بعد از رویدادهای افغانستان، اروپاییان به فکر "استقلال استراتژیک" خود هستند

تبلیغ بازرگانی

روزنامۀ لوموند در شمارۀ مورخ ۱۵ سپتامبر، مصاحبه‌ای با جوزپ بورل را منتشر کرده که محور اصلی آن، لزوم استقلال بیشتر اتحادیۀ اروپا در حوزۀ دفاعی و نظامی است.

"بیداری ناگهانی" مورد اشارۀ جوزپ بورل، اعترافی غیرصریح به خواب بودن اروپاییان در بحبوحۀ قدرت گرفتن طالبان است. او می‌گوید: "رویدادهای افغانستان یک بار دیگر شکنندگی و آسیب‌پذیری ما را نشان داد... در هرصورت نقش اتحادیه اروپا در افغانستان و تمامی نارسایی‌های بیست سال اخیر باید بررسی شود. من پیشنهاد کرده‌ام که دلایل فروپاشی سریع ارتش افغانستان نیز مورد بررسی قرار گیرد"...

روشن است که گیجی و حیرت ناشی از سقوط یک‌شبۀ دولت افغانستان و ورود طالبان به کابل هنوز بسیاری از مسئولان اروپایی را رها نکرده است. از نظر آنان، این وقایع به تلخی گواهی می‌دهد که به رغم روابط نزدیک با ایالات متحده و به ‌رغم پیمان تاریخی ناتو، اروپاییان نمی‌توانند در شرایط بحران و خطر به آمریکایی‌ها تکیه کنند.

موضوع "استقلال راهبردی (استراتژیک) اروپا" که البته بحث تازه‌ای نیست، در چند سال اخیر به ویژه با رفتارهای ناهنجار و غیرقابل‌پیش‌بینی دونالد ترامپ دوباره در میان رهبران و کارشناسان اروپایی به موضوع روز تبدیل شد و سپس، با ناکامی غربی‌ها در افغانستان به عنوان یک دل‌مشغولی جدی و حتی اضطراری مطرح گردید.

نیروی نظامی اروپایی باید بر پایۀ یک نگرش سیاسی واحد شکل گیرد

امانوئل ماکرون رئیس‌جمهوری فرانسه یکی از مدافعان جدی استقلال نظامی و استراتژیک اتحادیۀ اروپاست. آنگلا مرکل صدراعظم آلمان نیز به این فکر روی خوش نشان داده، اما برخی کشورهای اروپایی مثل لهستان یا سه کشور حوزۀ بالتیک که سخت به آمریکا و سازمان ناتو وابسته‌اند، هر بار مخالفت خود را ابراز کرده‌اند.

خانم فابین کلر، نمایندۀ پارلمان اروپا و سناتور پیشین فرانسوی گفته است: "اروپا باید الزاماً استقلال استراتژیک خود را بسازد. خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان نشان داد که اتحادیۀ اروپا نمی‌تواند فقط بر اتحاد با آمریکا تکیه کند". او با یادآوری وضعیت اوکراین می‌افزاید: "اروپا باید بتواند از ارزش‌های خود و کشورهای همسایه دفاع کند و به فکر ایجاد «ابزار مداخله» در صورت بروز خطر باشد".

اما یکی دیگر از نمایندگان فرانسوی پارلمان اروپا که به جناح راست افراطی نزدیک است، اعتقاد دارد که صحبت از یک نیروی نظامی اروپایی فقط خواب و خیال است. این نماینده که "هروه ژوکن" نام دارد به خبرگزاری روسی اسپوتنیک گفته است: "قبل از ایجاد ارتش واحد، اتحادیۀ اروپا باید بتواند یک سیاست خارجی واحد داشته باشد".

تاکتیک و استراتژی

یکی از پیشنهادهایی که از چند سال قبل در میان رهبران اروپایی، بخصوص در پاریس و برلن مطرح بوده، ایجاد یک نیروی ضربت یا "واکنش سریع" اروپایی است (Task Force). اما چنین نیرویی، حتی اگر بتواند موافقت همۀ اعضای اتحادیۀ اروپا را با خود داشته باشد، ابزاری "تاکتیکی" محسوب می‌شود و نه "استراتژیک".

به گفتۀ جوزپ بورل، اتحادیۀ اروپا به یک تجدید نظر کلی نیاز دارد. او می‌گوید: "اروپاییان تاکنون بیشتر به جهانی در صلح، متکی بر بازرگانی و همکاری‌های اقتصادی در زیر چتر آمریکا اندیشیده‌اند. اما بعد از یازده سپتامبر، خطرها و تهدیدهای تازه‌ای شکل گرفت. همچنین امپراطوری‌های قدیمی چون چین، روسیه و حتی ترکیه دوباره به صحنه بازگشتند"...

در این دنیای تازه، اتحادیۀ اروپا هنوز نتوانسته سیاست خارجی منسجمی را برای خود مشخص کند. جوزپ بورل می‌گوید: "طبعاً نگاه یک پرتغالی به تهدیدهای روسیه با نگاه اهالی شمال اروپا فرق دارد، همچنان که مثلاً در مورد مهاجرت، کشورهای اروپایی نگرش‌های متفاوت دارند. اما ما باید فراتر از این نوع اختلافات که زاییدۀ جغرافیا و تاریخ است، دفاع مشترک و استقلال راهبردی خود را بسازیم".

به گفتۀ بورل، در آمریکا نیز هر ایالت، شرایط  متفاوتی دارد. مثلاً وضعیت آلاسکا از هیچ نظر با میامی قابل مقایسه نیست، ولی نگرش دفاعی ایالات متحد آمریکا کاملاً منسجم و یگانه است. جوزپ بورل امیدوار است که کشورهای اتحادیۀ اروپا بتوانند از رویدادهای افغانستان درس بگیرند و برای دفاع از خود نگاه و روشی کاملاً مستقل پیشه کنند. از نظر او "استقلال راهبردی اروپا" هیچ تناقضی با ناتو ندارد و حتی می‌تواند منافع مشترکی با آن داشته باشد.

اما به رغم این احساس ناامنی شدید اروپاییان که بعد از رویدادهای افغانستان باز هم بیشتر شده، بعید به نظر می‌رسد کشورهای عضو اتحادیه بتوانند در میان مدت، ابزار لازم را برای "استقرار راهبردی" خود تدارک ببینند.

دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید

آبونه شوید

اخبار جهان را با بارگیری اَپ ار.اف.ای دنبال کنید