حذف رشته‌های هنر و زبان خارجی از برخی دانشگاه‌های ایران

بنابر گزارشی که "همشهری" منتشر کرده، در کنکور امسال حدود ۶۰ درصد از دانشگاه‌هایی که رشته زبان و ادبیات فارسی را در مقطع لیسانس ارائه می‌کنند، ظرفیت پذیرش خود را تا ۳۰ درصد کاهش داده‌اند. ظرفیت رشته‌های زبان و ادبیات عربی هم کاهش داده شده است.

این گزارش می‌گوید: «در برخی دانشگاه‌ها مانند دانشگاه مازندران این رشته با کاهش ۴۰ درصدی روبه‌رو بوده است.»

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

این کاهش شامل حال رشته‌های مختلف در دانشگاه‌های سراسر ایران می‌شود و فهرست آن بسیار طولانی است: جغرافیا، هنر و زبان خارجی، رشته باستان‌شناسی، کتابت و نگارگری دانشگاه، ادبیات نمایشی و آموزش زبان انگلیسی، مرمت بناهای تاریخی کارگردانی تلویزیون و نقاشی و صنایع‌دستی.

در این گزارش آمده است: «برخی دانشگاه‌ها نظیر دانشگاه هنر شیراز اعلام کرده‌اند که برخلاف سال گذشته برای ورودی‌های جدید خوابگاه ندارند؛ طبق اعلام این دانشگاه، در رشته‌هایی نظیر ادبیات نمایشی، ارتباط تصویری، باستان‌شناسی و موزه که قبلا در پذیرش آنها هیچ‌گونه محدودیت جنسیتی نبوده، امسال ظرفیت پذیرش به‌طور مساوی بین داوطلبان زن و مرد تقسیم می‌شود.»

تغییر محتوای ۱۰۰ رشته درسی

یکی دیگر از مسائلی که دانشجویان ۱۰۰ رشته تحصیلی با آن روبرو خواهند شد، تغییر برنامه‌های درسی‌شان است. این تغییر بیش از همه شامل رشته‌های علوم انسانی و فنی‌مهندسی می‌شود.

محمدرضا آهنچیان، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی گفته است: «در مجموع رشته‌های دانشگاهی سه هزار برنامه درسی داریم که خیلی از آنها مربوط به قبل یا اوایل انقلاب اسلامی بوده است که دفتر برنامه‌ریزی آموزش‌ عالی طی چهار سال اخیر نسبت به بازنگری ۳۶۰ برنامه درسی اقدام کرده است.»

 حدود ۱۰۰ برنامه درسی بازنگری‌ شده و این تغییرات «برای نخستین‌بار از سال تحصیلی جدید در دانشگاه‌ها اجرا می‌شود.»

علت چیست؟

عبدالرضا اوحدی‌ همدانی، مدیرکل دفتر گسترش آموزش عالی وزارت علوم به همشهری گفته است که ظرفیت‌ها باید «بر اساس تعداد و مرتبه هیات علمی هر دانشگاه تخصیص داده شود» و «بنابراین امسال با یک روند کاهشی با شیب تدریجی در ظرفیت پذیرش برخی رشته‌ها چه در مجموعه دانشگاه‌های دولتی و چه در موسسات و دانشگاه‌های غیرانتفاعی» روبرو می‌شویم چون آنها «هیات علمی کافی نداشته‌اند.»

به گفته او، دانشگاه‌ها ممکن است ظرفیت برخی رشته‌ها را «براساس نیاز بازار یا اشباع بودن بازار افزایش یا کاهش دهند.»

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

او در مورد علت حذف برخی رشته‌ها از دفترچه آزمون کنکور سراسری امسال گفته که این نیز به اختیار خود دانشگاه سپرده شده و «دانشگاه‌ها حتی می‌توانند به خواست خود و به هر دلیلی در رشته‌هایی که مجوز ارائه آنها را دارند در یک سال دانشجو بپذیرند و در یک سال هم ظرفیت پذیرش در آنها را صفر کنند. همچنین یکی از دلایل صفر شدن پذیرش دانشجو در برخی رشته‌ها انباشتگی فارغ‌التحصیل در آن رشته‌هاست.»

یک دلیل دیگر نیز بنا بر آنچه او گفته این است که «یک رشته به‌طور کلی منسوخ می‌شود و قاعدتا دیگر هیچ دانشگاهی نمی‌تواند در آن رشته نسبت به پذیرش دانشجو اقدام کند.»

نبود تقاضا در بازار کار

مدیرکل دفتر گسترش آموزش عالی وزارت علوم "نبود تقاضا یا بازار کار نامناسب" را نیز یکی از دلایل حذف برخی رشته‌ها دانسته است.

همشهری به نقل از او نوشته است: «از میان گروه‌های مختلف شاهد کاهش متقاضی به‌طور شدید در گروه علوم پایه هستیم. وقتی برای متقاضی در جامعه شغل مناسب وجود نداشته باشد، متقاضی آن رشته‌ها کم می‌شود.»

روشن نیست حذف بسیاری از رشته‌های درسی و تغییر محتوای برخی رشته‌ها با کدام هدف انجام می‌شود و آیا واقعا برای انطباق با استانداردهای جهانی است یا نه. پیشینه دستکاری‌های وزارت علوم جمهوری اسلامی پاسخ مثبتی به این سوال نمی‌دهد.

جمهوری اسلامی سال‌ها به دنبال تهی کردن رشته‌ علوم انسانی از محتوایی مطابق با استانداردهای جهانی و تغییر محتوای درسی آموزشی دانشگاه‌ها در این زمینه بوده است.

سال گذشته صادق زیبا کلام، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران در کانال تلگرامی خود از تغییرات اساسی در رشته علوم سیاسی دانشگاه تهران خبر داد و از محتوای جدید آن به شدت انتقاد کرد. او نوشت: «دروس اختصاصی رشته علوم سیاسی کاهش پیدا کرده و در مقابل ۴۵ واحد دروس اسلامی جای دروس اختصاصی این رشته را گرفته است.»