شکنجه، میراث ۱۱ سپتامبر

آفتاب‌‌نیوز :

روزنامه نیویورک‌تایمز در گزارشی به روایت شکنجه‌های سیا در زندان‌های مخوف ضدترور آمریکا از زبان یکی از متهمان سابق پرداخته است: محمود صلاحی جزئیات شکنجه‌ای را که در تابستان ۲۰۰۳ در خلیج گوانتانامو متحمل شد کاملا به خاطر دارد. نگهبانانی که او را با سگهای وحشی تهدید کردند و آنقدر کتک زدند که دنده‌های او شکست. سربازانی که به او زنجیر بستند، او را با موسیقی هوی متال و چراغ‌های با نور تند در هم شکستند، او را در آب یخ غوطه ور کردند تا نگذراند بخوابد. انزوای حیرت انگیز در یک سلول تاریک. زنان نگهبانی که او را در معرض شکنجه جنسی قرار می‌دادند تا ایمان او را در هم بشکنند و یک بازجو که سعی می‌کرد او را تهدید کند و اعتراف بگیرد که در طراحی حمله تروریستی شریک است. بازپرس می‌گفت: اگر اعتراف نکنی، مادرت را ربوده و به او تجاوز می‌کنیم.

او می‌گوید: به خاطر دارم که به آنها گفتم "این بی انصافی است. این عادلانه نیست"، بازجو پاسخ داد: من به دنبال عدالت نیستم. من به دنبال جلوگیری از برخورد هواپیماها به ساختمان‌های کشورم هستم. به او گفتم: شما باید آنها را به دست آورید، نه من.

امروز صلاحی، ۵۰ ساله، یک مرد آزاد در موریتانی، سرزمین مادری خود در غرب آفریقا است، پس از نزدیک به ۱۵ سال زندان و تهدید به اعدام، سرانجام وی در سال ۲۰۱۶ بدون هیچ گونه اتهامی آزاد شد، اعترافاتی که تحت فشار داشت، ملغی شد و پرونده علیه وی از سوی دادستان به دلیل خشونت بازجویی در دادگاه بی ارزش شناخته شد.

او می‌گوید: من بسیار ساده لوح بودم، نفهمیدم که آمریکا چگونه کار می‌کند.

برای ایالات متحده و همچنین صلاحی، میراث شکنجه دو دهه پس از حملات سپتامبر پیچیده و چند وجهی باقی مانده است، حملاتی که به دولت جورج دبلیو بوش مجوز کنار گذاشتن محدودیت‌های قانونی و اخلاقی به بهانه امنیت ملی را داد.

ایالات متحده مدتهاست که از تکنیک‌های به اصطلاح بازجویی تقویت شده استفاده نمی‌کند، بررسی‌ها نشان داده که این تکنیک‌ها تلاشی بی‌ثمر برای درآوردن اطلاعات مهم از زندانیان در زندان‌های مخفی سیا و یا گوانتانامو بوده است.

اما شکنجه‌های تحت مجازات دولت لکه‌ای بر اعتبار این کشور شد و اقتدار آن را برای مقابله با سرکوب در جاهای دیگر کاهش داد. حتی امروز، برخی از مقامات سابق دولت بوش هنگام سفر به اروپا توسط بازرسانی که به کنوانسیون سازمان ملل علیه شکنجه استناد می‌کنند، در معرض بازجویی قرار می‌گیرند. ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه پس از اولین ملاقات خود با بایدن در ماه ژوئن یادآور شد که گوانتانامو باز است و سیا در زندانهای مخفی خارجی خود متهمان را شکنجه می‌کند. او پرسید: آیا این حقوق بشر است؟!

استفاده از شکنجه تلاش برای محاکمه پنج مرد متهم به توطئه برنامه‌ریزی برای حملات ۱۱ سپتامبر را سخت کرد. "ادل ولتی" که پسرش "تیموتی" آتش نشان، در ۱۱ سپتامبر در نیویورک کشته شد، می‌گوید: شکنجه وجود داشت. آیا کمیسیون‌های نظامی در گوانتانامو می‌توانند عدالت را برقرار کنند؟ این واقعیت که کشور من می‌تواند این کار را انجام دهد بسیار وحشیانه است. این واقعاً مرا آزار می‌دهد. ما چه نوع افرادی هستیم که می‌توانیم این کار را با سایر انسان‌ها انجام دهیم و آیا واقعاً معتقد بودیم آنچه آنها در واکنش به شکنجه می‌گفتند واقعی است یا آنها فقط برای متوقف کردن شکنجه این را می‌گویند؟

استوارت کانچ، دادستان سابق تفنگداران دریایی که وظیفه‌اش محاکمه صلاحی در زندان گوانتانامو بود، وقتی فهمید که ارتش با او چه کرده است از اینکار امتناع کرد. او می‌گوید: ایالات متحده هنوز از "تاثیر جک باوئر" رنج می‌برد: این اعتقاد که شما می‌توانید اعترافات را از یک مظنون بگیرید، روز را نجات دهید و قهرمان شوید، مانند ستاره تریلر تلویزیونی "۲۴" ، که از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۰ از شبکه فاکس پخش شد.

صلاحی با این تصور غلط زندگی کرد.

او اکنون به شهرت رسیده، کتاب پرفروش او، "خاطرات گوانتانامو" ، به نام "موریتانیایی" فیلم شد. اگرچه او هنوز قادر به گرفتن ویزا برای سفر خارجی نیست اما اخیراً سفری به لندن داشته است، جایی که در کتابخوانی ادبی شرکت کرده و در مهمانی کوین مک‌دونالد، کارگردان فیلم، میزبانی شد.

صلاحی، مهندس نرم افزار، دارای دو تلفن و یک لپ تاپ در خانه‌ای است که از زمان آزادی ساخته است. وی که مدت‌ها در دوران حبس خود در انفرادی بوده، این روزها تماس‌های متعددی را در سراسر جهان از طریق پیامک، چت تصویری و تماس تلفنی انجام می‌دهد. تا حدودی، داستان او امیدوارکننده است. او بلافاصله پس از آزادی در پیامی در یوتیوب به جهان گفت: من از صمیم قلب همه کسانی را که در دوران بازداشتم به من ظلم کردند، می‌بخشم. من می‌بخشم، زیرا بخشش منبع پایان ناپذیر من است. اما آثار آنچه در گوانتانامو متحمل شد به هیچ وجه دست بردار او نیست.

او نشانه‌هایی از استرس، بی خوابی، بی‌توجهی، بیش فعالی و در برخی مواقع تفکر پراکنده دارد. او دارای نقص شنوایی است که احتمالاً مربوط به موسیقی هوی متال بلندی است که محافظان برای بیدار نگه داشتنش می‌گذاشتند و کمردرد مزمن ناشی از سیاتیک که می‌تواند ناشی از ماه‌ها در زنجیر بودن باشد.

صلاحی یکی از دو زندانی بود که شکنجه وی در خلیج گوانتانامو تحت برنامه‌ای که توسط دونالد اچ رامسفلد، وزیر دفاع در آن زمان تأیید شده بود، انجام شد. ایالات متحده همچنین ۱۱۹ نفر را به شبکه زندان‌های مخفی سیا در خارج از کشور اعم از توطئه گران ۱۱ سپتامبر فرستاد.

سیا اذعان کرده است که از سه نفری که شکنجه غرق مصنوعی شدند، یکی فوت کرد. یک مطالعه جامع توسط کمیته اطلاعات منتخب سنا در مورد برنامه این آژانس به این نتیجه رسید که این تکنیک‌ها نجات دهنده زندگی افراد نیست و نقشه‌های تروریست‌ها را مختل نمی‌کند و ضروری نیست.

صلاحی یک پسر باهوش و کنجکاو در یک خانواده بادیه نشین با ۱۲ فرزند بود که برای اولین بار در خانواده خود در خارج از کشور تحصیل کرد. وی در حالی که در آلمان در رشته مهندسی در دهه ۱۹۹۰ کار می‌کرد، به افغانستان سفر کرد تا در جهاد ضد کمونیستی آموزش ببیند.

او در ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ در زادگاه خود موریتانی بود. پس از این حملات، تحلیلگران اطلاعاتی پرونده‌ها را جمع آوری کردند و متوجه شدند که او در اواخر ۱۹۹۸ یا اوایل ۱۹۹۹ با تلفن ماهواره‌ای که اسامه بن لادن استفاده می‌کرد تماس گرفته است. این تماس درباره یک موضوع خانوادگی بود و از سوی پسرعمویش که بخشی از حلقه نزدیک بن لادن بود و بعداً به موریتانی گریخت، انجام شده بود.

واشنگتن مدعی بود که صلاحی در نوامبر ۱۹۹۹ یک شب در خانه خود در دویسبورگ آلمان میزبان سه مرد مسلمان بود. دو نفر از آنها هواپیماربایان ۱۱ سپتامبر بودند و یکی دیگر رمزی بن الشیبه بود که متهم به عضوگیری هواپیماربایان در هامبورگ بود. صلاحی این حضور را عادی و مسئله مهمان نوازی به مسافران مسلمان دانسته و می‌گوید زمانی که بازجویان وی را تحت فشار قرار دادند، مظنونی به نام رمزی را به خاطر نمی‌آورد.

بازرسان همچنین متوجه شدند که صلاحی در زمستان ۱۹۹۹ به مونترال نقل مکان کرده بود و در مسجدی همراه با احمد رسام، الجزایری معروف به بمب گذار هزاره به دلیل نقشه ناموفق برای بمب گذاری در فرودگاه بین‌المللی لس آنجلس در شب سال نو در سال ۱۹۹۹ نماز خواند. صلاحی توسط نیروهای امنیتی فدرال در کانادا مورد بازجویی قرار گرفت و پس از دو ماه عازم خانه شد.

سال ۲۰۰۱، ایالات متحده دولت موریتانی را متقاعد کرده بود که صلاحی را به بازجویان اردنی تحویل دهد. وی سپس در اوت ۲۰۰۲ پس از توقفی به قول خودش کوتاه و وحشیانه در پایگاه نظامی بگرام در افغانستان به گوانتانامو فرستاده شد. در گوانتانامو، نگهبانان و بازجویان به دنبال شکستن وی از نظر جسمی و روانی بودند. صلاحی می‌گوید: خیلی تحقیرآمیز همینطور ویرانگر.

پس از ماه‌ها بازجویی، وی متهم شد که قصد داشته برج CN را در تورنتو منفجر کند - اعترافی که او بعدها گفت با زور انجام شده و افزود که قبل از بازجویی حتی نمی‌دانسته این آسمان خراش وجود دارد.

زمانیکه کوچ، سرهنگ نیروی دریایی متوجه شد در یک سلول بازجویی در گوانتانامو زندانی برهنه، با زنجیر به زمین بسته شده و با موسیقی هوی متال شکنجه می‌شود، شوکه شد و دست به تحقیقات زد و فهمید که اعترافات صلاحی نیز از طریق رفتار ظالمانه و غیرمعمول به دست آمده است، محاکمه منتفی شد.

صلاحی هرگز متهم نشد اما به عنوان یک زندانی در جنگ علیه تروریسم نگهداری می‌شد و آزادی‌اش بسیار خطرناک تلقی می‌شد تا اینکه کتابش که در سال ۲۰۱۵ پس از تلاش وکلای وی برای رفع محرمانه ماندن نوشته‌های وی منتشر شد، مورد توجه قرار گرفت. یکی از نگهبانان سابق ارتش، استیو وود از اورگان، به دولت اوباما نوشت که به نظر او آقای صلاحی آنقدر امن است که می‌تواند با خوشحالی او را در خانه‌اش میزبانی کند.

ایالات متحده صلاحی را به موریتانی مسترد کرد، درست مانند زمانی که او را به گوانتانامو آورده بودند: با چشم بسته و در غل و زنجیر.

صلاحی آزاد شد، اما در گوانتانامو سایر بازداشت شدگان همان مسائل را داشتند حداقل پنج مرد متهم به کمک به توطئه ۱۱ سپتامبر، از جمله مغز متفکر این حملات، خالد شیخ محمد که ۱۸۳ بار در یک زندان مخفی در لهستان توسط ماموران سیا شکنجه غرق مصنوعی شده است.

اما دادستان‌ها به طور سیستماتیک سعی کرده‌اند شواهد علیه این افراد را حذف کنند - به ویژه اعترافاتی که ماهها به عنوان محصول شکنجه گوانتانامو گرفته شده است. برای محافظت از هویت برخی از بازجویان سیا دادستانها اذعان کرده‌اند که ایالات متحده اسرای خود را در زندانهای خارج از کشور شکنجه کرده است.