بازگشت طالبان به قدرت و قمار خطرناک پاکستان در افغانستان

تبلیغ بازرگانی

به نوشتۀ لوموند، چهل سال است که سرویس‌های امنیتی پاکستان، افغانستان را به کانون راهبرد منطقه‌ای خود تبدیل ساخته‌اند و برای این منظور از گروه‌های مسلح در افغانستان حمایت و در آموزش آنها فعالانه شرکت کرده و به آنها پناه داده‌اند. لوموند می افزاید : هدف پاکستان از اجرای این راهبرد مهار دو تهدید بوده است : جلوگیری از محاصرۀ پاکستان توسط کابل و دهلی‌نو، و  در ادامه جلوگیری از تجزیه پاکستان، زیرا ٢٦٧٠ کیلومتر مرز مشترک با افغانستان، موسوم به "خط دوراند"، همواره با مخالفت کابل و همچنین قبایل پشتون روبرو بوده که خواستار اتحاد مناطق پشتون‌نشین در  دو کشور بوده‌اند.

دولت پاکستان که در سال ١٩٧١ با جدا شدن بخش شرقی خود و  تبدیل آن به دولت بنگلادش روبرو شد، همواره کوشیده تا مطالبات استقلال طلبانۀ پشتون‌ها را سرکوب کند و برای این منظور وسیعاً سیاست اسلامی کردن پشتون‌ها را دنبال کرده است تا به این ترتیب همبستگی اسلامگرایانه را جایگزین منطق قومی و قبیله‌ای  سازد. به همین خاطر از آغاز دهۀ ١٩٧٠ دولت اسلام آباد هزاران مدرسۀ اسلامی در مناطق قبایلی پاکستان دایر کرد که نخست به کانون پرورش اسلامگرایان مسلح علیه شوروی سابق و سپس به مرکز آموزش و تجهیز طالبان بدل شدند.

لوموند سپس افزوده است که با خروج آمریکا از افغانستان، سرویس‌های اطلاعاتی پاکستان به نخستین هدف خود، یعنی جلوگیری از اتحاد دهلی‌نو و کابل دست یافته‌اند. از این پس هند به محاصرۀ محور پاکستان-افغانستان-چین در آمده است و توازن جدید قوا در منطقه مسیر امنی برای دسترسی پاکستان به آسیای مرکزی گشوده است.

با این حال، به نوشتۀ لوموند معلوم نیست که پاکستان بتواند به هدف دوم خود دست یابد و هیچ ضمانتی وجود ندارد که طالبان خط مرزی "دوراند" را بپذیرند و سلطۀ طالبان بر افغانستان به بیداری جنبش پشتون‌ها منجر نشود.

در واقع، پیروزی پاکستان در افغانستان شکننده و دربرگیرندۀ مخاطرات امنیتی بسیاری است و می‌تواند ثبات پاکستان و منطقه را قویاً به خطر بیندازد. دو عامل اصلی این خطر اقدام‌های  اسلامگرایان افراطی مخالف دولت اسلام‌آباد و همچنین ورود سیل آسای پناهجویان افغان به پاکستان است که بعضاً مسلح و درگیر در قاچاق مواد مخدر هستند.

از منظر بین‌المللی، بازگشت طالبان به قدرت، فاصله‌گیری پاکستان از غرب را تشدید می‌کند و  در عین حال خطر وابستگی اسلام آباد به چین را  افزایش می‌دهد، به ویژه این که غرب دیگر توهمی نسبت به بازی دودوزۀ پاکستان ندارد. در این حال، فاصله‌گیری پاکستان از غرب، پیوندهای هند با کشورهای غربی را تقویت می‌سازد : در همان روزی که فیض حمید، رئیس سرویس‌های امنیتی پاکستان، وارد کابل شد، ویلیام برنز، رئیس سازمان سیا، با مشاور امنیتی دولت هند، اجیت دووال، ملاقات کرد. بیست و چهار ساعت بعد، مشاور امنیت ملی دولت روسیه، نیکلای پاتروچف، با نخست‌وزیر هند گفتگو کرد و ریچارد مور، مدیر "ام‌آی٦"، سرویس‌های اطلاعات خارجی دولت لندن، به هند سفر کرد. به نوشتۀ لوموند دولت هند از بازگشت طالبان به قدرت بیمناک است و نگران است که همانند سال‌های دهۀ ١٩٩٠ دولت پاکستان از گروه‌های جهادی در منطقه کشمیر استفاده کند.

دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید

آبونه شوید

اخبار جهان را با بارگیری اَپ ار.اف.ای دنبال کنید