تخریب زیستگاه و شکار، بلای جان گوزن قرمز ایران

«مرال» یا گوزن قرمز یکی از گونه‌های در معرض خطر انقراض کشورمان محسوب می‌شود و اقداماتی برای احیای آن انجام شده است. یک متخصص اکولوژی حیات‌ وحش و مدیریت زیستگاه‌ها می‌گوید: تخریب زیستگاه و شکار مهمترین تهدیدات علیه این گونه جانوری است.

به گزارش ایسنا مرال در کنار «شوکا» و «گوزن زرد ایرانی» سه نوع گوزن کشورمان محسوب می‌شوند. اخیرا مدیر کل حفاظت محیط زیست استان آذربایجان شرقی از اجرای طرح احیای نسل مرال‌ها و انواع گوزن ایرانی در جنگل‌های ارسباران خبر داده است.

افشین علیزاده در گفت و گو با ایسنا با بیان اینکه دو نوع مدیریت برای مدیریت حیات وحش داریم، توضیح داد: یک نوع مدیریت، «مدیریت بلند مدت» است که مبتنی بر احیا و حفاظت از زیستگاه است تا جانور بتواند به‌طور طبیعی تکثیر شود و منطقه امن و منابع مورد نیاز در دسترس آن باشد. با بحرانی شدن شرایط در کنار این اقدام بلند مدت، اقدام «کوتاه مدتی» انجام می‌شود که نگهداری در اسارت است. در این شرایط حیوان تکثیر و در محیط طبیعی رها می‌شود تا بتوان جمعیت آن را افزایش داد.

وی اضافه کرد: سازمان محیط زیست متولی مدیریت حیات وحش است و باید جمعیت حیات وحش را به حد مطلوب برساند یعنی بعضی از حیات وحشی که زیاد شده‌اند و مضر هستند را کاهش دهد و برخی دیگر را که در حال انقراض هستند و جمعیت آن به شدت در حال کاهش است را افزایش دهد. اقداماتی که این سازمان در جهت مدیریت حیات وحش انجام می‌دهد، بسیار مثبت است. در تمام ایران این کار به‌نوعی انجام می‌شود البته تمرکز بر احیای مرال کار ویژه‌ای است چون جنگل‌های ارسباران گونه‌های جانوری و گیاهی منحصربه‌فرد و اقلیم خاصی دارد و در حال ثبت جهانی شدن است. به نظر می‌رسد تلاش برای احیای مرال در جهت به ثبت جهانی رسیدن ارسباران است.

این متخصص اکولوژی حیات‌ وحش و مدیریت زیستگاه‌ها با اشاره به تهدیدات علیه مرال گفت: یک معضلی که نه‌تنها مرال بلکه کل حیات وحش ایران با آن مواجه است، تخریب زیستگاه‌هاست که بیشتر منشا انسانی دارد و از جمله آن‌ها می‌توان به جاده‌ها، خطوط انتقال نیرو و لوله‌ها و کانال‌های آب، توسعه شهری و روستایی، تبدیل اراضی به کشاورزی اشاره کرد. از طرف دیگر به‌صورت طبیعی تغییر اقلیم، گرم شدن کره زمین، خشکسالی، کم بارشی باعث محدودتر شدن زیستگاه جانوران کشور از جمله مرال شده است.

وی اضافه کرد: گستره جمعیت گوزن قرمز در کوههای البرز یعنی از حدود غرب خراسان شمالی تا منتهی الیه استان گلستان، آذربایجان شرقی و اردبیل است و به جمهوری آذریایجان نیز می‌رسد. متاسفانه به دلایلی مانند ساخت جاده‌ها جمعیت گوزن تکه تکه و زیستگاه آن محدود شده است. به عنوان مثال جمعیتی از این گونه در استان‌های گلستان و مازندران زیست می‌کند،‌تعداد آن‌ها در استان گیلان کمتر است و جمعیت بیشتری در ارسباران زندگی می‌کنند.

این متخصص اکولوژی حیات‌ وحش و مدیریت زیستگاه‌ها با بیان اینکه این وضعیت باعث جدایی ژنتیک بین مرال‌ها شده است، تاکید کرد: جزیره‌ای شدن این جمعیت‌ها ممکن است در طول زمان باعث از بین رفتن جمعیت مرال شود چون تبادل ژنتیک ندارند.

علیزاده شکار را یکی دیگر از تهدیدات مهم علیه مرال برشمرد و گفت: شکارچیان می‌دانند در چه فصلی برای شکار اقدام کنند. به همین دلیل در در فصل گاوبانگی که موقع جفتگیری مرال‌هاست از مردم و علاقه مندان به محیط زیست دعوت می‌شود تا علاوه بر محیط بانان در زیستگاه مرال حضور داشته باشند.

این متخصص اکولوژی حیات‌ وحش و مدیریت زیستگاه‌ها در پاسخ به این پرسش ایسنا که آیا مرال جزو گونه‌هایی است که بعد از تکثیر در اسارت قابل بازگشت به طبیعت نیستند، تصریح کرد: گوشتخواران در راس هرم غذایی قرار دارند و به‌نوعی «گونه چتر» محسوب می‌شوند. وقتی در یک مکان گوشتخواری زندگی می‌کند یعنی تمام چرخه اکوسیستم درست کار می‌کند یعنی از بذرافشانی تا تولید گیاهی و جانوری به‌درستی شکل گرفته است تا گوشتخوار توانسته از گیاه خوار تغذیه کند.

علیزاده در پایان اظهار کرد: یوزهایی که در اسارت به دنیا می‌آیند را اگر بخواهند در طبیعت رها کنند هیچ انسانی را نباید ببیند و طعمه زنده باید برایش در طبیعت انداخته شود اما در مورد علفخواران از جمله مرال اینگونه نیست. ممکن است به انسان عادت کند ولی توانایی پیدا کردن زیستگاه مناسب در طبیعت را دارد بنابراین اگر گوزن، آهو و شوکا را در اسارت تکثیر و در طبیعت رها کنند، اگر زیستگاه امن باشد، زیست و تکثیر می‌کنند.

انتهای پیام