چگونه جنگل‌های کشور را حفظ کنیم؟

آفتاب‌‌نیوز :

طرح «تنفس جنگل‌های» شمال کشور یکی از بزرگترین طرح‌های حفاظتی از جنگل‌هایی است که بیش از حد ظرفیت، مورد بهره‌برداری قرار می‌گرفتند. این طرح که از سال ۹۶ در حال اجراست به هیچ بهره‌برداری اجازه قطع درختان جنگلی را نمی‌دهد.

طرح «تنفس جنگل» مانع از تشدید دست اندازی‌ها شد
هادی کیادلیری - رئیس دانشکده منابع طبیعی دانشگاه آزاد با اشاره به اینکه طرح «تنفس جنگل‌ها» مانع از تشدید دست‌اندازی به جنگل‌های شمال کشور شده است، معتقد است: عوامل طبیعی بیشتر شروع کننده تخریب جنگل‌ها هستند و عوامل انسانی تهدیدات مربوط به تخریب جنگل‌ها را مستعد می‌کنند، تغییر الگو و شدت و حدت آتش سوزی‌ها ناشی از دخالت‌های بی مورد انسان در طبیعت است که حضور دام چندین برابر جمعیت، تغییر کاربری اراضی، توسعه بی قاعده و معضل زباله‌ها از جمله این دخالت‌ها و عوامل تخریب جنگل‌ها به شمار می‌روند.

به گفته وی، مسیری که ما برای توسعه انتخاب کرده‌ایم اشتباه است و همین موجب تخریب جنگل‌ها شده است. جنگل‌های زاگرسی سال‌هاست رها و اکوسیستم آن دچار فروپاشی شده و از آنجایی که این جنگل‌ها تجاری نبودند و برای دولت صرفه اقتصادی نداشتند، دولت اهمیتی به این جنگل‌ها نداده اما جنگل‌های شمال کشور که از نظر تولید چوب پتانسیل خوبی داشت مورد توجه دولت قرار گرفت.

او افزود: در حال حاضر که ظرفیت تولید چوب جنگل‌های شمال کشور رو به اتمام است باز هم در حال رها شدن است. با این حال حداقل نتیجه‌ای که طرح تنفس جنگل‌ها داشت این بود که مانع از تشدید دست اندازی به جنگل‌های شمال کشور شد.

کیادلیری ضمن تأکید بر اینکه باید جلوی گردشگری بی قاعده را گرفت، تعیین مسیر صحیح توسعه را نیز به عنوان گام نخست برای رفع مشکلات جنگل‌ها مطرح و اظهار کرد: ما نباید کشاورزی عقب افتاده را همچنان ادامه دهیم تا بابت آن منابع آبی را هدر ندهیم و اراضی را هم واگذار نکنیم.

حفظ جنگل‌های خارج از شمال کشور را نیازمند برنامه و طرح‌های جنگلداری حفاظتی و فنی است
وحید اعتماد - دانشیار گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران و نایب رییس انجمن علمی جنگلبانی حفظ جنگل‌های خارج از شمال کشور را نیازمند برنامه و طرح‌های جنگلداری حفاظتی و فنی دانست و گفت: سازمان جنگل‌ها در گذشته وزارتخانه‌ای بود که منحل و ساختار این سازمان نیز به دلیل قرار گرفتن زیر فشار وزارت جهاد کشاورزی هر روز ضعیف تر شد، بنابراین تغییر رویکرد سازمان جنگل‌ها و افراد مرتبط با جنگل‌ها امری ضروری است و حفظ جنگل‌های خارج از شمال کشور نیازمند برنامه ریزی و طرح‌های فنی است.

او نیز بسیاری از معضلات محیط زیستی را ناشی از دخالت عمدی و غیرعمدی انسان‌ها دانست و افزود: هر نوع پروژه عمرانی و توسعه‌ای در کشور باید با ملاحظات محیط زیستی کامل همراه باشد اما متاسفانه در خیلی موارد این ملاحظات رعایت نمی‌شود و بیشتر رنگ و بوی سیاسی به خودش می‌گیرد. تغییر اقلیم جهانی نتیجه افزایش میزان کربن در طبیعت و زیاده خواهی انسان و عدم بهره برداری از دانش روز است. جنگی که بین سرمایه‌داری جهانی و انسانیت شکل گرفته به ضرر محیط زیست و جنگل‌ها تمام می‌شود.

اعتماد با بیان اینکه نسبت دست اندازی به طبیعت از جمعیت بیشتر شده گفت: با وجود اینکه دخالت در طبیعت روز به روز در حال افزایش است اما علم و دانش و دانایی ما هم نسبت به طبیعت خیلی بیشتر شده است.

نایب رییس انجمن علمی جنگلبانی با اشاره به اینکه بسیاری از طرح‌های جنگلداری و ساخت آزادراه شمال جنگل‌های کشور را تخریب می‌کند گفت: طرح جنگلداری در خیلی از نقاط نباید اجرا می‌شد و اگر هم اجرا شد به بدترین شکل ممکن بوده است. ازدیاد جمعیت، توسعه کشور و افزایش شهرها و رویکرد حاکمیت به این قضیه و به طور خلاصه عوامل انسانی منجر به تخریب جنگل‌ها شده و بنابراین برای میزان استفاده از طبیعت ضروری است که طرح‌های مناسبی ارائه شود.

اعتماد همچنین پشتیبانی از تولید گیاهی در طبیعت و زیستگاه پرندگان را یکی از کارکردهای جنگل‌ها برشمرد و خاطرنشان کرد: داشتن برنامه و طرح جنگلداری یک رویکرد چندمنظوره و نگاه سیستمی است.

حفاظت از جنگل‌ها به یک فرهنگ تبدیل شود

محمدحسین بازگیر- کارشناس محیط زیست- نیز درصد بالایی از تخریب جنگل‌ها را ناشی از عوامل و دخالت‌های انسانی دانست و تأکید کرد: حفاظت از محیط زیست به ویژه جنگل‌ها باید در پروژه‌ها تعریف و به یک فرهنگ تبدیل شود.

او ادامه داد: جنگل‌های کشور از حدود ۱۸ میلیارد هکتار در گذشته، هم اکنون به ۱۲ تا ۱۴ میلیون هکتار کاهش یافته است. عبور دادن خط انتقال نفت و آب و برق و جاده از درون جنگل آن هم به بدترین شکل ممکن و تصرف عرصه‌های جنگلی و آتش سوزی‌ها و آلودگی‌ها متاسفانه جنگل‌ها را نابود کرده است. همچنین سایر دخالت‌های انسانی از جمله گردشگری‌های غیرمسئولانه و برخی عوامل طبیعی و بیماری‌ها و فرسایش خاک نیز در تهدید و نابودی جنگل‌های کشور موثر هستند.

این کارشناس محیط زیست با بیان اینکه ظرفیت جنگل‌های کشور برای تولید چوب یک میلیون متر مربع است گفت: استفاده بیش از حد از این ظرفیت و بهره برداری‌های غیراصولی و بی رویه در راستای نابودی جنگل‌هاست. بهره‌برداری اصولی و مناسب از جنگل‌ها نیازمند شناخت جایگاه و ظرفیت آن‌ها، ارائه آموزش به جامعه، برنامه‌های مدیریتی و سیاست‌های شفاف است و لازم است یک فرهنگ حمایتی از جنگل‌ها را ایجاد کنیم و بهره‌برداران و حاشیه نشینان جنگل را با خود همراه کنیم و مشارکت دهیم.

او با تأکید بر فرهنگ سازی و آموزش جدی در این مورد تصریح کرد: ما در مورد جنگلها و محیط زیست باید به اندازه‌ای فرهنگ سازی کنیم که تبدیل به یک باور شود زیرا فقط در این صورت است که می‌توان به تغییر رفتارها امیدوار بود.

این کارشناس محیط زیست حفاظت خاک و تولید آب و تلطیف هوا را از مهم ترین کارکردهای جنگل‌هابرشمردو خاطرنشان کرد: جنگل‌های زاگرس ۴۰ درصد منابع آب شیرین را برای کشور تولید می‌کند و اگر این کارکرد را از دست دهد ما با کمبود آب و مشکلات بسیار زیاد دیگری مواجه خواهیم شد.

بازگیر بر لزوم هماهنگی بیشتر بین دستگاه‌ها و وزارت خانه‌های ذی‌ربط در این زمینه تأکید کرد و گفت:سازمان‌های متولی نیزبایدتقویت و برنامه‌های آن‌ها اجرایی شوند.