پرسش عبدالکریمی از میری و طباطبائی و سایه سنگین مرگ

خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و اندیشه- سارا فرجی: شوربختانه اینروزها اکثر اخبار حول محور مرگ ومیرهای ناشی از کرونا می‌گردد و خیلی از خانواده ها عزادار از دست دادن عزیزانشان هستند. متاسفانه سایه مرگ برسر اهالی اندیشه هم افتاد و در هفته های گذشته چند نفر از فرهیختگان این حوزه دار فانی را وداع گفتند. یکی از مهم‌ترین آنها علامه محمدرضا حکیمی بود. کسی که او را با نام فیلسوف عدالت می‌شناسند. پس از درگذشت این شخصیت فرزانه، رهبر معظم انقلاب، رئیس جمهور و سایر مسئولان پیام تسلیت‌هایی صادر کردند. همچنین اهالی اندیشه مثل رضا داوری اردکانی، آیت الله محقق داماد، حسن بلخاری و افراد دیگری از این قبیل درگذشت این عالم زمان را تسلیت گفتند و خاطراتی که با این مرحوم در گذشته داشتند را مرور و نقل کردند. پیکر مرحوم حکیمی در حرم مطهر رضوی آرام گرفت.

سایه سنگین مرگ

لطف‌اللّه یارمحمدی، زبان‌شناس برجسته کشورمان و عضو پیوسته فرهنگستان در سن ۸۸ سالگی از دیگر افرادی بود که در هفته گذشته از دنیا رفت. او مدرک کارشناسی زبان انگلیسی خود را از دانشسرای عالی، مدرک کارشناسی ارشد زبان و ادبیات انگلیسی را از دانشگاه ایندیانا و نیز دکترای زبان‌شناسی را از دانشگاه ایندیانا دریافت کرده بود.

احمد گل‌محمدی، مدیر گروه علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی از دیگر اندیشمندان پرکار کشورمان بود که متاسفانه چند روز پیش بر اثر ابتلا به کرونا درگذشت. ایران بین دو انقلاب، جهانی‌شدن فرهنگ هویت و چیستی تحول و چشم‌انداز دولت از معروف‌ترین آثار این استاد دانشگاه به شمار می‌آید.

اما در میان اخبار مرگ و میر منتشر شده در هفته های اخیر خبر مرگ یک فیلسوف فرانسوی هم منتشر شد. ژان-لوک نانسی، فیلسوف و نظریه‌پرداز شهیر فرانسوی در روزهای اخیر در فرانسه پس از یک دوره بیماری در منزلش درگذشت. وی استاد مدرسه عالی اروپا و دانشگاه استراسبورگ و اثار گوناگونی را در زمینه فلسفه و زبان نگاشته بود. او از شیفتگان فلسفه هایدگر و دریدا بود.

اتفاق دیگری که در هفته گذشته خبرساز شد، ابتلای حسن رحیم پورازغدی به کرونا و بستری شدنش در بیمارستان بود که باعث نگرانی بسیاری از شاگردان و دنبال کنندگان این سخنران شد. این عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی بعد از یک دوره کوتاه بستری در بیمارستان، به منزل برگشت و درمان را در آنجا ادامه داد و خوشبختانه رو به بهبودی است.

نشست‌های مجازی و حضور اندیشمندان در برنامه‌های محرمی

اما اکثر نشست ها و سخنرانی های دوهفته گذشته حول موضوعات ایام محرم، عاشورا و واقعه کربلا بود و بسیاری از اندیشمندان مطرح کشورمان در این نشست ها حاضر شدند و از منظر اندیشه و فلسفه به موضوع عاشورا و واقعه کربلا پرداختند. شاید بتوان گفت بیژن عبدالکریمی و سیدجوادمیری دونفر از پرکارترین افرادی بودند که در این ایام در نشست های مختلفی حاضر شدند و سخنرانی کردند.

یحیی یثربی استاد فلسفه دانشگاه علامه طباطبائی هم در گفتگویی مطرح کرده که پیام کربلا این است که تبعیض نباشد. درست نیست که یک بچه آشغال جمع کند ولی برای ثبت‌نام مدرسه یک بچه سالی صد میلیون هزینه شود. ما از گهواره تا گور در تبعیضیم.

روز اول شهریور ماه، سمینار «نقد نظریه عام اصلاح دینی سیدجواد طباطبایی به روایت سیدجواد میری» با حضور جمعی از نویسندگام و پژوهشگران برگزار شد. عبدالکریمی در ابتدای این نشست گفت: قصدم بیشتر طرح و برجسته کردن مسأله و فراخواندن مخاطب به تأمل در باب یک پرسش بنیادین و سرنوشت‌ساز است تا حل مسأله وپاسخ‌گویی به پرسش. همچنین، به خوبی آگاهم که آثار دکتر سید جواد طباطبایی به طور کلی و نیز کتاب ملت، دولت و حکومت قانون: جستار در بیان نص و سنت به طور خاص، و نیز نقدهای دکتر سید جواد میری به این اثر هیچ‌یک مستقیماً به حوزه‌های معرفت‌شناسی، فلسفۀ دین، علم کلام، الهیات، اسلام‌شناسی، فلسفۀ فقه و علم اصول فقه مربوط نمی‌شوند، لیکن مباحث جسته و گریختۀ این دو بزرگوار در حوزه‌های تفکر اجتماعی، فلسفۀ سیاسی و فلسفۀ حقوق و اختلاف نظرهای آنان در خصوص نحوه مواجهۀ ما ایرانیان با مبانی حقوقی و فلسفه سیاسی مدرن، آگاهانه یا ناآگاهانه، و خواسته یا ناخواسته با حوزه‌های مذکور پیشین ارتباط یافته، بنده این ارتباط را بهانه‌ای برای طرح یک پرسش اصیل در فراروی عالم اسلام قرار داده‌ام. همچنین، باید اذعان کنم که در اینجا نه خواهانم به دفاع یا انتقاد از اندیشه‌های دکتر طباطبایی بیندازم و نه خواهانم بر انتقادات دکتر میری به کتاب ملت، دولت و حکومت قانون… مهر تأییدی زده یا با آنها به مخالفت برخیزم، بلکه در اینجا فقط در صدد هستم نزاع نظری این دو بزرگوار را بهانه‌ای برای طرح یک پرسش بنیادین در زیست‌جهان خودمان قرار دهم.

در هفته ای که گذشت مناسبت روز پزشک و تولد ابوعلی سینا را داشتیم و به همین بهانه چندین نشست مجازی با موضوع ابن سینا و موضوعات مرتبط با فلسفه پزشکی برگزار شد.

چه خبر از تازه‌های نشر

اما سری به بازار نشر بزنیم. درهفته گذشته کتاب «سقراط عاشق» نوشته آرمند دَنگور با ترجمه سیروس قهرمانی از سوی نشر خزه منتشر شد که روایتی از زندگی سقراط در دوران جوانی را به تصویر می‌کشد.این اثر، دوازدهمین کتابی است که نشر خزه در قالب مجموعه‌ای با عنوان «پیاده‌روی با فلسفه» منتشر می‌کند. این مجموعه سعی دارد مفاهیم فلسفی و اندیشه‌ای را به زبان ساده برای مخاطبان علاقه‌مند شرح دهد.

همزمان با اولین سالگرد درگذشت حجت‌الاسلام والمسلمین روح‌الله حسینیان، یادنامه‌ای در پاسداشت مجاهدت‌های رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شد. این مجموعه با عنوان «روحانی مجاهد» بخشی از ابعاد شخصیتی حجت‌الاسلام والمسلمین حسینیان را معرفی می‌کند.

اما به تازگی تازه ترین کتاب قاسم پورحسن با عنوان «نظام معرفت شناسی؛ بازخوانی بنیان های معرفتی فارابی» توسط انتشارات صراط منتشر شده است. پورحسن در این اثر سعی دارد تا این تفسیر نادرست را طی یک بحث آسیب شناسانه و بنیادین و از طریق بازخوانی نظام فلسفی بنیانگذار فلسفه اسلامی یعنی فارابی مورد نقد قرار دهد.

در بازار نشریات هم بیست و ششمین شماره مجله عصراندیشه در هفته آینده منتشر می‌شود. این شماره از مجله با توجه به سالگرد حوادث شهریورماه سراغ موضوع سازمان مجاهدین خلق (منافقین) رفته و روند تئوریزه شدن جنایت را در این سازمان بررسی کرده است.