ایران به دنبال گسترش روابط اقتصادی با اقلیم کردستان عراق است

روز جمعه، ۵ شهریور، نشست مشترک تجاری میان شرکت‌های ایرانی مشارکت‌کننده در نمایشگاه بین‌المللی سلیمانیه با تجار و فعالان اقتصادی اقلیم کردستان برگزار شد.

در این نشست اقتصادی، مهدی شوشتری، سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در سلیمانیه، احمد علی احمد، معاون استاندار سلیمانیه، مصطفی عبدالرحمن، رئیس اتحادیه صادرکنندگان و واردکنندگان اقلیم کردستان، معاونین اتاق بازرگانی حلبچه و اتحادیه پیمانکاران سلیمانیه و مدیران و نمایندگان شرکت‌های ایرانی مشارکت کننده در چهاردهمین نمایشگاه بین‌المللی بازرگانی سلیمانیه و تعدادی از فعالان اقتصادی و بازرگانان اقلیم کردستان عراق حضور داشتند.

ایران در تلاش است تا روابط اقتصادی خود با اقلیم کردستان را توسعه دهد. اقلیم کردستان همچنان یکی از مهم‌ترین دریچه‌های تجاری ایران برای دست‌یابی به دلار و دور زدن تحریم‌هاست.

حجم تجارت سالیانه رسمی ایران و اقلیم کردستان شش میلیارد دلار است. اقتصاد پنهان و قاچاق کالا و ارز بخش دیگری از روابط اقلیم و ایران است که در آمارهای رسمی ذکر نمی‌شود.

شبکه رسانه‌ای کردستان ۲۴ گزارش داده است که هیات عراقی از این دیدار و نتیجه‌اش راضی بوده‌اند. در اخباری که از این نشست منتشر شده به محتوای آن و محورهای مورد بحث اشاره‌ای نشده است.

از میان ۱۱ هزار تاجری که به صورت رسمی در اقلیم کردستان عراق فعال هستند، حدود دو هزار نفر منحصرا به تجارت با ایران مشغول هستند. بخشی از تجارت غیررسمی ارز و فعالیت‌های صرافی در اقلیم نیز صرف تامین منابع ارزی جمهوری اسلامی می‌شود. حجم این تبادلات معمولا در آمارهای رسمی تجاری وارد نمی‌شود.

در زمان ریاست‌جمهوری ترامپ و پس از آنکه دولت امارات متحده عربی فعالیت‌های جمهوری اسلامی در کشورش را محدود کرد، مقام‌های جمهوری اسلامی از دو بازار هرات در افغانستان و سلیمانیه در اقلیم کردستان به عنوان جایگزینی برای دسترسی به ارزهای خارجی استفاده کردند.

بازگشت تحریم‌های هسته‌ای آمریکا و ممنوعیت تجارت با ایران از سال ۱۳۹۷، حجم تجارت با اقلیم را به اندازه دو میلیارد دلار کاهش داده است. برخی تحلیل‌گران معتقدند که کاهشی که در آمارهای رسمی ذکر می‌شود دلیل بر کم شدن مبادلات نیست، بلکه این بخش از تجارت پس از تحریم‌ها در کانال‌های زیرزمینی و غیررسمی انجام می‌شود.

دولت اقلیم کردستان همواره اعلام کرده است که در تبادلات تجاری‌ بین‌المللی‌اش تابع سیاست‌های دولت عراق است. در زمان بازگشت تحریم‌های آمریکا، حیدر العبادی، نخست‌وزیر وقت عراق گفته بود که کشورش به قوانین بین‌المللی احترام می‌گذارد. همین موضوع خشم تهران را برانگیخت.

چند ماه بعد و با سقوط دولت العبادی، عادل‌ عبدالمهدی به نخست‌وزیری رسید و کوشید تا علاوه تمدید معافیت واردات برق و محصولات پتروشیمی، درب پشتی تجارت با ایران را باز بگذارد.

این سیاست در دوران نخست‌وزیری مصطفی الکاظمی هم ادامه یافته است. خروج ترامپ از کاخ سفید، فشارها به دولت بغداد برای کاهش مبادلات با ایران را کاسته است ولی هنوز بخش عمده‌ای از روابط اقتصادی دو کشور، بی‌ثبات و تحت تاثیر تحریم‌های آمریکاست.