاخه خشکیده‌ای از درختان ارسباران را به او هدیه کرد و وزیر هم قول رسیدگی داد، اما هنوز خبری نشده‌است. «اسد زینالی» یکی از ساکنان روستای شجاع در کلیبر هم به خبرنگارهمشهری می گوید: از مسئولان خواستیم در جنگل‌های این‌ منطقه سمپاشی با هواپیما انجام دهند، اما پاسخ دادند سم‌پاشی سبب نابودی میکروارگانیسم‌های مفید جنگل خواهد شد. وی ادامه می دهد: بهانه دیگر مسئولان این بود که سم‌پاشی می‌تواند زمینه‌ساز آسیب وارد آمدن به گردشگران و جانوران جنگلی شود، درحالی‌که در دوران همه‌گیری ویروس کرونا گردشگری دراین منطقه به‌حداقل رسیده‌است.

رد پای سم‌پاشی
«دره مکیدی» و «دره قلعه» کلیبر ۲ نقطه مهم گردشگری در جنگل‌های ارسباران به‌شمار می‌روند که در مشاهده میدانی خبرنگارهمشهری، در لابه‌لای درختان این مناطق، اجساد حشره‌هایی که با سم خشک شده بودند، دیده شد. «محمد هاشمی» از دکه‌داران منطقه است، این موضوع را تأیید می‌کند و می‌گوید: این مناطق بیشتر درمعرض دید مردم هستند و سم‌پاشی‌های محدودی انجام شده که موجب نجات درختان این منطقه شده‌است. وی اظهار می‌کند: برخی از اهالی اقدام به کاشت درخت‌های جدید کرده‌اند، اما متأسفانه این درختان نیز به آفت مبتلا شده‌اند. باید هرچه زودتر برای نجات درختان این منطقه چاره اساسی اندیشید.

درخواست‌های بی‌سرانجام
یکی از مسئولان محلی شهرستان کلیبر که مایل به اعلام نامش نیست، به خبرنگارهمشهری می‌گوید: ۲ سال است مدام از مسئولان کشوری و استانی درخواست می‌کنیم به مشکل جنگل‌های این منطقه رسیدگی کنند؛ مردم از ما اقدام می‌خواهند تا جنگل از بین نرود. آنان از مسئولان این شهرستان می‌خواهند از محل اعتبارات اندکی که داریم، این بحران را رفع کنیم.
وی ادامه می‌دهد: این درحالی‌است که اعتبارات شهرستان به‌زحمت کفاف هزینه‌های جاری را می‌دهد و نمی‌توانیم از این اعتبارات، برای خرید آفت‌کش‌ها استفاده کنیم و نتیجه این درخواست‌ها و پاسخ‌های بی‌اثر، نابودی تدریجی جنگل‌هاست.

جنگل‌های ارسباران را سم‌پاشی نمی‌کنیم
معاون حفاظت و اموراراضی اداره‌کل منابع طبیعی آذربایجان‌شرقی دراین زمینه با بیان اینکه حدود ۳۰ هزارهکتار از جنگل‌های ارسباران، یعنی کمتر از یک‌پنچم تحت تاثیر این آفت قرارگرفته‌است، می‌گوید: هرچند آفت‌زدگی در جنگل به‌صورت متناوب تکرار می‌شود، اما از یک سال گذشته، این آفت‌زدگی به‌صورت گسترده‌تری ادامه دارد.
«علی قنبری» می‌افزاید: انتظار اهالی و علاقه‌مندان به طبیعت برای سمپاشی نمی‌تواند محقق شود، چراکه مجاز به سم‌پاشی در جنگل‌های ارسباران نیستیم.
وی اظهار می‌کند: از روش‌های بیولوژیکی و مکانیکی برای مبارزه با آفت‌ها استفاده می‌شود و جنگل‌های ارسباران به‌صورت مستمر مورد رصد و پایش قرار می‌گیرند و با توجه به نوع آفت و مرحله زیستی و میزان جمعیت آن، تدابیر مورد نیاز اتخاذ خواهد شد. این مسئول اضافه می‌کند: دراین راستا در هفته‌های اخیر برخی اعضای کارگروه تخصصی گیاه‌پزشکی اداره‌کل منابع‌طبیعی استان از جنگل‌های منطقه بازدید کرده‌اند تا بتوان راه‌حل‌های لازم را ارائه کرد.

جوانه‌های امید در جنگل

اینها درحالی‌است که «هادی پیغامی» از اهالی روستای پیغام کلیبر به خبرنگارهمشهری می‌گوید: به‌عنوان یک باغدار، درختان منطقه را به‌دقت زیرنظر دارم و در روزهای اخیر رویش برگ‌های جدید کاملا ریزی را روی تعدادی از درختان خشک شده مشاهده کرده‌ام.
وی اضافه می‌کند: این خبر خوشی برای طبیعت‌دوستان و مردم منطقه است و امیدوارم جنگل‌های ارسباران نه با وعده‌های توخالی برخی مسئولان، بلکه با تکیه بر بنیه قوی خود بتواند دوباره حیات زیباتری را تجربه کند