جهان؛در بهت حکومت از دست‌رفته افغانستان

مهسا مژدهی: طالبان به ارگ رفته، تلویزیون و رادیو را تصرف کرده، دانشگاه را بسته و رسما خود را قدرت بلامنازع در افغانستان می‌داند. خبری از دولت انتقالی احمد جلالی نیست و تعداد زیادی از اهالی کابل در فرودگاه بین المللی شهر پناه گرفته اند تا شاید معجزه ای سبب شود تا بتوانند کشور تحت تصرف طالب ها را ترک کنند و مکان امن تری برای زندگی بیابند. در همین حال برخی کشورها برای برقراری ارتباط دیپلماتیک با این گروه و به رسمیت شناختنش عجله دارند.

در کمتر از نه روز گروه جنگجوی طالبان با سلاح هایی که ارتش پشت سر خود به جای گذاشته و با خودروهای تویوتا شهرها را یک به یک تصرف کردند وبا کمترین مقاومت از سوی نظامیان رو به رو شدند. عدم مقاومت در مقابل نیروهای طالب باعث شد تا بسیاری این موضوع را به پای علاقه مردم افغانستان به طالبان بدانند و حضور این گروه در قدرت را توجیح کنند. با این حال صف مردم بی پناه که اماده فرار از کشورند نشان داد که ماجرای فرش قرمز پهن کردن برای جنگ جویان منتفی است.

چه کشورهایی طالبان را به رسمیت شناختند؟

در دهه نود میلادی پاکستان در پذیرش طالبان به عنوان یک حکومت تنها بود و بابت این کار سرزنش می شد. اما حالا زمان گذشته و افغانستان را ایالات متحده دو دستی به این گروه مسلح تقدیم کرده است و همین موضوع هم باعث شده تا کشورها در پذیرش زودهنگام مردان طالب به عنوان حاکمان افغانستان عجله کنند. البته هنوز کشوری رسما و در اطلاعیه وزارت خارجه خود دست به پذیرش این گروه نزده. اما اسپوتنیک از عربستان به عنوان اولین کشوری نام برده که دست به شناسایی دولت طالبان زده و چینی ها هم امادگی خود را برای این امر اعلام کرده اند. ایالات متحده هم فاصله چندانی با پذیرش ندارد. وزیرخارجه امریکا در این زمینه با دادن چراغ سبز دوباره به این گروه گفته که در صورتی که طالبان حقوق ابتدایی بشری را رعایت کند و به تروریست‌ها پناه ندهد، آمریکا آنها را به رسمیت خواهد شناخت.

در مقابل روس ها گفته اند که عجله ای ندارند تا طالبان را به رسمیت بشناسنند. به نظر می رسد که موضع ایران هم تشابه زیادی با روس ها دارد. اروپا هنوز سکوت کرده و برخی از مقامات آن مانند مرکل از فجایع رخ داده در افغانستان تنها ابراز ناراحتی کرده اند. وزیر دفاع بریتانیا از معدود مقامات این کشور است که علنا ایالات متحده را به خاطر خروج از افغانستان سرزنش می کند. 

امریکا برای افغانستان دل نخواهد سوزاند

ایالات متحده نه تنها نیروهای نظامی خود را از افغانستان بیرون کشید که دیپلمات ها را هم با خود برد و هیچ چیز در افغانستان باقی نگذاشت. آنها سوار بر هواپیماهای خود در حالی افغانستان را ترک می کردند که مردم عادی خود را به بدنه آن چسباندند تا کمی آن سو تر سقوط کنند و تصویرشان نمادی از حضور طالبان و وحشت مردم و غیرقابل اعتماد بودن امریکایی ها باشد.

سخنرانی بایدن در شب گذشته هم نمک بر زخم ها پاشید. او پای تصمیم خروج از افغانستان را گرفت و در حالی که حتی ترامپ هم این عجله و رفتار را سرزنش می کرد، گفت که آنها تنها برای مبارزه با تروریسم به افغانستان امده بودند.رئیس جمهور آمریکا در توجیه خروج نیروهای آمریکا از افغانستان و با اشاره به سقوط دولت افغانستان در پی تسلط گروه طالبان بر این کشور، گفت: من کاملاً پشت تصمیم خود ایستاده‌ام. هیچ‌وقت زمان مناسبی برای خروج نیروهای آمریکایی وجود نداشت. اما حقیقت این است که این امر{سقوط دولت افغانستان} سریع‌تر از آنچه که ما انتظار داشتیم اتفاق افتاد.

جو بایدن ادامه داد: نیروهای مسلح افغانستان مسئول ایستادگی‌نکردن در برابر حمله برق‌آسای طالبان است و دو دهه پس از کمک نیروهای آمریکایی به برکناری طالبان از قدرت و ایجاد یک دولت دموکراتیک، این گروه را دوباره به قدرت رساند. چه اتفاقی افتاد؟ رهبران سیاسی افغانستان تسلیم شدند و از کشور فرار کردند!

اما هنوز سوالات بسیاری در مورد حضور و خروج امریکایی ها در افغانستان بی پاسخ مانده است. بایدن و پیشینیان او توضیحی این موضوع ندارند که چرا نیروهای نظامی افغانستان ک زیر نظر ناتو اموزش دیده اند قدرت مقاومت با طالبان را نداشته اند. سوال بعدی این است که چرا با وجود دخالت در سیاست افغانستان، مانع از فساد وسیع دولتی و نارضایتی های عمومی مردم نشدند تا کار به اینجا نکشد؟ از سوی دیگر باید پرسید که چرا ایالات متحده تلاشی برای به ثمر رساندن صلح بین الافغانی نکرد و تنها زلمای خلیل زاد و پمپئو را نزد طالبان فرستاد، به فرمایشات یک گروه مسلح برای ازادی زندانیان تن داد و عملا دولت اشرف غنی را حتی زمانی که او در ارگ نشسته بود، از رسمیت انداخت؟

واکنش ها چیست؟

هفتاد کشور جهان با انتشار بیانیه‌ای مشترک از تمامی طرف‌های دارای قدرت و اقتدار در افغانستان خواستند تا ضمن ایفای تعهد خود در قبال حفاظت از جان و مال مردم این کشور، شرایط امن خروج اتباع خارجی و تمامی افغان‌هایی که خواستار ترک این کشور هستند را فراهم کنند.

در این بیانیه همچنین از تمامی گروه‌های صاحب قدرت در افغانستان خواسته شده که نظم و امنیت را در اسرع وقت به کشور بازگردانند و جاده‌ها، فرودگاه‌ها و گذرگاه‌های مرزی کشور را همواره باز نگاه دارند. کشورهای امضا کننده این بیانیه تاکید کرده‌اند که مردم افغانستان سزاوار زندگی در عزت و امنیت هستند و جامعه بین‌المللی نیز آماده کمک به آنهاست.۲۴ کشور از اعضای اتحادیه اروپا، مسئول سیاست خارجی این اتحادیه، بریتانیا، ایالات متحده، نروژ و ژاپن از جمله امضا کنندگان این بیانیه هستند.

از سوی دیگر دو منبع امنیتی ترک به رویترز گفتند که آنکارا پس از خروج ناتو از افغانستان، از برنامه‌های خود برای تامین امنیت فرودگاه کابل دست کشیده است اما در صورت درخواست طالبان آماده ارائه پشتیبانی فنی و امنیتی است. یکی از منابع روز دوشنبه به رویترز گفت که با توجه به "هرج و مرج کامل در فرودگاه کابل، روند فعالیت سربازان ترک به طور خودکار متوقف شد."

ضمیر کابلوف، فرستاده کرملین در امور افغانستان هم روز دوشنبه اعلام کرد که دیمیتری جیرنوف، سفیر مسکو در کابل مدام با طالبان در تماس است و مطابق هماهنگی به عمل آمده، روز سه‌شنبه(فردا) با سران طالبان دیدار خواهد کرد. این دیپلمات روس ادامه داد:«هرچقدر هم که تسلط طالبان بر افغانستان شگفت‌آور باشد، در حال حاضر وضعیت در کابل آرام است و باید به آنها اجازه داد که کارآمدی رویکردشان در اداره کشور را نشان بدهند؛ در اینصورت است که می‌توان در مورد به رسمیت شناختن آنها به جمع‌بندی رسید.»

وزیر خارجه انگلیس هم در اظهاراتی گفته است که لندن از همه ابزارهای موجود برای پاسخگو کردن طالبان در افغانستان استفاده می‌کند. وزیر خارجه انگلیس در پاسخ به این سئوال که "شما چگونه می خواهید طالبان را در قبال رفتار و اقداماتش پاسخگو کنید"، افزود: در نهایت از طریق همکاری با شرکای مان از اعمال تحریم گرفته تا کمک های توسعه‌ای که آنها را به حالت تعلیق درخواهیم آورد، طالبان را پاسخگو خواهیم کرد و منتظر اصلاحات و تشکیل یک دولت فراگیر خواهیم بود. تصور می کنم اینها اهرم های فشار هستند. البته اعمال تحریم های مالی و اقتصادی بستگی به رفتار طالبان خواهد داشت. قبل از این اظهارات نخست وزیر انگلیس گفته بود که پیش از ایجاد یک موضع واحد، هیچ کشوری نباید بطور یکطرفه طالبان را برسمیت بشناسد.

اما واکنش وزیر دفاع این کشور بیش از دیگران سیاست بریتانیا را روشن کرد. وزیر دفاع انگلیس امروز بدون اشاره به نقشی که کشور او و آمریکا در ایجاد شرایط کنونی افغانستان ایفا کرده اند، مدعی شد که تسلط طالبان بر افغانستان به معنی شکستی برای جامعه جهانی است. بن والاس گفت: طالبان کنترل افغانستان را در دست گرفته و نیروهای انگلیسی قرار نیست برای جنگ با شبه‌نظامیان این گروه به افغانستان بازگردند.

آنگلا مرکل پیشروی طالبان در افغانستان و تصرف کابل توسط انها  را "ساعاتی تلخ" در تحولات این کشور اعلام کرد. صدراعظم آلمان خواستار خروج هر چه سریع‌تر شهروندان آلمانی و همکاران محلی آن‌ها از افغانستان شده است. صدراعظم آلمان با اشاره به احتمال افزایش شمار پناهجویان افغان گفته است که در چنین شرایطی کمک کردن به کشورهای همسایه افغانستان و همچنین کل منطقه از اهمیت بسیاری برخوردار است. بنا به گزارش‌ها مرکل در این جلسه اظهار داشته آلمان قصد خارج کردن حدود ده هزار نفر از افغانستان را دارد.

رئیس جمهوری فرانسه هم مانند دیگر رهبران غربی در واکنش به تحولات اخیر در افغانستان و سقوط کابل و به قدرت رسیدن طالبان گفت: شورای امنیت سازمان ملل باید پاسخی منطقی و یکپارچه درباره تحولات افغانستان بدهد. به گزارش فرانس ۲۴، امانوئل مکرون طی سخنان تلویزیونی گفت:افغانستان نباید مانند دو دهه پیش به پناهگاه تروریسم تبدیل شود. این برای امنیت و صلح بین المللی مسئله کلیدی است، ما همه تلاش خود را برای همکاری با روسیه، ایالات متحده و اروپا انجام خواهیم داد زیرا منافع ما یکسان است.
 

>>> این مطالب را هم بخوانید:
بحث داغ کارشناسان در کلاب‌هاوس خبرآنلاین؛چه‌شد که طالبان افغانستان را تصرف کرد؟
کابل هم به‌دست طالبان افتاد؛ما می‌گوییم خیراست شماهم بگویید خیراست
فرار اشرف غنی/ ورود طالبان به کاخ ریاست جمهوری/ تشکیل شورای انتقالی برای انتقال قدرت/ پیام کرزی
طالبان به زودی تشکیل امارت اسلامی را اعلام می‌کند/ پرچم سفارت آمریکا در کابل پایین کشیده شد/ وزیر دفاع افغانستان غنی را لعن کرد/ بیانیه غنی

310312