عوارض مصرف داروهای ضد ویروس و کورتون ها در پاندمی کرونا

فاطمه امیرزاده قاسمی دانشجوی دکتری تخصصی قارچ شناسی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران، در گفتگو با خبرنگار مهر عنوان داشت: امروزه با توجه به همه‌گیری ویروس کرونا و مصرف داروهای جدید در جهت توقف رشد ویروس کرونا و کاهش التهابات ناشی از این ویروس در افراد، ناخودآگاه شاهد بروز برخی بیماری‌های غیرقابل پیش‌بینی در دنیا خواهیم بود. بیماری‌هایی که سابق بر این در گروه‌های خاصی از افراد مثل دیابتیک ها، افراد دارای نقص ایمنی و یا مصرف کننده‌های سرکوب ایمنی از خود قدرت بروز داشتند اما امروزه و بعد از شیوع کووید، عرصه را برای بروز گسترده‌تر دیدند.

وی افزود: در این میان محققان علم قارچ شناسی پزشکی در افراد کرونا مثبت با گروهی از قارچ‌ها با نام آسپرژیلوس ها و موکورها مواجه شده اند که سابق بر این با توصیه‌هایی به افراد گروه هدف، بروز این بیماری قابل کنترل بوده است. اما امروزه با مصرف داروهای ضدویروس و کورتون‌ها، الگوی رشد این گروه مهاجم، قابل پیش‌بینی نیست.

امیرزاده قاسمی گفت: گروه هدف این قارچ‌ها، بعد از مصرف داروهای حاوی کورتون با بروز علائم وخیم و ایجاد ضایعات در چشم، صورت، سینوس‌ها، تیغه بینی و ریه، گاهاً قادر به ادامه حیات نبوده اند. حتی اگر فرد از کرونا جان سالم به در ببرد، در برابر این قارچ‌های مهاجم، یارای مقابله ندارد.

وی ادامه داد: امروزه نام گروهی از قارچ‌ها تحت عنوان قارچ سیاه یا موکور به فراوانی شنیده می‌شود. در بیماری موکورمایکوزیس با حمله قارچ به عروق خونی و ایجاد ایسکمی در بافت، منجر به از بین رفتن بافت می‌شوند که تنها راه درمان آن مصرف آمفوتریسین B لیپوزومال به صورت تزریقی و جراحی و برداشت بافت مرده است.

این دانشجوی دکترای قارچ شناسی پزشکی تاکید کرد: حداقل دوز مصرفی برای درمان یک بیمار ۵ میلی‌گرم دارو به ازای هر کیلوگرم وزن بیمار است. یعنی اگر متوسط وزن یک فرد ۷۰ کیلوگرم باشد روزانه ۳۵۰ میلی‌گرم یعنی ۷ ویال از این دارو برای تزریق مورد نیاز است.

وی افزود: با بررسی‌های انجام شده تنها تعداد محدودی از این دارو آن هم با تأیید نسخه از طرف پزشک عفونی از معاونت‌های غذا و داروی هر استان قابل دریافت است که تعداد موجود در معاونت غذا و دارو نیز برای گذراندن یک دوره درمانی هر بیمار کفایت نمی‌کند. این در حالی است که قیمت هر ویال از این دارو در بازار سیاه حدود ۴ میلیون تومان است.

امیرزاده قاسمی گفت: سازمان غذا و دارو طی یک نامه مصرف داروهایی نظیر فلوکونازول، ووریکونازول، پوساکونازول و کسپوفونژین برای افراد مشکوک به این بیماری را توصیه نمود و تنها مجوز مصرف آمفوتریسین B لیپوزومال تزریقی، برای افرادی که دارای کشت مثبت هستند داده شده است.

وی افزود: این مسئله در حالی است که تنها نیمی از افراد مبتلا به موکورمایکوزیس دارای کشت مثبت هستند و جهت تجویز دارو علائم بالینی بیمار حائز اهمیت است و داروی آمفوتریسین B لیپوزومال تزریقی باید برای تمامی افراد مشکوک تجویز و مصرف شود.

امبرزاده قاسمی ادامه داد: داروهایی نظیر فلوکونازول پیشنهاد شده از سوی سازمان غذا و دارو، امروزه حتی در درمان‌های ابتدایی‌ترین بیماری‌های قارچی دیگر پاسخگو نیست و عوامل قارچی دچار مقاومت درمانی نسبت به این دارو شده اند و تنها پوساکونازول می‌تواند داروی جایگزین مناسبی باشد.

وی افزود: در کنار این مسئله، طولانی بودن مدت درمان و نیاز به تعداد ویال‌های زیادی از دارو برای درمان بیمار هزینه بسیار سنگینی برای فرد درگیر عفونت در پی خواهد داشت.

امبرزاده قاسمی گفت: نکته‌ای که باید مورد توجه قرار گیرد این است که چرا داروهای کورتون در سطح جامعه پزشکی به راحتی و بدون توجه تجویز می‌شود تا بیماری‌هایی مثل موکورمایکوزیس، آسپرژیلوزیس و کاندیدیازیس در سطح جامعه افزایش یافته و بار سنگین اقتصادی به بهداشت کشور و خانواده‌ها در جهت درمان بیماران تحمیل شود.

وی افزود: همانطور که مشخص است، در کنار بیماری‌های واگیر دار که توان و سرمایه کشور را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بروز برخی بیماری‌های غیر واگیر مثل دیابت، در ایجاد زمینه برای بروز سایر عفونت‌ها و مشکل کردن درمان افراد نیز بسیار حائز اهمیت است. در این میان با تعدیل مصرف برخی داروها و یافتن راه حل مناسب‌تر، شاید بتوان از بروز برخی عفونت‌های مهم پیشگیری نمود.

امیرزاده قاسمی گفت: برای بروز بیماری موکورمایکوزیس نیاز به بیماری‌های زمینه‌ای است و بیشتر در افراد مبتلا به کووید ۱۹ با بیماری‌های زمینه‌ای دیده شده است، گر چه در تعداد اندکی از بیماران بدون بیماری زمینه‌ای نیز مشاهده شده است. پس با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و ماسک از ابتلاء به این بیماری خود را مصون داریم.