فراتر از موسیقی

خبرگزاری مهر؛ گروه مجله _ مرضیه کیان: دوباره با خبر درگذشت یک فرد هنرمند، آن هم در فرسنگ‌ها آنطرف‌تر از این نقشه کله‌گربه‌ای (با هزار و یک تفاوت در فرهنگ و اعتقادات و چیزهای دیگر) و اعلام عزای عمومی سه روزه، عده‌ای کاربر، فجازی را ترکانده‌اند که : «دولت یونان در پی درگذشت میکیس تئودوراکیس آهنگساز سرشناس، سه روی عزای عمومی در این کشور اعلام کرد. آیا در ایران سابقه داشته برای مرگ یک هنرمند ملی حتی یک روز عزای عمومی اعلام شده باشه؟»

خوب است قبل از فریاد وااسفا و مقایسه خودمان با کشورهای دیگر، کمی اطلاعات کسب کنیم که ابتدا میکیس تئودوراکیس که بود؟ و بعد اینکه آیا صرف موسیقی‌دان بودن و یک هنرمند ملی بودن سه روز عزای عمومی برایش اعلام شد؟

سودای آهنگساز شدن از همان کودکی همراهش بود

میکیس تئودوراکیس که در جزیره‌ یونانی کیاوس متولد شد، با موسیقی محلی یونان بزرگ شد و تحت تأثیر بیزانس قرار گرفت، تا جاییکه از همان کودکی سودای آهنگساز شدن در سر داشت.

تئودوراکیس بدون دسترسی به ابزارآلات موسیقی از بچگی تلاش می‌کرد آهنگ بسازد. اولین کنسرتش را هم در سن ۱۷ سالگی اجرا کرد.

او در سال ۱۹۵۴ یعنی در سن ۲۹ سالگی با همسرش به پاریس رفت و در زمینه تحلیل و تفسیر موسیقی تحصیل کرد؛ در واقع پاریس، دومین مرحله زندگی حرفه‌ای تئودوراکیس بود.

۶ سال بعد به یونان برگشت و دوباره موسیقی اصیل یونان را زنده کرد و با سبک‌های جدید مثل ترکیب موسیقی متاسیمفونیک؛ ترکیب سمفونی با آهنگ‌های معروف یونانی و غربی و سازهای محبوب یونانی را در هم آمیخت و توسعه داد. تئودوراکیس همچنین ارکستر کوچک آتن را تأسیس کرد و کنسرت‌های بسیاری را در سراسر یونان و خارج انجام داد.

از آثار معروف موسیقایی میکیس تئودوراکیس می‌توان زوربای یونانی، سرپیکو و زد را نام برد.

تئودوراکیس نماد مقاومت بود!

اما فعالیت‌های تئودوراکیس فقط به موسیقی محدود نبود و محبوبیت و تاثیرگذاری‌اش علاوه بر هنر موسیقی، به دلیل فعالیت‌های سیاسی‌ در جبهه‌گیری علیه آمریکا و رژیم صهیونیستی مطرح بود.

شاید بتوان شروع موضع‌گیری‌های او را از سال ۱۹۶۷ دانست؛ از همان موقع که یک رژیم متشکل از نظامیان، قدرت را دست گرفتند و تئودوراکیس تصمیم گرفت زندگی مخفی زیر زمینی خود را آغاز کند و جبهه میهن را تشکیل دهد. با اقداماتی که این هنرمند یونانی انجام داد، بعد از مدتی حکم صادر شد که گوش کردن به آهنگ‌های او ممنوع و خودش نیز ممنوع‌الخروج است. در همان سال هم او را دستگیر و برای ماه‌ها حبس کردند. تئودوراکیس بعد از آزادی به همراه همسر و دو دخترش به فرانسه تبعید شد.

در مدت ۷ ساله‌ای که او در فرانسه تبعید بود برای سرنگونی حکومت نظامی جنگید، هزاران کنسرت را در همه قاره‌ها برای بازسازی دموکراسی در یونان اجرا کرد و برای میلیون‌ها آدم در سراسر دنیا، نماد مقاومت در برابر دیکتاتوری یونان شناخته شد.

پس از سقوط حکومت دیکتاتوری در یونان، تئودوراکیس در سال ۱۹۷۴ به یونان برگشت و به کنسرت‌های خود در یونان و خارج از کشور ادامه داد.

جبهه گیری تئودوراکیس حتی در برابر اقدام نظامی آمریکا علیه سوریه هم سر و صدا به پا کرد. او سال ۲۰۱۳ در مصاحبه ای با روزنامه چپگرای «آوگی- Avgi» یونان در خصوص احتمال آغاز جنگ توسط آمریکا و کشورهای همپیمان غربی علیه سوریه گفته بود: «تاجران مرگ سیاه برای ارتقا بهبود سطح زندگی شهروندان خود دست به قتل عام دیگر ملت‌ها می‌زنند تا صنعت تولید سلاح آنان رونق بیشتری داشته باشد و از این راه درآمد بیشتری کسب کنند. در چند دهه اخیر نویسندگان سناریوهای جنگی آمریکا، سازمان‌های اطلاعاتی این کشور و هم‌پیمانانش بوده و این سناریوها از سوی آمریکا، اسرائیل، فرانسه، انگلیس و آلمان اجرا می‌شود که این قضیه در ارتباط با سوریه نیز مستثنی نیست. ارائه این سناریو از سوی نویسندگان و اجراکنندگان آنچنان مشابه است که آنها دیگر نمی‌توانند افکار عمومی جهان بلکه حتی افکار عمومی شهروندان خود را قانع کنند.»

تلاش‌های سیاسی تئودوراکیس به این چند پاراگراف منحصر نمی‌شود و تنها بخشی از آن مطرح شد که علت مهم بودن این فرد در متعهد و پیشگام بودن در عرصه موسیقی محدود نشود و سیاستمداری «ضد سیاستمداری» او که از تئودوراکیس، یک خواهان عدالت اجتماعی ساخت، در ذهن‌ها ماندگار شود.