دیدگاه | چشم‌انداز پایان همیشگی آزادی‌های اینترنتی در ایران

سایه اصفهانی، روزنامه‌نگار و پژوهشگر ایرانی، در مقاله‌ای در نشریه «اسلیت» هشدار می‌دهد که حکومت ایران قصد دارد به آزادی‌های اینترنتی برای همیشه پایان دهد.

خانم اصفهانی در این مقاله که روز دوشنبه ۱۸ مرداد در مجموعه مقالات مربوط به بررسی تکنولوژی، سیاست، و جامعه نشریه اینترنتی «اسلیت» منتشر شده، می‌نویسد طرح «صیانت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی در فضای مجازی» چنان‌چه به صورت قانون به اجرا درآید، دسترسی به اینترنت را محدود می‌سازد، به حریم خصوصی کاربران تجاوز می‌کند، در اصل بی‌طرفی خدمات‌دهندگان تصرف می‌کند، و آزادی بیان در ایران را محدود می‌سازد.

نویسنده عقیده دارد که حکومت ایران سال‌ها است برای تقلید از سانسور شدید اینترنت در روسیه و چین، تلاش می‌کند، و طرح «صیانت» ضوابط جدیدی را در سانسور اینترنت مطرح می‌کند که می‌تواند سرمشق دیگر کشورهای خودکامه باشد.

براساس مصوبه مجلس با اعانت از اصل ۸۵ قانون اساسی، چند نماینده برگزیده دو ماه فرصت دارند که بعد از بررسی طرح صیانت پشت درهای بسته، آن را برای تصویب نهایی به شورای نگهبان بفرستند.

خانم اصفهانی می‌نویسد اینترنت در ایران که ۵۷.۴ میلیون کاربر اینترنتی دارد، هم اکنون شدیدا مورد سانسور است.

طرح جدید، خدمات پایه نظیر گوگل، مایکروسافت، آمازون، و فیسبوک و خدمت‌دهندگان کوچکتر را وادار می‌سازد که با دولت برای نظارت و سانسور کاربران، همکاری کنند. در غیر این صورت، خدمات آنها کُند یا مسدود خواهند شد.

نویسنده می‌افزاید که این طرح، سازندگان تجهیزات و نرم‌افزارهای دور زدن سانسور را به مجازات تا دو سال زندان تهدید می‌کند. این در حالی است که کاربران ایرانی برای دسترسی به سایت‌های مسدودشده به طور گسترده از این تجهیزات و نرم‌افزارها استفاده می‌کنند. این طرح همچنین کاربران ایرانی را با تعیین سطح‌های مختلف دسترسی به اینترنت رده‌بندی می‌کند، کاری که هم اکنون نیز در جریان است. برای نمونه به روزنامه‌نگارانی که حکومت آنها را «دوست» تشخیص می‌دهد و پیام دولت را در سایت‌های مسدود شده‌ای مثل توئیتر و یوتیوب اشاعه می‌دهند، اینترنت بدون فیلتر ارائه می‌شود. از دید خانم اصفهانی، رده‌بندی کاربران، به تاسیس یک نظام طبقاتی در دسترسی به اینترنت منجر می‌شود.

خانم سایه اصفهانی بعد از اشاره به جایگاه رهبر در نظام جمهوری اسلامی، می‌نویسد، طرح صیانت، در صورتی که به اجرا درآید، سلطه رهبر بر فضای مجازی ایران را بیشتر، و نقش دولت انتخابی در صحنه‌ سیاست‌گذاری فضای مجازی را محدودتر می‌کند. این قانون همچنین کنترل زیرساخت کلیدی ارتباطی ایران - یعنی دروازه‌های بین‌المللی که ایران را به شیکه جهانی اینترنت متصل می‌کنند - را از دست دولت خارج می‌کند و به یک نهاد تحت کنترل نیروهای مسلح و سازمان‌های امنیتی - که خود آنها نیز توسط رهبر کنترل می‌شوند - می‌سپارد. افزون بر این، این قانون یکی دیگر از نهادهای تحت کنترل رهبر جمهوری اسلامی به نام «شورای عالی فضای مجازی» را مسئول پاکسازی فضای مجازی ایران خواهد کرد تا برای کاهش پهنای باند خدمت‌دهندگان بین‌المللی، مقررات جدیدی وضع کند که به تدریج آنها را غیرقابل استفاده خواهد ساخت.

نویسنده که بر سیاست، سیاستگذاری اینترنتی، و حقوق بشر در خاورمیانه و شمال آفریقا تمرکز دارد، با اشاره به قطعی سراسری چندهفته‌ای اینترنت در سال ۱۳۹۸،‌ می‌نویسد واکنش یکپارچه در مخالفت با این طرح شگفت‌انگیز نیست.  بیش از۹۳۰ هزار نفر دادخواستی را علیه تصویب این طرح در مجلس، امضا کرده‌اند و رسانه‌های اجتماعی ایرانی هم از ماه گذشته با هشتگ‌هایی نظیر «نه به طرح صیانت» به تکاپو افتاده‌اند. با این حال، خانم اصفهانی در این مقاله که در مجموعه «زمان آینده» نشریه اینترنتی اسلیت منتشر شده، پیش‌بینی می‌کند که طرح صیانت به تصویب برسد.

نویسنده می‌افزاید، بسیاری از ایرانیان تصویب طرح صیانت را فصل دیگری از کابوس چند دهه اخیر می‌دانند.

«زمان آینده» به بررسی تکنولوژی‌های جدید و ارتباط آنها با سیاستگذاری دولتی و جامعه می‌پردازد و سازمان «نیو آمریکا» و دانشگاه ایالتی آریزونا در تهیه مقالات این مجموعه با نشریه اسلیت همکاری دارند. 

 

*  برگردان فارسی این گزارش تنها به منظور آگاهی رسانی منتشر شده و نظرات بیان شده در آن الزاماً بازتاب دیدگاه صدای آمریکا نیست.