شش سنگ نگاره و هزار داستان/ مجموعه جهانی بیشاپور نگینی درخشان بر دستان سرسبز کازرون

به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز، مکان‌های تاریخی، تفریحی و گردشگری هر کشور، هویت و میراث فرهنگی آنجا محسوب می‌شود و از اهمیت خاص و ویژه‌ای برخوردار است. همه جای ایران سربلند از این میراث کهن یعنی آثار باستانی و مناطق تفریحی و گردشگری بهره‌مند است و شهرستان کازرون نیز به تبع آن حرف‌های زیادی برای گفتن دارد.

کازرون دارای مکان‌های تاریخی، تفریحی و گردشگری زیادی است، که از جمله آن‌ها می‌توانیم به مجموعه شهر تاریخی و جهانی بیشاپور، امام زاده سید حسین (ع)، روستای توریستی دوان، بازار‌های تاریخی ابافتح، شاه حمزه و برادران مربوط به بخش مرکزی کازرون اشاره کنیم.

کاروانسرای کمارج، برج کمارج، میان کتل، مربوط به بخش کنارتخته، همچنین تفرجگاه بارون زنی تنگ جیز، کوه تنگ جیز، قلعه دختر، گودکنار، تپه تاریخی، چاه مسلم، دره نیل، کوه تنگ هامون، بقعه تاریخی چهارده معصوم مربوط به بخش خشت، و نیز آتشکده چهار طاق، قلعه پوسکان، درخت کنار ملک، کتیبه دوران ساسانی، تل خندق، قصر گل اندام و دشت نرگس زار جره و بلبلک در بخش جره و بالاده نیز، از دیگر آثار موجود در این شهرستان است.

روستای زیبای دوان در دل کوهستان در نزدیکی شهر کازرون با آب و هوای بسیار عالی و کاملا متفاوت با شهر قرار دارد، که به علت داشتن بافت بسیار زیبای تاریخی، موزه مردم شناسی و آرامگاه مرحوم علامه دوانی در فصل‌های تابستان و بهار با استقبال خوب بازدید کنندگان رو به رو است.

امام زاده سیدحسین (ع) مکان مقدسی است که در نزدیکی شهر بیشاپور قرار دارد؛ این مکان مذهبی و گردشگری در فصل تابستان مورد استقبال زیاد مردم از همه نقاط کشور به‌خصوص مردم جنوب است که سراب اردشیر نیز در این مکان قرار دارد و مورد توجه بسیار است.

نرگس زار‌های زیبا، خندان و پر از عطر و یاد امام زمان (عج) بخش جره و بالاده، شهرت جهانی دارد، این نرگسی‌های زیبا، هرساله با برگزاری جشنواره‌های چند روزه با استقبال فوق العاده گردشگران داخلی و خارجی و توریست‌ها رو به رو است، که این جشنواره طی دو سال گذشته به علت شرایط خاص کرونا جشنواره برگزار نگردید، اوج زیبایی نرگسی‌ها از اواسط بهمن ماه تا اواخر دی ماه است.

مجموعه تفریحی و گردشگری مقدم، در روستای عمویی قرار دارد و بوم گردی امیران و رییسی نیز در منطقه تنگ چوگان نیز هرساله مورد استقبال مردم قرار می‌گیرد. بادام کوهی بخش‌های خشت و کمارج نیز دیدنی و زیباست، آن چنان که بهاری را در قاب خود به تصویر کشیده است، جشنواره گل بادام الیف از دیگر برنامه‌های جذاب شهرستان در بخش کمارج است.

در میان این همه مکان‌های زیبا و دیدنی، شهر تاریخی بیشاپور، چون نگینی بر دستان این سرزمین می‌درخشد.

این شهر تاریخی و جهانی یکی از پنج شهر مهم دوره ساسانیان در استان فارس است که در ۱۲۰ کیلومتری شهر شیراز و ۲۳ کیلو متری شهر کازرون قرار دارد.

وسعت این شهر کهن، ۲۰۰ هکتار می‌باشد که توسط دومین پادشاه ساسانی به نام شاپور اول بنا شده است. مجموعه تاریخی بیشاپور به علت طبیعت بکر و زیبا و قرار گرفتن در مجاورت رودخانه شاپور و چشمه ساسانی و تقاطع چندین مسیر ترافیکی، مورد توجه گردشگران خارجی و داخلی است.

اگر بخواهم کامل و جامع به معرفی این مجموعه بپردازم باید روز‌ها از تاریخچه و ارزش این مکان تاریخی بگویم که سعی می‌کنم به طور خلاصه به آن بپردازیم. در اواسط فصل زمستان و آغاز بهار این مکان، خاص و زیباتر از همیشه است. بوی بابونه‌ها گواه پیوند ناگسستنی است میان امروز ما و دنیای متفاوت سالیان پیش که بسیار ارزشمند است.

شهر بیشاپور در جنوب روخانه شاپور و در نزدیکی دره‌ای به تام تنگ چوگان قرار دارد که اطراف آن را رشته کوه‌های بلند احاطه کرده است، بقایای بسیاری از آثار تاریخی گوناگون مرتبط به این شهر شامل: محوطه ها، قلعه‌ها و سنگ نگاره‌ها است، که در خود شهر شاپور، تنگ چوگان و در کوه‌های شهر بازمانده است.

آثار به جا مانده از این شهر شامل: معبد آناهیتا، آتشکده بیشاپور، تالار تشریفات، فضای حیاط موزاییک، ایوان موزاییک، مسجدجامع، مدرسه اسلامی، حصاردفاعی، برج‌های دفاعی، ستون‌های یادبود، خندق شهر بیشاپور، قلعه دختر، قلعه پسر، غارشاپور، نقوش برجسته تنگ چوگان، معبد آناهیتا، دارالعماره و حمام‌های دوره اسلامی، کاخ منسوب به والدین و پل تاریخی است.

موزه بیشاپور که در شهر تاریخی بیشاپور واقع شده است از معدود موزه‌های تخصصی ساسانی در کشور است.

با توجه به اهمیت این شهر تاریخی و حفاری‌های متعدد که از سال‌های ۱۳۱۴ تا کنون توسط هیئات حفاری، خارجی و داخلی که دراین مکان صورت گرفته آثار و اشیاء بسیاری از این دوره در کاوش‌های محوطه بیشاپور به دست آمد که ضرورت تشکیل چنین موزه‌ای را ایجاب کرد.

آثار و اشیاء موجود در این موزه شامل: استودان‌های سنگی کتیبه دار با خط پهلوی ساسانی، ظروف سفالی با کاربری‌های مختلف، سکه‌های دوره ساسانی، گچ بری‌ها و تزیینات وابسته به معماری، انواع موزاییک‌های کف تالار‌ها و ... که نشان‌گر عظمت و شکوه این شهر باستانی است.

در این سنگ نگاره شاه و اهورا مزدا هر دو به صورت سوار بر اسب و روبه روی هم نشان داده شده اند. نخستین سنگ نگاره در سمت چپ رودخانه شاپور و بر صخره‌های این بخش از تنگ چوگان تراشیده شده و ترکیبی از صحنه دیهیم بخشی و تاج‌گذاری و پیروزی را نشان می‌دهد.

شاه، دیهیم کیانی را از اهورا مزدا گرفته و یا آن را لمس می‌کند. در زیر پا‌های اسب اهورا مزدا، اهریمن به صورت دراز کش افتاده است و در زیر پا‌های اسب شاپور گوردیاین سوم، امپراطور شکست خورده و کشته شده رومی دیده می‌شود.

روبه روی اسب شاپور فیلیپ عرب دیگر امپراطور رومی زانو زده و با حالت التماس به شاپور تصویر شده است. این نقش پیروزی شاپور اول بر امپراطوری روم بسیار جالب و دیدنی است.

در یکی دیگر از سنگ نگاره‌های تراشیده شده بر صخره‌های سمت چپ رودخانه، شاپور یکم سوار بر اسب در مرکز صحنه دیده می‌شود.

او تاج کنگره داری بر سر دارد که بر فراز آن گوی بزرگی قرار گرفته است. شاه با دست راست مچ امپراطور اسیر شده رومی را گرفته است.

بالای صحنه، پسر بچه عریانی به صورت فرشته‌ای کوچک و بال دار در پرواز است و حامل نیم تاجی برای شاه است.

میان پا‌های اسب شاه، پیکر منکوب امپراطور کشته شده رومی گردنیانوس قرار دارد که در نتیجه جنگ با شاپور یکم در سال ۲۴۴ میلادی به قتل رسید.

دو ردیف از سواران و افسران شاهی ایران که بر روی هم و در درون قاب‌های جداگانه نشان داده شده اند، صحنه شاپور و امپراطوران شکست خورده رومی را بر گرفته است.

سومین سنگ نگاره در سمت راست رودخانه شاپور کنده شده است و این نیز صحنه‌های پیروزی شاپور بر امپراطوران رومی است. در این تصویر بیش از صد نفر حک شده اند.

پیکر سواره شاپور یکم و فرشته پیروز به او روبان مخصوص شاهی هدیه می‌دهد. میان پا‌های اسب جسد بی جان گوردیانوس سوم افتاده است و امپراطور روم، فیلیپ عرب زانو زده با حالتی ملتمس پیشنهاد صلح می‌دهد.

کنار فیلیپ عرب دو نفر ایستاده اند یکی از آن‌ها کلاه بلند ایرانی بر سر دارد و دیگری که لباس رومی به تن دارد حلقه پیروزی را به شاه تقدیم می‌کند.

در مقابل آن‌ها رومیان در پنج صف سواره قرار گرفته و هدایایی، چون فیل و اسب و ظروفی مانند طشت، جام، کوزه، قدح، پرچم و اشیا دیگر و حتی ارابه جنگی پیشکش می‌کنند.

سرداران ایرانی با تعداد هفتاد و یک نفر سواره در این تصویر مشخص است.
در سنگ نگاره بعدی اهورا مزدا سوار بر اسب در سمت چپ تصویر دیده می‌شود در حالی که تاج کنگره داری بر سر دارد و با دست حلقه شهریاری را به سمت بهرام گرفته است. در سمت راست بهرام یکم سوار بر اسب زیبایی نشان داده شده است.

او تاجی بر سر دارد که دارای چندین تیغه پرتو مانند است و همچنین برخلاف اهورا مزدا شمشیر بلندی بر کمر دارد. اسب‌های آن دو شبیه به هم هستند. این تصویر ستایشگر مزدا، بهرام شاه شاهان ایران و غیر ایران است.

در سنگ نگاره پنجم، پادشاه ساسانی، بهرام دوم سوار بر اسب نشان داده شده است.

او ریش و مو‌های بلند و تاج بال داری شبیه به بال عقاب بر سر دارد. در پهلوی راست بهرام تیردان سنگینی از کمربند او آویزان است و رو به روی شاه سرداری ایستاده است که لباس و موهایش شبیه به شاه است.

او یکی از بزرگان یا فردی از خانواده سلطنتی است که به حالت احترام ایستاده است. پشت سر او سه نفر از بزرگان عرب و سه نفر دیگر با هدایایی، چون اسب و شتر در مقابل شاه ایستاده اند.

ششمین نقش برجسته منسوب به بهرام دوم در تنگ چوگان است که در این تصویر شاه ساسانی بر تخت شاهی نشسته است.

او با دست راست پرچم و با دست چپ قبضه شمشیری را گرفته است که میان پاهایش به صورت عمود قرار دارد. در سمت راست شاه، سرداران و درباران ساسانی به حالت احترام قرار گرفته اند.

عده‌ای از پارسیان در حال آوردن دو اسیر به حضور شاهنشاه هستند، از سمت راست شاه یک ستوربان اسب شاه را جلو می‌آورد و پشت سر وی ده نفر از بزرگان و سردارن ایرانی دیده می‌شود.

در سمت چپ شاه، یازده نفر ملازمان و خادمان ایرانی به همراه یک کودک دیده می‌شود که در میان آن‌ها دو دژخیم سر‌های بریده دشمنان مغلوب را تقدیم می‌کنند.

در آخر صحنه فیل تنومندی که دو نفر بر آن سوار است و دو نفر دیگر پشت سر آن‌ها در حال آوردن هدایا هستند.

از سنگ نگاره‌ها که بگذریم با طبیعت بسیار زیبای تنگ چوگان، باغات و کوچه باغ‌های شاعرانه رو به رو می‌شویم؛ باغات مرکبات، نخیلات، طبیعت وصف نشدنی است که با نم نم باران پر از ترنم پاییز و زمستان، دیدنی‌تر شده و ستونی است.

سمت چپ در کنار این همه زیبایی، غاری در دل کوهی بلند به نام غار شاپور همه چیز را کامل کرده‌است، در دهانه این غار مجسمه شاپور یکم بسیار زیبا و استادانه طراحی شده است. معمولا از اواخر پاییز تا اواخر تعطیلات نوروز این غار بازدید کنندگان زیادی دارد و حتی ورزشکاران را به سمت خود جذب می‌کند.

جوکاری رییس اداره میراث فرهنگی کازرون گفت: شهرستان کازرون دارای ۲۵۰ اثر شناسایی شده و ثبت در آثار ملی است که از مهم‌ترین آن‌ها مجموعه جهانی بیشاپور است که در سال ۱۳۹۷ به ثبت جهانی یونسکو رسیده است و سالانه میزبان تعداد قابل توجه گردشگران داخلی و خارجی است. شهر بیشاپور ثبت جهانی یونسکو شده است و از ارزش باستانی فراوانی برخورد دار است. این شهر و مجموعه تاریخی بیشاپور از ارزش فراوانی برخودار است.

او افزود: ان‌شاءالله بتوانیم با کمک مسئولان استانی و شهرستانی و حمایت بخش‌های خصوصی جهت جذب اعتبار و ایجاد و احداث زیر ساخت‌های گردشگری اقدام کنیم که قطعا نتیجه این مهم رونق و درآمد زایی مخصوصا در بخش صنایع دستی و ایجاد اشتغال در منطقه و شهرستان خواهد بود.

انتهای پیام/