مردم دنیا کدام کتاب‌ها را بیشتر خوانده‌اند؟

آفتاب‌‌نیوز :

در این میان بسیاری از علاقه‌مندان حوزه کتاب، شیفته کتاب‌های ترجمه هستند و به ادبیات جهان علاقه بیشتری دارند. البته که نباید توانایی نویسندگان داخلی را نادیده گرفت اما در دنیا نویسندگان و صاحب‌اثرانی هستند که رقابت با آنها و اندیشه‌هایشان کار سختی است. ترجمه کتاب‌ها از زبانی به زبان دیگر سابقه‌ای بسیار طولانی دارد. تاریخچه ترجمه کتاب به قرن‌ها قبل از اختراع سیستم‌های چاپ کتاب برمی‌گردد. برخی کتاب‌ها به یک یا دو زبان و برخی نیز به چندین زبان ترجمه شده‌اند. حتی در زمانی که زبان رسمی کشورمان عربی بود و حکومت‌ها زیرنظر اعراب اداره می‌شد، اندیشمندان و نویسندگان ایرانی، افکار خود را در قالب کتاب‌های خود دوزبانه و یا صرفا به زبان عربی به یادگار می‌گذاشتند. بنابراین این صنعت در ایران قدمت تاریخی زیادی دارد. امروزه اما با رشد صنعت چاپ این اتفاق جان و رنگ بیشتری به خود گرفته و در مدت کوتاهی کتاب‌ها به زبان‌های گوناگون ترجمه می‌شوند و در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌گیرند. کتاب‌های مذهبی به نسبت دیگر کتب، به زبان‌های بیشتری ترجمه شده است و انجیل، کتاب مقدس مسیحیان در صدر جدول قرار دارد. بااین ‌حال شاید برایتان جالب باشد که بدانید کدام کتاب‌های داستانی در طول تاریخ به بیشترین زبان ترجمه شده است. البته داستان‌هایی که در گروه سنی کودک و نوجوان نوشته شده، بیشترین آمار ترجمه و فروش در دنیا را دارد. در ادامه به معرفی کتاب‌هایی می‌پردازیم که به بیشتر زبان‌های زنده دنیا ترجمه شده‌اند.

شازده کوچولو

کتاب «شازده کوچولو» اثر آنتوان دوسنت‌اگزوپری است و به‌عنوان بهترین کتاب قرن بیستم در فرانسه انتخاب شده است. در این داستان اگزوپری به بیان فلسفه خود از دوست‌داشتن، عشق و هستی می‌پردازد. طی این داستان نویسنده از دیدگاه یک کودک که از سیارکی به نام ب۶۱۲ آمده، پرسشگر سوالات بسیاری از آدم‌ها و کارهایشان است. سال ۱۹۳۵، هواپیمای سنت‌اگزوپری، که برای شکستن رکورد پرواز بین پاریس و سایگون تلاش می‌کرد، در صحرای بزرگ آفریقا دچار نقص فنی شد و به‌ناچار در همان‌جا فرود آمد. همین سانحه دستمایه الهام شازده کوچولو شد که در آن شخصیت قهرمان داستان، خلبانی بی‌نام، پس از فرود در بیابان با پسر کوچکی آشنا می‌شود و اتفاقات قصه را رقم می‌زند. صرف‌نظر از اینها «شازده کوچولو» محبوب‌ترین کتاب کودکان در طول تاریخ است و تعداد ترجمه‌های آن گواهی بر این ادعاست. با وجود فراگیر شدن شازده کوچولو در سراسر جهان از این کتاب به‌طور متوسط سالی یک میلیون نسخه در جهان به فروش می‌رسد و حتی بعد از گذشت حدود ۱۰۰ سال از نوشتن آن در سال ۲۰۰۷ نیز به‌عنوان کتاب سال فرانسه برگزیده شد. طبق آمار این کتاب تا امروز حدودا به ۲۵۰ زبان در دنیا به ترجمه رسیده و تا امروز بیش از ۲۰۰ میلیون نسخه از این کتاب به فروش رفته است. اثر اگزوپری به‌قدری محبوب است که ممکن است برخی کتاب شازده کوچولو را مطالعه نکرده باشند، اما حتما یا یکی از انیمیشن‌های اقتباسی آن را دیده و یا در گوشه‌وکنار نقل‌قول‌هایی از آن خوانده باشند. این کتاب اولین‌بار توسط محمد قاضی به زبان فارسی برگردان شد اما بدون‌شک سکان‌دار بهترین ترجمه شازده کوچولو در کشورمان احمد شاملو است که البته با مقادیری دخل و تصرف همراه بوده است.

پینوکیو

کتاب «پینوکیو» از آثار کلاسیک و ماندگار ادبیات کودکان جهان به قلم کارلو کلودی است. پینوکیو داستان نجار پیر و فقیری به نام پدر ژپتو است که عروسکی را از یک تکه چوب گیلاس می‌تراشد تا او را بفروشد و نانی برای خوردن بخرد. اما عروسک زنده می‌شود و او آن را پینوکیو می‌نامد. طبیعت سرکش او و دو شخصیت ناباب به نام‌های روباه و گربه‌نره دردسرهای بسیاری را برایش به وجود می‌آورند. اما سرانجام پس از ماجراهای بسیار، پینوکیو یاد می‌گیرد که می‌تواند با انجام کارهای خوب به انسان واقعی تبدیل شود. کلودی در این کتاب در کنار شرح قصه‌ای جذاب به بیان مفاهیم اخلاقی– تربیتی ویژه کودکان می‌پردازد اما جنس گفته‌هایش از آن‌گونه کتاب‌های خشک‌اخلاقی نیست که کودکان را خسته کند، بلکه با زبانی زیبا ارزش‌های والای انسانی را معرفی کرده و کینه، انتقام، ظلم و دروغ را طی داستان ناپسند می‌انگارد. سفر پینوکیو سیری معنوی است که مانند طبیعت جهان هستی با مجازات و پاداش روبه‌رو است. در این سفر او وسوسه‌های بی‌شماری را پاسخ می‌دهد و به‌دنبال آن مجازاتی تجربه می‌کند. این داستان معانی، احساسات و نکات بسیاری را بیان می‌کند و همانند بهترین‌های ادبیات کودکان، هم داستانی فانتزی و سرگرم‌کننده برای کودکان است و هم اثری است دارای ژرف‌ساخت با نکاتی ظریف که تنها برای خوانندگان بزرگسال فرهیخته قابل دریافت است. حتی در ایتالیا این کتاب را به‌عنوان کتاب درسی نیز تدریس کرده‌اند.

آلیس در سرزمین عجایب

شما را نمی‌دانم؛ اما من با شنیدن نام کتاب آلیس در سرزمین عجایب یاد کودکی‌ام می‌افتم. تجربه‌ای به‌غایت عجیب که بعد از خواندن و شنیدنش توقع داشتم تمام خرگوش‌ها صحبت کنند و تمام درخت‌ها به دنیای دیگری راه داشته باشند. این اثر ماندگار که بیش از صد سال از تالیف آن می‌گذرد و به بیشترین زبان‌های دنیا ترجمه شده و فیلم‌ها و تئاترهای مختلفی براساس آن ساخته شده، همچنان ماندگار و خواندنی است. داستانی که مملو از تخیلات ناب کودکانه است و به قلم لوئیس کارول به رشته تحریر درآمد. او یک استاد ریاضیات دانشگاه آکسفورد بوده است، در یک نیمروز تابستانی سال ۱۸۶۲، هنگام قایق‌سواری با چند کودک، برای سرگرم کردن آنان فی‌البداهه داستانی ساخت و تعریف کرد که چند روز بعد آن را روی کاغذ ریخت و پس از چاپ، هواداران فراوانی پیدا کرد. زبان گیرا، استفاده از هیچانه‌ها، تصاویری سیاه و سفید و مناسب با متن و ترجمه‌ روان آن، این داستان تخیلی را زیباتر و جذاب‌تر می‌کند. با توجه به اتفاقات عجیبی که در طول داستان می‌افتد این کتاب در زمره داستان‌های فانتزی قرار می‌گیرد. در ایران مهدی غبرایی و شیرین جعفری آن را هنرمندانه ترجمه کرده‌اند. لازم به ذکر است که «آلیس در سرزمین عجایب» تاکنون به بیش از ۱۷۰ زبان برگردان شده است.

بیست‌هزار فرسنگ زیر دریا

کتاب «بیست‌هزار فرسنگ زیر دریا»، رمانی علمی و تخیلی از نویسنده‌ معروف این سبک به نام ژول ورن است. داستان از این قرار است که ناگهان توجه جهان به اعماق آب‌ها جلب می‌شود. مردم جهان متوجه موجود ناشناسی می‌شوند که در اعماق آب‌ها زندگی می‌کند. عده‌ای گمان می‌کنند او یک کوسه بزرگ است، عده دیگری هستند که معتقدند، او نوعی هیولای دریایی ناشناخته است. اما کمتر کسی می‌تواند تصورش را بکند که آن موجود، وسیله‌ای است ساخته دست بشر. «پروفسور آروناکس» به‌همراه «ندلند» که صیاد نهنگ است و یک دوست دیگر، با یک کشتی تحقیقاتی به جست‌وجوی این هیولای زیر آب می‌روند. اما کشتی در اثر برخورد با آن موجود آسیب می‌بیند و «پروفسور آروناکس» و همراهانش، از یک زیردریایی سر درمی‌آورند. چیزی که تاکنون مانندش را ندیده‌ و حتی تصورش را هم نکرده‌اند. درست است که ژول ورن دانشمند نبود، اما او توانست با استفاده از آخرین کتب و نشریات علمی، رمان‌های جذاب علمی و زیبایی بنویسد و اکنون بسیاری از اختراعاتی که در رمان‌هایش آمده یا برای مخاطب امری عادی‌ است و یا برخی از مسائل علمی او هنوز مورد قبول واقع نشده و درمورد درستی آن شک و تردید وجود دارد. اما با همه‌ اینها داستان‌های جذاب و تخیل شگفت‌انگیز او، ذهن ما را سرشار از شوق علمی می‌کند. طبق آمار این کتاب تا امروز تقریبا به ۱۴۰ زبان ترجمه شده است. در بخشی از این کتاب می‌خوانیم: (در سال ۱۸۶۶ اتفاق عجیبی افتاد که باعث وحشت و نگرانی دریانوردان، بازرگانان، صاحبان کشتی‌ها، ناخداها و به‌خصوص سران کشورهای اروپا و آمریکا شد. از مدتی پیش بسیاری از کشتی‌ها در دریا با چیزی دراز و بیضی‌شکل اما بسیار بزرگ‌تر و تیزروتر از وال و موجودات دیگر روبه‌رو می‌شدند. برای همین دانشمندان باورشان نمی‌شد که چنین حیوانی به لحاظ علمی وجود داشته باشد و آن را شوخی بامزه دریانوردان به حساب می‌آوردند. اما در بیستم ژوئیه ۱۸۶۶ مجدد کشتی بخار گاورنر هیگینسون در ۸ کیلومتری شرق استرالیا با این موجود سیار روبه‌رو شد و ناخدای آن ناگهان در جلویش دو ستون آب دید که ۶۰ تا ۷۰ متر به هوا رفت. ۳ روز بعد همین اتفاق برای کشتی دیگری به نام کریستوفر کلمبوس در اقیانوس آرام رخ داد. اما چون دو کشتی این غول دریایی را در دو جای مختلف که بیش از ۳۲۰۰ کیلومتر با هم فاصله داشتند، دیده بودند، معلوم شد که این موجود عجیب با سرعت بسیار زیادی از یک جا به جای دیگر رفته است. طبق برآورد کشتی‌ها طول این موجود ۱۰۵ متر یعنی تقریبا دوبرابر بزرگ‌ترین وال دنیا بود.)

کیمیاگر

رمان «کیمیاگر» اثر مشهور و برجسته پائولو کوئیلو نویسنده برزیلی است که تاکنون به بیشتر از ۵۰ زبان ترجمه شده است. بیش از ۶۵ میلیون نسخه از کتاب کیمیاگر به فروش رفته است و یکی از پرطرفدارترین کتاب‌های جهان محسوب می‌شود. این رمان محبوبیت بسیار زیادی بین مردم ایران نیز دارد و ترجمه‌های مختلفی از آن روانه بازار شده است. ازجمله بهترین ترجمه‌های کتاب کیمیاگر ترجمه آرش حجازی است که اخیرا دیگر به شکل قانونی چاپ نمی‌شود. ترجمه حسین نعیمی که توسط نشر ثالث منتشر شده نیز یکی دیگر از ترجمه‌های خوب این کتاب است. بسیاری بر این باور هستند که این اثر اقتباسی داستانی از دفتر ششم مثنوی معنوی مولوی است. کوئیلو این موضوع را رد نمی‌کند، اما می‌گوید بیشتر از داستانی از خورخه لوئیس‌بورخس داستانش را الهام گرفته است. این رمان داستان زندگی سانتیاگو است. چوپانی که همه زندگی‌اش سفر کردن در کنار گوسفندانش است. او تا ۱۶ سالگی در صومعه‌ آموزش می‌دید و پدر و مادرش علاقه داشتند او یک کشیش شود. کسی که مایه غرور و سربلندی آنان شود. اما سانتیاگو از بچگی آرزوی دیدن دنیا را داشت. آرزوی کشف کائنات و درنهایت آرزوی شناخت خدا را داشت. سرانجام سانتیاگو تصمیم می‌گیرد که کشیش شدن را رها کند و با خریدن چند گوسفند به همه جا سفر کند. افراد بسیار زیادی با رمان کیمیاگر آشنا هستند و حتی عده بسیار زیادی هم آن را یکی از بهترین رمان‌هایی می‌دانند که تاکنون خوانده‌اند. سیر معنوی رمان و پرداختن به چیزی مانند حدیث خویش (دنبال کردن آرزویی که همیشه دوست داشتیم به آن برسیم) موضوعی است که هرکسی دوست دارد درباره آن بخواند.

داستان‌های هری پاتر

این مجموعه که اثری هنرمندانه از جی.کی. رولینگ است به شرح ماجراهای یک جادوگر نوجوان به نام هری پاتر به‌همراه بهترین دوستانش، رون ویزلی و هرمیون گرنجر، در مدرسه‌ علوم و فنون جادوگری هاگوارتز می‌پردازد. بخش اصلی داستان پیرامون تلاش هری برای غلبه بر جادوگر سیاه، لرد ولدمورت است، که هدفش سرکوب کردن افراد غیرجادوگر، تحت فرمان درآوردن دنیای جادوگران و نابود کردن همه کسانی است که در مقابل او ایستاده‌اند و ازجمله آن اشخاص هری پاتر است. اولین رمان از این سری کتاب در تاریخ ۳۰ ژوئن ۱۹۹۷ با عنوان «هری پاتر و سنگ جادو» منتشر شد، کتاب محبوبیت بسیار زیاد، تحسین فراوان و موفقیت تجاری را در جهان کسب کرد. هری پاتر پسر یک مادر و پدر جادوگر است که آن دو هنگام یک سالگی او به دست «لرد ولدمورت» خبیث کشته شده‌اند. اما او به‌دلیل اینکه مادرش درمقابل نفرین ایستاد در برابر نفرین مرگبار ولدمورت زنده می‌ماند و این نفرین فقط زخمی صاعقه‌مانند بر پیشانی‌اش به جا می‌گذارد. بااین‌حال سری فیلم‌های این داستان طرفداران بسیار زیادی در جهان دارد و از محبوبیت بالایی نه‌تنها برای نوجوانان بلکه بزرگسالان نیز برخوردار است. در کل ۸ فیلم از داستان هری پاتر ساخته شده است که تمام‌شان جزء ۵۰ فیلم پرفروش تاریخ بودند. برخی عقیده دارند زمانی که خانم رولینگ شروع به نوشتن اولین کتابش هری پاتر و سنگ جادو کرد، تصور نمی‌کرد نگارش این رمان تخیلی نوجوانان، برای او شهرتی جهانی و ثروتی غیرقابل تصور به ارمغان آورد. ایده هری برای اولین‌بار به‌طور ناگهانی در سال ۱۹۹۰ در قطار پرازدحام مسیر شهر منچستر به لندن، به ذهن رولینگ راه یافت.

بیگانه

«بیگانه» یکی از بهترین آثار آلبر کامو است و در سال ۱۹۴۲ به انتشار رسید. کامو سه کتاب دارد که از آن با عنوان سه‌گانه‌ پوچی یاد می‌شود که شامل کتاب‌های: «بیگانه»، «کالیگولا» و «افسانه سیزیف» است. مطالعه این سه کتاب در کنار هم باعث می‌شود خواننده درک بهتری از مساله پوچی و نحوه برخورد با آن از دیدگاه کامو داشته باشد. پیشنهاد ما این است که در کنار کتاب بیگانه کتاب افسانه سیزیف را حتما مطالعه کنید تا با دیدگاه‌های نویسنده پیرامون «پوچی» آشنا شوید. شروع کتاب بیگانه بدون تردید یکی از ماندگارترین و حتی تکان‌دهنده‌ترین شروع‌ها در دنیای ادبیات است: (امروز مامان مُرد. شاید هم دیروز. نمی‌دانم. تلگرامی از خانه‌ سالمندان به دستم رسید: «مادر درگذشت. مراسم تدفین فردا. با احترام.» این چیزی را نمی‌رساند. شاید هم دیروز بوده است.) راوی رمان بیگانه مرد جوان مجردی است که در الجزایر زندگی می‌کند و کارمند یک شرکت است. کسی که نام‌خانوادگی‌اش «مورسو» است اما نام کوچکش مشخص نیست. ازجمله مهم‌ترین موضوعی که کتاب بیگانه به آن نقد دارد رفتارهای جامعه است که نماینده آن در کتاب، دادگاه و هیات‌منصفه دادگاه است. از نظر آنها مورسو یک هیولاست که در مراسم تدفین مادرش هیچ احساساتی از خود بروز نداده و حتی قطره‌ای اشک نریخته است. به همین جهت او باید محکوم شود تا به الگویی برای دیگران تبدیل نشود.

صدسال تنهایی

دستاورد ۱۵ماه تلاش بی‌وقفه گابریل گارسیامارکز رمان «صدسال تنهایی» است که به ۳۶ زبان دنیا به‌مراتب متعدد ترجمه شده است. مارکز گفته برای نوشتن این کتاب تمام مدت خود را درون خانه حبس کرده است. این کتاب که باعث شد نویسنده‌اش جایزه نوبل سال ۱۹۸۲ را در دست بگیرد، بی‌شک از معروف‌ترین و بهترین آثار حوزه ادبیات داستانی است. رمان صدسال تنهایی داستان زندگی ۶نسل یک خانواده از اهالی آمریکای جنوبی است که در دهکده‌ای به نام ماکوندو زندگی می‌کنند. ماجرای کتاب از صحنه اعدام سرهنگ آئورلیانو بوئندیا آغاز می‌شود. درحالی‌که مقابل جوخه اعدام ایستاده و خاطرات گذشته‌اش را مرور می‌کند، یعنی زمان آغاز به وجود آمدن دهکده ماکوندو زمانی که جهان چنان تازه بود که بسیاری چیزها هنوز اسمی نداشتند و برای نامیدن‌شان می‌بایست با انگشت به آنها اشاره کنی. سبک این رمان رئالیسم جادویی است و جزء کتاب‌هایی است که خواندنش برای همه کار آسانی نیست. در ابتدا ممکن است به‌دلیل شباهت اسامی مطالعه کتاب کسل‌کننده و سخت باشد اما با تداوم در خواندن متوجه جذابیت نهفته در خطوط آن خواهید شد. شهرت پیرامون این کتاب به‌قدری زیاد است که تا نام مارکز برده می‌شود همه به یاد صدسال تنهایی می‌افتند. با اینکه خواندن این کتاب ممکن است انرژی بسیاری را از خواننده بگیرد ولی هنگام پایان آن احساس بی‌نظیری همراه اوست.

راز داوینچی

دن بروان، خالق کتاب «راز داوینچی» است که بارها به زبان‌های مختلف ترجمه شده است. این کتاب کارآگاهی و ماجرایی طبق آمار به حدود ۵۰ زبان برگردانده شده و همان‌طور که از نامش پیداست با رمزگشایی آغاز می‌شود. داستان با لانگدون که نشانه شناس و پروفسور معروف آمریکایی است، آغاز شده و با سرگذشت سوفی نی‌وو، رمزگشای بخش جنایی گره می‌خورد. همچنین تمام اطلاعات تاریخی و مذهبی (مسیحیت) که در کتاب آمده، براساس واقعیت است. راز داوینچی، علاوه‌بر داستان جذابی که دارد، باعث بالارفتن اطلاعات عمومی به‌خصوص از جنبه شناخت موزه لوور و آثار داوینچی می‌شود. داستان رمز داوینچی حول نزاع بین دیر صهیون و فرقه اپوس دئی بر سر نظریه مشهور ازدواج مسیح و مریم مجدلیه و فرزنددار شدن آنهاست که پای یک استاد نمادشناس و یک زن رمزنگار نیز به ماجرا باز می‌شود. براون در این کتاب، دست روی دعوای تاریخی حقوق زن و مرد گذاشته و در این کتاب به خواننده القا می‌کند که کلیسای کاتولیک نقش زنان را در مسیحیت نادیده گرفته‌ است. باوجود این، رمز داوینچی در مدتی کوتاه به یکی از پرفروش‌ترین رمان‌های کل تاریخ تبدیل شد و تا سال ۲۰۰۹ حدود ۸۰ میلیون نسخه از آن به فروش رسید.

بادبادک‌باز

کتاب «بادبادک‌باز» روایتی است از زندگی امیر، یک پسر افغانستانی که او به شکل اول‌شخص داستان را بازگو می‌کند. خالد حسینی خالق کتابی است که به ۴۲ زبان دنیا ترجمه شده و در ایران نیز به‌مراتب چاپ شده است. این رمان جنبه‌های گوناگون زندگی را نشان می‌دهد، از فرهنگ یک ملت می‌گوید، از تناقض‌های افکاری بین افراد و از رسم‌های مردم می‌گوید. ولی مغز اصلی و نخ ارتباطی داستان، ماجرای بین دو دوست یعنی امیر و حسن است. امیر و حسن هر دو با هم بزرگ شده و از یک پستان شیر خورده‌اند. امیر پسر یک ارباب ولی حسن پسر خدمتکاری است که در خانه پدر امیر کار می‌کرد. بااین‌حال محتوای اصلی این کتاب مشکلات و رنج یک ملت است. حسینی در بادبادک‌باز از رسوم سنتی اشتباه، از زندگی طبقاتی، از جنگ‌های خانمان‌سوز که رنگ انسانیت را از یک کشور می‌شوید و برای لقمه‌ای نان باید جان داد، یک سرنوشت سرتاسر زجر برای کودکان، از زجرهای جنسی تا زجرهای روانی، از مشکلات پناهجویان، از غربت، از بی‌توجهی و از دردهای خاموش می‌گوید.