روز جهانی صلح و مسئله تحریم‌ ملت‌های مظلوم توسط رژیم‌های استکباری

خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و اندیشه: محمد مهدی سیدناصری، مدرس و پژوهشگر حوزه حقوق و روابط بین‌الملل و نویسنده کتاب‌هایی چون «مقررات حاکم بر معاملات اوراق بهادار در ایران و امارات»، «سازمان ملل متحد را بهتر بشناسیم: ۹۳ پرسش و پاسخ درباره‌ی سازمان ملل متحد به انضمام متن منشور سازمان ملل متحد»، «قتل ناشی از اشتباه در حقوق کیفری: ماهیت و ضمانت اجرای قتل ناشی از اشتباه در حقوق کیفری ایران»، «گروه ویژه اقدام مالی (FATF) را بهتر بشناسیم: ۴۸ پرسش و پاسخ درباره گروه ویژه اقدام مالی به زبان ساده» و «دیوان بین‌المللی دادگستری را بهتر بشناسیم: ۴۸ پرسش و پاسخ درباره دیوان بین‌المللی دادگستری به انضمام متن اساسنامه دیوان بین‌المللی دادگستری» در تازه‌ترین یادداشت خود به مهر درباره روز جهانی صلح نوشته است. روزی که مصوب سازمان ملل است، اما به نظر می‌رسد با وجود حرکات ظالمانه برخی از قدرت‌های جهانی علیه ملت‌های مختلف از جمله تحریم‌های پولی و بانکی و تحریم‌های دارویی، چندان محلی از اعراب نداشته باشد. این یادداشت را در ادامه بخوانید:

روز جهانی صلح در حالی مجدد فرا رسید که بخش‌هایی از زمین کماکان درگیر دشمنی مشترک یعنی ویروس منحوس کروناست، ویروسی که رنج‌ها و محنت‌های بسیاری را به بشریت تحمیل کرده و کماکان نیز خواهد کرد.

همچنین جنگ‌های داخلی و ویرانی‌ها و خطر حمله‌های تروریستی نیز کماکان مردمان بسیاری از سرزمین‌ها را تهدید می‌کند. جهانی سرشار از صلح و عدالت و امنیت، آرزوی بشر درتمام دوران‌ها بوده و جهان امروز نیز بیشتر از همیشه، بدان‌ محتاج‌ است. روز جهانی صلح یک تاریخ مشترک جهانی را برای همه افراد بشر فراهم می‌سازد تا بیشتر به صلح متعهد شوند و در ایجاد فرهنگ صلح سهیم باشند.

تاریخچه روز جهانی صلح

سازمان ملل متحد به عنوان یکی از مهمترین و تاثیرگذارترین سازمان‌های بین المللی در جهان روز ۲۱ سپتامبر مصادف با ۳۰ شهریورماه را روز جهانی صلح اعلام کرده است. این تاریخ در پنجاه و هفتمین جلسه مجمع عمومی این سازمان بین المللی انتخاب شد. در گذشته و بر اساس قطعنامه ۳۶/۶۷ به تاریخ ۳۰ نوامبر سال ۱۹۸۱ میلادی (سال ۱۳۶۰ ه. ش) سومین سه‌شنبه سپتامبر، روز بازگشایی جلسات عادی مجمع عمومی به عنوان روز جهانی صلح انتخاب شده بود. انگیزه مجمع عمومی سازمان ملل از نام‌گذاری این روز به عنوان «روز جهانی صلح» ترویج و گسترش صلح میان ملت‌های مختلف جهان بود. در اعلامیه این مجمع آمده است: «این روز باید رسماً به این عنوان نامیده و جشن گرفته شود. از این روز باید برای مراقبت از ایده صلح و تقویت آنچه در درون کشورها و اقوام مختلف و چه در میان آنها بهره گرفت.»

سازمان ملل تمامی سازمان‌های دولتی و غیردولتی و عامه مردم را در این روز به صلح و آرامش دعوت می‌کند. این روز «روز آتش‌بس جهانی» نیز نام گرفته است. اما ایده «روز جهانی صلح» به قرن نوزدهم بازمی‌گردد. اولین‌بار در این قرن، در برخی کشورهای اروپایی، مردم بسیاری در راه ایجاد رابطه صلح‌آمیز میان کشورهای گوناگون تلاش کرده و با برپایی نمایش‌ها یا پخش تصاویری در این رابطه، توجه عمومی را به این مسئله جلب می‌کردند. در سال‌های ۸۰ قرن نوزدهم کلیسای کاتولیک در بریتانیا درخواست کرد تا آخرین یکشنبه پیش از کریسمس را به صلح اختصاص دهند. امروز هم کلیسای کاتولیک «روز صلح» را اول ژانویه جشن می‌گیرد.

قطعاً تا به حال برای تک تک ما این پرسش بوجود آمده که صلح به چه معناست و چه برداشت‌هایی از آن وجود دارد؟ اگر به معنای لغوی آن دقت کنیم، صلح یعنی آشتی. در واقع، وقتی اولین بار به طور رسمی این واژه و معادلش در زبان‌های مختلف بکار برده شد، زمانی بود که آتش جنگ در دنیا یا در گوشه‌ای از آن زبانه می‌کشید و عده‌ای خواستار پایان دادن به جنگ و درگیری و در واقع، بستن پیمان صلح شدند. اگر از دیدگاه فلسفی و معناگرایانه بنگریم، از نظر بسیاری از فیلسوفان، صلح جهانی به معنای نبود جنگ نیست، بلکه فضیلتی است که باید در جامعه وجود داشته باشد تا به سوی سعادت حرکت نماید.

کم رنگ شدن صلح و عدالت جهانی

در روزگاری، صحبت از صلح جهانی است که شیوع بیماری خطرناک و مرموزی به نام کرونا، خشونت و جنگ، ترور و تروریسم، فقر، مهاجرت و بی خانمانی و آوارگی مردمان بسیاری منجمله مردم کشور افغانستان، استبداد و خودکامگی بسیاری از دولت‌ها و حکومت‌ها، نقض مکرر و مستمر حقوق بشر و نهادینه شدنِ آن در بسیاری از مناطق جهان، شورش‌ها و اختلافات مذهبی و قومی، تحریم‌های بین المللی دارویی، بهداشتی و غذایی علیه بسیاری از کشورها، برخلاف منشور سازمان ملل متحد به عنوان قانون اساسی جهانی و میثاق‌های بین المللی و تعهدات بین المللی دولت‌ها، کم رنگ شدنِ روزافزون صلح و عدالت جهانی و بین المللی و اخطارها و هشدارهای سازمان‌های بین المللی، حقوق بشری و حقوقدانان و کارشناسان بین المللی در این باره؛ همه و همه بیانگر فاصله و نشانه‌های نگران کننده بین وضعیت موجود و تاسف بار کشورها و جهان و وضعیتِ مطلوب و عدالت خواه و صلح جوی جهانی است و خود، زنگ خطری بر وضعیت مزبور و لزوم برون رفت از بحران‌ها و نابهنجاری‌های سیاسی و حقوقی داخلی و بین المللی کشورها و تلاش نهادین و فراگیر برای حرکت در مسیر «صلح و عدالت پایدار و جهانی» است، آنگونه که زیبنده این روز به عنوان «روز جهانی صلح» باشد.

صلح و امنیت از جمله نیازهای فطری و ذاتی بشری است و تنها در سایه این موهبت الهی است که می‌توان به رشد و تعالی در جامعه دست یافت. در طول سال‌ها جنگ، درگیری و اختلافات داخلی و بین المللی دستیابی به صلح و امنیت گویی به آرزویی دست نیافتنی مبدل شده است و ضرورت وجود صلح به خوبی نمایان است و تنها می‌توان گفت: به امید روزی که صلح جهانی تنها یک کلمه نباشد و در سرتاسر دنیا برقرار شود.