مقبره‌ای منسوب به حضرت لوط نبی در تهران!/ از تأیید علامه حسن‌زاده آملی تا ردّ مورخین

به گزارش خبرنگار حوزه میراث و گردشگری  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، در طول هزاران سال تاریخ بشر، خداوند همواره افرادی را در میان اقوام مختلف بشری به پیامبری برگزیده تا با ابلاغ فرامین الهی آنها را به راه سعادت رهنمون سازند.

با توجه به قدمت تاریخ بشریت و نبود شرایط ثبت و ضبط تاریخ در گذشته، از میان ۱۲۴ هزار پیامبرالهی، تنها اطلاعات تعداد اندکی از آنها موجود است و در قرآن هم فقط اسامی  ۲۵ تن از آنها ذکر شده است.

همین امر سبب شده گاهی اوقات نسبت به محل زندگی و دفن پیکر برخی از پیامبران الهی چندین روایت وجود داشته باشد و در نهایت مومنین و موحدین به منظور حفظ احترام انبیا الهی اماکن منتسب به ایشان را تکریم کنند.

یکی از این پیامبران الهی که نامش بارها در قرآن کریم ذکر شده حضرت لوط است. ایشان بعد از اینکه سالها قومش را راهنمایی کرد تا دست از عمل شنیع لواط بردارند، در نهایت از میان آنها خارج شد و شهر خود را ترک کرد.

در مورد محل خاکسپاری و مقبره حضرت لوط نبی سه روایت وجود دارد که بر اساس آن حضرت لوط در یکی از سه شهر کرمان، تهران و الخلیل در کشور فلسطین خاکسپاری شده است.

بقعه منسوب به حضرت لوط در رباط کریم تهران

محمدرضا نعمتی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی، در گفت و گو با خبرنگار حوزه میراث و گردشگری  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، بیان کرد: بقعه ای منسوب به  پیغمبر لوط، در روستای محمد آباد پیغمبر، در دهستان منجیل آباد شهرستان رباط کریم واقع شده و دارای طرح هشت ضلعی و پوشش گنبدی پله ای است که در سال‌های اخیر نمازخانه و ایوانی در ضلع جنوبی بقعه به آن اضافه شده است. قدمت این بقعه به دوره قاجار برمی‌گردد و در تاریخ ۲ /۱۱/ ۱۳۸۲ شماره ۱۰۸۱۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

وی درباره لوط نبی بیان کرد: حضرت لوط برادرزاده حضرت ابراهیم و فرزند هاران بن تارح است که در جنوب عراق به دنیا آمد. او برای تبلیغ و هدایت مردم به شهر سدوم و عموره در شرق دریاچه بحرالمیت می رود؛ اما پس از سال‌ها دعوت و هشدار به مردم، در نهایت برای ترک محل از طرف خداوند فرمان می گیرد که قوم خود را ترک کند و به این قوم عذاب نازل می شود. نام این پیغمبر در قرآن، تورات، زبور داوود و انجیل آمده است.

 نعمتی افزود: آیت الله حسن زاده آملی در کتاب هزار و یک نشان، بقعه پیغمبر لوط را در روستای پیغمبر محمدآباد در رباط کریم می داند و به جز این نوشته، سند دیگری مبنی بر این که این مقبره محل دفن لوط نبی باشد، وجود ندارد.

همچنین حجت الاسلام و المسلمین محمد مهدی فقیه محمدی جلالی، پژوهشگر تاریخ در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه میراث و گردشگری  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره بقعه انتسابی به حضرت لوط (ع) در رباط کریم گفت: این بقعه در دهستان منجیل آباد و در شمال غربی روستای پیغمبر محمد آباد شهرستان رباط کریم واقع شده و در سالیان اخیرمورد توجه اهالی قرار گرفته است.

فقیه محمدی جلالی بیان کرد: درباره صحت انتساب این بقعه در رباط کریم دو دیدگاه مطرح است که به آن ها اشاره می کنیم. این بارگاه در رباط کریم قرار دارد ، اصل بنا مربوط به دوره قاجار است که شکل ساختمان اصلی آن با طرح هشت ضلعی و پوشش گنبدی پله‌ای است و بناهای جدید چون نمازخانه، اتاق ضلع غربی و ایوان جنوبی برای ایجاد در شکل ساختاری، به آن اضافه شده است.

این پژوهشگر تاریخ ادامه داد: این بقعه جزو آثار تاریخی میراث فرهنگی استان تهران به شمار می آید و از سال ۱۳۹۱ اداره اوقاف و امور خیریه جهت بازسازی آن مکاتباتی با اداره میراث فرهنگی شهرستان انجام داده است.

بیشتر بخوانید

• نمایی از طبیعت برفی در روستای لوط + فیلم
• قبر پیامبر لوط در کرمان نیست
• آیا مقبره اصلی لوط نبی در شهر الخلیل فلسطین است + تصاویر

مدیر گروه تاریخ و سیره پژوهشکده حج و زیارت مطرح کرد: به دلیل قوانین سازمان میراث فرهنگی، درخواست سازمان اوقاف و امور خیریه برای بازسازی این بقعه مورد مخالفت قرار گرفت؛ زیرا طبق قوانین سازمان هرگونه دخل و تصرف و تغییر بناهای ثبت شده در فهرست آثار باستانی ممنوع بوده و تنها به تعمیر آن با روش خاص موافقت می شود. البته نظر اداره اوقاف، تخریب بنا و توسعه آن است که باعث از بین رفتن هویت آن بنا می شود.

نظر علامه حسن زاده آملی در مورد مقبره لوط نبی در تهران مستندات ندارد

حجت الاسلام فقیه محمدی جلالی با بیان نظر علامه حسن زاده درباره این مقبره گفت: آیت‌الله حسن زاده آملی در کتاب «هزار و یک نشان» بقعه حاضر در روستای پیغمبر رباط کریم را متعلق به حضرت لوط(ع) می‌داند؛ اما درباره مستند گفتار ایشان به هیچ مدرکی اشاره نشده و ظاهراً تنها شهرت بقعه به لوط نبی(ع) در کتاب خودشان مطرح شده است.

وی اظهار کرد: این گفتار علامه حسن زاده آملی، باعث شد بنایی که در گذشته از اهمیت خاصی برخوردار نبود، مورد توجه اهالی قرار گیرد و مسئولین اوقاف نیز به فکر توسعه آن باشند. متاسفانه در این میان برخی به جهت عدم آگاهی از زندگانی انبیاء عظام و عدم مطالعه منابع کهن و نیز از عدم استفاده از مزارشناسان خبره، به صورت احساسی و جهت جلب توجه و نیز جو سازی مطالبی گفته اند که به آن اشاره می شود.

نقشه متولیان اوقاف برای جمع آوری نذورات 

این استاد دانشگاه افزود: حجت‌الاسلام محمد ارژنگی رئیس اداره اوقاف و امور خیریه رباط کریم در این باره می گوید «حضرت لوط نبی(ص) تنها پیامبری است که در استان تهران مدفون است که اداره اوقاف و امور خیریه رباط کریم به جهت اداره مطلوب تر بقعه، هیئت امنایی را انتخاب کرده و به لطف خدا امورات مطلوبی در این روستا صورت گرفته است. این بنا می‌تواند چندین هزار سال بر قدمت شهرستان رباط کریم بیفزاید و دسته دسته زائران را وارد شهرستان کند».

حجت الاسلام فقیه محمدی جلالی تصریح کرد: متأسفانه طرح توسعه بقعه به خاطر لوط نبی(ع) و بقعه متبرکه نیست ، بلکه نقشه متولیان اداره اوقاف و امور خیریه، جهت شهرت شهر، جمع آوری نذورات و قدمت بخشی به شهر رباط کریم است. البته قدمت بنا در دوره قاجار است و نمی‌توان این ادعا را کرد‌.

وی اظهار کرد: به هر حال هیچ یک از آقایان بر تأیید یا رد این ادعا که حضرت لوط نبی(ع) در رباط کریم دفن است ، مطلبی ننوشته اند و گفتار آیت الله حسن زاده آملی که هیچ سندیتی ندارد را به مثابه وحی منزل دانسته و در نامه نگاری های خود به عنوان بقعه لوط نبی(ع) اشاره می‌نمایند.

 چه کسی در رباط کریم مدفون است؟

وی ادامه داد: یکی از سوالات رایج درباره اسامی انبیاء این است که آیا نام لوط تنها بر یک تن از مجموع ۱۲۴ هزار نبی بوده یا نه؟

مسئول مؤسسه دائرة‌المعارف بقاع متبرکه قم پاسخ داد: سوال این پرسش در منابع تاریخی و نیز سیره نیامده و در میان اسامی انبیاء نیز تنها به نام یک تن از انبیاء به نام لوط اشاره شده است که طبق قول مشهور در روستای کفر بریک کشور اردن مدفون است. اگر ثابت شود که در میان اسامی انبیا نام لوط تکرار شده باشد. در این صورت می توان احتمال داد که این مکان مدفن لوط دیگر باشد که تا کنون به اثبات نرسیده است.

حجت الاسلام فقیه محمدی جلالی توضیح داد: انبیای بنی اسرائیل و نیز کل پیامبران قبل از رسول الله(ص) به طرف بیت المقدس به خاک سپرده شده اند؛ چگونه است که این مزار در رباط کریم به طرف قبله مسلمانان است؟ همین امر حکایت از آن دارد که یکی از بزرگان اهل حدیث که در ری سابق سکونت داشته در این مکان آرمیده است.

وی افزود: از این میان می توان به لوط بن اسحاق هاشمی یاد کرد که از روات محدثین بوده و نامش در منابع رجالی و حدیثی آمده است. با این حال نمی توان این مکان را مدفن وی دانست؛ زیرا سندی که دلالت بر هجرت او به ری و نواحی آن کند، در دست نیست. به هرحال بقعه منتسب به پیغمبر لوط در رباط کریم از زیارتگاه های مجهول قلمداد می شود.

فقیه محمدی تصریح کرد: لوط (ع) یکی از مظلوم‌ترین پیامبران است؛ چرا که قوم او نَه تنها به خداوند ایمان نیاوردند و سخنان او را به استهزا گرفتند، بلکه از شکستن حریم خانه آن حضرت نیز ابا نکردند.

باشگاه خبرنگاران جوان، در چند روز آینده، طی گزارشی نتیجه بررسی وضعیت سه مقبره منسوب به حضرت لوط نبی را منتشر خواهد کرد.

 گزارش از مرضیه میرزائی علی آبادی

انتهای پیام/