«تلوک»؛ روستای تعزیه در شمال/ آیین های محرمی روستائیان

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: «فرزند شیر خدا سلام علیک، یگانه گوهر کرببلا، سلام علیک، چرا غریب، بی کس و تنها، فتاده ای میان گروه بی پروا…» نوای تعزیه خوانان است که به گوش می‌رسد و جماعت با رعایت پروتکل‌های بهداشتی گرداگرد گروه حلقه زده‌اند و در رثای سالار شهیدان، اشک می‌ریزند.

آئین تعزیه خوانی در روستای تلوک بخش دودانگه ساری قدمتی ۲۵۰ ساله دارد و این آئین در روزهای مختلف محرم و اربعین حسینی برگزار می‌شود و شمار زیادی از مناطق مختلف برای تماشای آن به این روستا می‌روند.

میرزامحمود پایه گذار تعزیه در تلوک

کرامت زلیکانی اهل روستای تلوک درباره پیشینه تعزیه در این روستا در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: پایه گذار تعزیه در این روستا میرزا محمود فدایی بود که اشعار تعزیه را به نگارش درآورده است.

وی با عنوان اینکه تعزیه روز یازدهم محرم در این روستا معروف است اما در دیگر روزهای محرم تا اربعین نیز اجرا می‌شود، درباره دلایل شهره تعزیه روستای تلوک ادامه می‌دهد: قبل از شیوع کرونا برای تماشای تعزیه مهمانان زیادی از اقصی نقاط استان و حتی تهران می‌آمدند و این آئین عاشورایی با شور خاصی اجرا می‌شد.

محمد ولی زلیکانی دیگر روستایی نیز با اظهار اینکه از زمانی که به یاد دارم، آئین تعزیه در این روستا برگزار می‌شود، در گفتگو با خبرنگار مهر افزود: تعزیه خوانان قدیمی در این روستا تلاش کردند تا این آئین عاشورایی نسل به نسل و سینه به سینه منتقل شود و پابرجا بماند.

تعزیه خوانان قدیمی در این روستا تلاش کردند تا این آئین عاشورایی نسل به نسل و سینه به سینه منتقل شود و پابرجا بماند

وی با اظهار اینکه در دوران گذشته به رغم اینکه مسیر دسترسی روستا هموار نبود اما جمعیت زیادی برای تماشای تعزیه حضور می‌یافتند، افزود: بعد از تعزیه، مراسم سینه زنی باشکوه در روستا انجام می‌شود و با آنکه در دوران قدیم برق نداشتیم مردم با جمع آوری پارچه و درست کردن مشعل، آئین تعزیه و صبح خوانی را اجرا می‌کردند.

وی یادآور شد: اسبی سفید رنگ را به عنوان اسب امام در تعزیه انتخاب می‌کرد و مردم با عشق و علاقه فراوان آئین تعزیه خوانی را اجرا می‌کردند و این رسم عاشورایی همچنان پابرجابوده و تعطیل نشده است.

زلیکانی یادآور شد: مراسم تعزیه همواره در سال‌های گذشته به رغم بارش برف و باران اجرا می‌شد و قدمت آن به بیش از ۲۰۰ سال می‌رسد.

این روستایی درباره چرایی زمان اجرای تعزیه از ۱۱ محرم به بعد گفت: تا زمان حیات پایه گذار تعزیه، مراسم در روز عاشورا برگزار می‌شد اما پس از فوت میرزامحمود فدایی که همزمان با روز دهم محرم بود و مردم مشغول انجام آئین خاکسپاری وی بودند، آئین تعزیه به یازدهم محرم به بعد موکول شد.

وی یادآور شد: فامیلی میرزامحمود زلیکانی بود و پس از آنکه حضرت سید الشهدا را در خواب می بیند، نام خانوادگی خود را به فدایی تغییر می‌دهد.

تلوک به روستای تعزیه معروف است و نوای تعزیه خوانی پس از ۲۰۰ سال همچنان در این روستای بخش دو دانگه طنین انداز است. گل برار زلیکانی دیگر روستایی تلوک نیز با اشاره به اینکه افراد صاحبنام زیادی مانند میرزا علیجان، ملایحیی، ملأ اسداله و میرزامحمود آئین تعزیه را اجرا می‌کردند، یادآور شد: تلاش‌های این افراد سبب شده تا این رسم عاشورایی به ما منتقل شود.

وی با بیان اینکه در تعزیه تلوک ۲۵ نفر نقش اصلی و ۲۰ نفر از جمله کودکان نقش‌های فرعی و طفلان را عهده دار هستند، گفت: تمامی نقش آوران تعزیه اهالی روستا هستند و کودکان نیز نسل به نسل در حال فراگیری و آموزش هستند تا این سنت قدیمی و مذهبی به نسل‌های آینده منتقل شود.

وی درباره تفاوت تعزیه تلوک با دیگر مناطق استان یادآور شد: پایه گذاری تعزیه این روستا میرزامحمود، اشعار تعزیه استان مازندران و روستا را نگارش دراورده و صاحب مقتل عاشورایی است که دکتر فریدون اکبری آن را جمع آوری کرده است.

میرزامحمود، اشعار تعزیه استان مازندران و روستا را نگارش دراورده و صاحب مقتل عاشورایی است

وی با اظهار اینکه نوشته‌ها و اشعار مرحوم فدایی جامع و کامل است، گفت: تعزیه سید الشهدا (ع) پنج تا شش ساعت طول می‌کشد و در سال‌های اخیر سعی شده تا زمان آن کوتاه‌تر شود و معمولاً تا اذان ظهر ادامه می‌یابد.

ولی اله زلیکانی دیگر اهالی روستا نیز با بیان اینکه شیوه پذیرایی در گذشته به صورت سنتی در قالب مجمعه برگزار می‌شد، گفت: بعد از مراسم تعزیه، برای پذیرایی از مهمانان و عزاداران بوق و کرنا نواخته می‌شد و با علامت بوق و شیپور، پذیرایی انجام می‌شد.

وی گفت: برای پذیرایی، روستاییان، مهمانان را به منزل و خانه‌های خود می‌بردند و هرکسی به اندازه وسع و توان در این کار شریک می‌شد و آئین فرمازدن یا تعارف کردن در روستا اجرا می‌شد و همچنین مجمعه‌های مخصوص و ویژه برای تعزیه خوانان تدارک دیده می‌شد.

رجبعلی زارع دیگر روستایی اهل تلوک نیز با اشاره به اینکه کشاورزان روستا، برنج مراسم پذیرایی را تأمین و تهیه می‌کردند، گفت: دیگر اجناس و مواد غذایی برای پذیرایی نیز توسط فرزندان مان در شهرها تهیه و ارسال می‌شد.

وی با اشاره به ساخت آشپزخانه مرکزی در روستایی یادآور شد: در این آشپزخانه ۳۰ آشپز کار تهیه غذا را انجام می‌دادند و در برخی سال‌ها از هفت هزار و۵۰۰ نفر نیز پذیرایی کردیم.

در این روستا بانوان نیز در کنار مردان در برپایی رسم عاشورایی و پخت نذری تلاش می‌کنند تا رسم قدیمی و کهن تعزیه خوانی و پذیرایی از عزاداران حسینی را زنده نگه دارند.