ائتلاف‌سازی منطقه‌ای با ایران؛ از جمله اقدامات روس‌ها برای مهار آمریکا

خبرگزاری میزان - با ترسیم نمودار تحول نگرش روسیۀ پساشوروی به ایران، جابه جایی‌هایی با شدت نوسان گسترده قابل مشاهده است که در یک سوی آن، ایران به مثابه «متحدی مطمئن و قابل اتکا در منطقه و جهان» و «متحدی در برابر دشمان مشترک» و در سوی دیگر به عنوان «تهدید جنوبی و به منزله ابزاری برای تنظیم روابط با غرب» مورد شناسایی قرار گرفته است.

یکی از جلوه‌های عملی این نوسان، در ارائه دو رای متفاوت و مهم در شورای امنیت سازمان ملل متحد در قبال ایران مشاهده می‌شود، مخالفت و وتوی قطعنامه ضد ایرانی شورای امنیت در ۲۶ فوریه ۲۰۱۸ و موافقت و رای به قطعنامه ضد ایرانی ۱۹۲۹ در ۹ ژوئن ۲۰۱۰ است.

«ایران در هندسه سیاست خارجی روسیه» عنوان کتابی به قلم محمد شاد است که وی در این اثر کوشیده است تصویری منطبق با واقعیت، از نحوه سیاستگذاری خارجی روسیه در مقابل ایران و عناصر دخیل در شکل‌گیری این سیاست‌ها ارائه دهد. خبرگزاری میزان در نظر دارد هر روز برشی از این کتاب را با خوانندگان خود به اشتراک بگذارد.

از منظر روسیه، آمریکا و غرب در اقدامات مختلف ضدروسی خود از منطق واحدی که همان تحقق راهبرد مهار و بازدارندگی است تبعیت می‌کنند. برخی از این اقدامات عبارت‌اند از:
_حرکت سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) به سمت شرق و استقرار نیرو‌های ناتو در کشور‌های بالتیک؛
_خروج از پیمان موشک‌های ضدبالستیک و استقرار سامانة پسر دفاع موشکی در جدار مرز‌های غربی روسیه؛
_تلاش برای بحران‌سازی ژنواستراتژیک در مرز‌های حاشیه‌ای روسیه (بحران اوکراین)؛
_طراحی و اجرای انقلاب‌های رنگی در کشور‌های قفقاز و آسیای میانه؛
_بی ثبات‌سازی محیط سیاست داخلی روسیه از طریق پشتیبانی مالی_سیاسی از اپوزیسیون غرب‌گرا در روسیه، دامن‌زدن به مسائل حقوق بشری در داخل روسیه و غیره؛
_اعمال نظام جامع تحریمی علیه فدراسیون روسیه؛
_استقرار سامانه موشکی تاد در آسیای جنوب شرقی با هدف توسعه داممنه دربرگیری راهبردی روسیه؛
_عدم پایبندی کامل به رژیم‌های کنترل تسلیحات و کارشکنی در انعقاد و اجرای پیمان‌ها؛
_حمایت از جریان غرب‌گرا در گرجستان و تلاش در جهت بحران‌سازی در روابط روسیه_گرجستان
_ حمایت از جریان‌های تجزیه‌طلب در قفقاز شمالی و پشتیبانی مالی-سیاسی از آنها؛
_ساختارسازی ضدروسی نظیر اتحادیه گواِم به وسیله یارگیری از میان کشور‌های شوروی سابق. روسیه این اقدامات را مجموعه‌ای یکپارچه و به مثابه ظروف به هم مرتبط دانسته که هدف واحدی را علیه روسیه پیگری می‌کند. از منظر مقامات روسیه، اقدامات غرب، راهبردی و غیرتاکتیکی هستد و به پاسخ‌های راهبردی و بلندمدت نیاز دارند.
تقویت سیاست نگاه به شرق، بازگشت به سیاست بین‌الملل‌گرایی و مداخله در مسائل خارج از محدوده مشترک‌المنافع نظیر مسائل سوریه؛ ساختارسازی یا تقویت ساختار‌های موازی با ساختار‌های غربی مانند اتحادیه اوراسیا، سازمان همکاری شانگهای، سازمان پیمان امنیت دست‌جمعی، و بریکس؛ و ائتلاف‌سازی منطقه‌ای از جمله با چین و هند (در قالب ریک)، ایران، سوریه، و عراق از جمله اقداماتی هستند که روس‌ها آن‌ها را در برابر مهار آمریکا در دستور کار دارند.
نتیجه اینکه، همکاری روسیه و غرب بر اساس الگوی حفظ ثبات راهبردی در جهت تقویت زیرساخت‌های اقتصادی و سیاسی داخلی صورت پذیرفته و در مقاطعی که روسیه و غرب وارد پارادیم همکاری شده‌اند نیز این همکاری موقتی و اقتضائی بوده است.   روسیه در مرحله همکاری ممکن است در راستای ثقل‌زدایی از آسیای میانه و قفقاز و یا کاهش مقطعی فشار آمریکا در موضوعات دیگر، معامله‌ای را با غرب بر سر ایران انجام دهد؛ اما مادامی که تنش‌های راهبردی در روابط روسیه و آمریکا وجود داشته باشد و ایران در نقش کشوری ضدهژمون شناخته شود، روسیه برای ائتلاف‌سازی مقابل سیاست بازدارندگی راهبردی آمریکا به ایران «نیازمند» است و امکان معامله راهبردی و بازگشت‌ناپذیر، به نحوی که موجب تضعیف راهبردی ایران در برابر جبهه غرب شود نخواهد داشت.   درک تهدیدمحور آمریکا از نزدیک شدن روسیه به ایران نیز از همین منطقه راهبردی نشئت گرفته است. در بخش بعد، ماهیت این برداشت و تلاش‌های مختلف آمریکا برای دور کردن روسیه از ایران بررسی خواهد شد.  

• بیشتر بخوانید: 
• چشم‌انداز پیش‌رو در مذاکرات هسته‌ای

  انتهای پیام/