نیویورک تایمز: قتل محسن فخری‌زاده به سبب اشتباهات امنیتی جدی سپاه پاسداران، برنامۀ دقیق موساد و هدایت مسلسل از راه دور ممکن شد

تبلیغ بازرگانی

نیویورک تایمز در گزارش خود در بارۀ قتل محسن فخری‌زاده، می‌نویسد که اسرائیل از سال‌ها پیش بر این باور بود که او مدیریت برنامه‌های ایران برای ساختن سلاح هسته‌ای را بر عهده داشته و از ١٤ سال پیش از آن در صدد از میان برداشتن وی بوده و طرح‌ها و روش‌های گوناگونی را به این منظور مورد بررسی قرار داده است.

نیویورک تایمز به عملیات پیشین موساد در ایران برای جلوگیری از دست یافتن این کشور به سلاح هسته‌ای که همزمان با خرابکاری و حملات سایبری به تاسیسات اتمی، از میان بردن کارشناسان دست اندر کار برنامۀ هسته‌ای را نیز در بر می‌گرفت، اشاره دارد و تاکید می‌کند که از نظر مسئولان اسرائیلی هیچ یک از آن روش‌ها برای از میان برداشتن محسن فخری‌زاده قابل اجرا نبود.

این روزنامه یادآوری می‌کند که موساد برای از میان بردن متخصصان اتمی ایران، پیش از آن از «مسموم کردن»، «انفجار بمب کار گذاشته شده برسر راه»، «شلیک مستقیم توسط موتور سوار» و یا بکار گرفتن «بمب چسبنده» استفاده کرده بود. این بار اما هیچ یک از آن روش‌ها مطمئن به نظر نمی‌رسید. محافظان امنیتی محسن فخری زاده «از اعضای گروه برگزیده‌ انصار سپاه پاسداران بودند، نیرویی با آموزش و سلاح‌های ویژه، که از طریق کانال‌های رمزگذاری شده با هم ارتباط برقرار می‌کردند. آن‌ها با چهار تا هفت خودرو آقای فخری‌زاده را مشایعت می‌کردند و برای جلوگیری از حملات احتمالی مدام مسیر و زمان حرکت را تغییر می‌دادند. اتومبیلی که خودش می‌راند نیز بین چهار یا پنج نفر دست به دست می‌گشت». این چنین بنوشتۀ این روزنامه استفاده از روش «موتورسوار» ناممکن می‌شد. گزینۀ دیگر انفجار بمبی در مسیر حرکت وی بود تا کاروان او ناگزیر به توقف شود و «تک تیراندازها بتوانند حمله کنند»، اما این طرح نیز به سبب «احتمال بروز درگیری مسلحانه و در پی داشتن تلفات بسیار کنار گذاشته شد».

عملیاتی دشوار

نیویورک تایمز می‌نویسد برای موساد «از دیرباز یک اصل اساسی وجود داشت که بر پایۀ آن اگر برای مجریانِ طرح راه نجات وجود نداشته باشد، عملیاتی صورت نخواهد گرفت. بر این اساس، سالم بیرون آوردن ماموران، حیاتی و نیازمند نقشۀ خطاناپذیر است». این چنین بود که نداشتن مامور در صحنه، «عملیات را مورد قبول» می‌کرد. با این حال، از آنجا که «ایران از قتل سلیمانی درس گرفته بود»، بکار گرفتن پهپاد به این منظور دشوار می‌نمود، زیرا «پهپادی که بتواند به ایران سفر کند باید ابعادی می‌داشت که به آسانی آن را در تیررس موشک‌های ضد‌هوایی ایران ساخت روسیه قرار می‌داد. علاوه بر این حضور یک پهپاد در منطقه آبسرد می‌توانست باعث افشای کل عملیات شود».

این چنین بود که به نوشتۀ این روزنامه، فکر «استقرار یک مسلسل مجهز به سامانۀ کنترل از راه دور پیشنهاد گردید». هر چند «مسلسل‌های کنترل از راه دور وجود داشت و شماری از ارتش‌ها در جهان آن‌ها را در اختیار داشتند، اما اندازه و وزن آن‌ها، عملیات حمل و پنهان کردن را دشوار می‌کرد و بکار انداختن آنها نیز نیازمند اپراتور از فاصله نزدیک بود».

با همۀ این دشواری‌ها، این گزینه به اجرا گذاشته شد. «این اولین آزمایش میدانی یک تک ‌تیرانداز کامپیوتری پیشرفته و مجهز به هوش مصنوعی و چشم چند-دوربینه و متصل به ماهواره بود و در هر دقیقه ۶۰۰ گلوله شلیک می‌کرد». با این حال، «یک مسلسل عظیم، آزمایش نشده و کامپیوتری تعدادی مشکلات دیگر هم داشت [که] نخستین آن‌ها نحوه استقرار آن در محل بود.»

یک مقام اطلاعاتی مطلع از این عملیات به نیویورک تایمز گفته است که «اسراییل مدل خاصی از مسلسل FN MAG ساخت بلژیک را که به یک دستگاه رباتیک پیشرفته نیز مجهز بود انتخاب کرد». بنوشتۀ این روزنامه، «مسلسل، ربات، اجزا و تجهیرات جانبی‌ آن حدود یک تن وزن داشت. بنابراین تجهیزات آن [...] قطعه قطعه، به طرق و از مسیر‌ها و در زمان‌های مختلف به صورت پنهانی وارد ایران شد و سپس مخفیانه در این کشور مونتاژ گردید».

همۀ این تجهیزات به گونه‌ای ساخته شد که در «یک نیسان وانت زامیاد، خودرویی که در ایران بسیار رایج است، جا گیرد. دوربین‌هایی با دید به جهات مختلف بر روی وانت نصب گردید تا اتاق فرمان نه تنها از هدف و محافظان او، بلکه از محیط اطراف وی نیز تصویری کامل داشته باشد. در پایان، وانت با مواد منفجره پر شد تا پس از پایان عملیات ترور منفجر شود و کلیه شواهد را از بین ببرد.»

مشکل دیگری به نوشتۀ این روزنامه وجود داشت و آن این بود که شلیک با مسلسلی که بر روی یک خودرو سوار شده «با شلیک هر تیر تکان می‌خورد و این امر مسیر گلوله‌های بعدی را تغییر می‌دهد.» به علاوه، «با اینکه کامپیوتر از طریق ماهواره با اتاق فرمان در ارتباط است و داده‌ها با سرعت نور حرکت می‌کند، تأخیر اندک [موجب می‌شود که] آنچه اپراتور روی صفحه نمایش می‌بیند یک لحظه عقب‌تر باشد و تنظیم تیر برای جبران تاخیر، نیازمند یک لحظه بیشتر باشد و این کار در حالی صورت می‌گیرد که خودروی آقای فخری‌زاده در حرکت خواهد بود». نیویورک تایمز می‌نویسد «هوش مصنوعی دستگاه طوری تنظیم شده بود تا تاخیر، لرزش و سرعت خودرو را جبران کند.»

چالش دیگر تشخیص این بود که راننده خودرو آقای فخری‌زاده است و نه یکی از فرزندان، همسر یا محافظش.

اجرای عملیات

نیویورک تایمز چگونگی انجام این عملیات را با اطلاعاتی که منابع مورد پرسش در اختیار گذاشته‌اند اینگونه گزارش کرده است. در روز حادثه محسن فخری زاده و همسر او، خانم صدیقه قاسمی، ویلای خویش در ساحل دریای خزر را بسوی خانۀ ییلاقی خود در آبسرد، شهر خوش آب و هوای واقع در شرق تهران، ترک می‌کنند.

بنوشتۀ این روزنامه «حدود ساعت ١٣، گروه ضربت ترور پیامی دریافت کرد مبنی بر اینکه آقای فخری‌ زاده، همسرش و گروه محافظان مسلح او با خودروهای اسکورت آمادۀ حرکت به سوی آبسرد است».

«عامل ترور، که تک تیراندازی ماهر بود، آرایش گرفت، اسلحه را تنظیم کرد، چخماق را کشید و به آرامی دست به ماشه برد. اما، او حتی نزدیک آبسرد هم نبود. او هزاران کیلومتر دورتر در مکانی نامعلوم به یک صفحه نمایش کامپیوتر چشم دوخته بود. کل گروه ترور هم ایران را ترک کرده بود».

این روزنامه در این باره می‌نویسد در آن روز «کاروان آقای فخری ‌زاده از شهر رستمکلا در نزدیکی دریای خزر خارج شد. در خودروی اول محافظان قرار داشتند. خودروی بعدی یک نیسان مشکی بود که آقای فخری ‌زاده خود راندن آن را در دست داشت. همسر او هم کنارش نشسته بود. دو خودروی دیگر حامل محافظان دیگری پشت سرآنان حرکت می‌کردند». نیویورک تایمز یادآوری می‌کند که «به گفته حامد فخری ‌زاده، پسر معاون وزیر دفاع ایران و شماری از مقامات این کشور، تیم امنیتی آن روز به آقای فخری ‌زاده در مورد تهدید علیه وی هشدار داده بود و از او خواسته بود سفر نکند. علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، پس از این حادثه به رسانه‌های ایرانی گفت که سازمان‌های اطلاعاتی حتی از محل احتمالی سوءقصد نیز اطلاع داشتند، هرچند از تاریخ آن مطمئن نبودند». این روزنامه تاکید می‌کند که معلوم نیست آیا بواقع «مقامات امنیتی از چنین اطلاعات ویژه‌ای برخوردار بودند یا این اظهارات تلاشی برای جبران زیان‌های حاصل از این شکست اطلاعاتی شرم‌آور بود». یکی از مقام‌های اطلاعاتی ارشد سابق ایران گفته بود که اسرائیل به اطلاعات امنیتی آقای فخری ‌زاده دست پیدا کرده و از تغییرات لحظه آخری برنامه او، مسیر و زمان حرکت وی نیز مطلع بود.

پیش از رسیدن کاروان رئیس سازمان پژوهش‌های نوین دفاعی به آبسرد «یک خودروی به ظاهر از کار افتاده، که یک چرخ نداشت و روی جک قرار گرفته بود، در تقاطعی در جاده اصلی که وسایل نقلیه برای رفتن به آبسرد، در آن محل دور برگردان می‌زدند و در فاصله ۱۵۰ متری محل ترور قرار داشت، پارک شده بود. آن خودرو نیز مجهز به دوربینی دیگر بود».

براساس این گزارش «کمی پیش از ساعت ۱۵:۳۰، کاروان متشکل از چهار خودرو به محل دور زدن در جاده فیروزکوه رسید. خودروی آقای فخری ‌زاده برای دور زدن تقریباً ایستاد و به راحتی توسط اپراتورها شناسایی شد. آن‌ها همسرش را که کنارش نشسته بود نیز شناسائی کردند. کاروان در بلوار امام خمینی به سمت راست پیچید، سپس خودروی اول شتاب گرفت تا پیش از ورود آقای فخری‌ زاده ویلا را بازرسی کند. با رفتن خودروی محافظان که پیشاپیش حرکت می‌کرد، خودروی آقای فخری‌ زاده در معرض دید کامل قرار گرفت. کاروان در نزدیکی نیسان وانت پارک شده، پیش از یک شتاب‌گیر، از سرعت خود کاست. یک سگ ولگرد از خیابان عبور کرد».

بنوشته نیویورک تایمز همان هنگام «مسلسل [جاسازی شده] ابتدا زیر شیشه جلوی خودروی فخری زاده را گلوله‌ باران کرد. مشخص نیست آن گلوله‌ها به آقای فخری ‌زاده اصابت کرده است یا نه، اما خودروی او منحرف شد و ایستاد».

تیرانداز که بنوشتۀ این روزنامه هزارها کیلومتر با این محل فاصله داشت «موقعیت دید خود را تنظیم کرد و بار دیگر تیرباران کرد. این بار حداقل سه گلوله به شیشه جلوی خودرو و حداقل یک گلوله به شانه آقای فخری‌ زاده اصابت کرد. او از ماشین پیاده شد و خود را پشت درب جلو پنهان کرد.»

نیویورک تایمز یادآوری می کند که بگزارش خبرگزاری فارس «سه گلوله دیگر به ستون فقرات فخری زاده اصابت کرد و او روی زمین افتاد».

بر اساس این روایت «محافظ اول، حامد اصغری، قهرمان جودو کشور، از یک خودروی پشت سر با تفنگ در دست پیاده شد، نگاهی به اطراف انداخت، به نظر سرگردان بود». در همین حال خانم قاسمی به سمت شوهرش دوید و بگفتۀ خود «روی زمین نشست و سر شوهرش را در آغوش گرفت».

همان هنگام وانت حامل مسلسل و دیگر تجهیزات منفجر شد تا سلاح‌ها و ابزار بکار رفته از میان برود. نیویورک تایمز می نویسد «این تنها قسمت عملیات بود که طبق نقشه پیش نرفت، زیرا هدف از انفجار این بود که ربات به قطعات ریز تبدیل شود تا ایرانی‌ها نتوانند با کنار هم قرار دادن قطعات باقی مانده تشخیص دهند چه اتفاقی رخ داده است». بر اثر این انفجار «بیشتر تجهیزات به هوا پرتاب شد و روی زمین افتاد. هر چند قطعات باقی مانده قابل تعمیر نبود، اما تا حد زیادی دست نخورده باقی ماند». همین قطعات اجازه داد که سپاه پاسداران اعلام کند «حمله توسط یک مسلسل کنترل از راه دور و مجهز به سیستم ماهواره‌ای هوشمند و با استفاده از هوش مصنوعی صورت گرفته است.

نیویورک تایمز یادآوری می کند که «کل عملیات کمتر از یک دقیقه طول کشید. پانزده گلوله شلیک شد. ماموران تحقیق ایرانی خاطرنشان کردند که حتی یک گلوله هم به خانم قاسمی که کنار همسرش نشسته بود اصابت نکرد».

گزارش‌های نادرست نهادها و مقامات ایران از این رویداد

نیویورک تایمز می‌نویسد که علاوه بر اینگونه ترورها، حملات و آسیب‌ها «به تاسیسات هسته‌ای ایران کاملا نشان می‌داد که اسرائیل یک شبکه همدست و موفق در داخل ایران دارد». این روزنامه همچنین یادآوری می‌کند که «در پی این ترور سرزنش‌ها و توهمات شدت گرفت و سازمان‌های اطلاعاتی رقیب - وزارت اطلاعات و سپاه پاسداران – هر یک دیگری را مقصر ‌دانست».

نیویورک تایمز به گزارش های «گمراه کننده، متناقض و غالباً نادرست» ارائه شده از سوی نهادها و مقامات ایران نیز اشاره دارد و یادآوری می کند که یکی از این گزارش ها تاکید کرده بود که «یک تیم ترورکننده در کنار جاده منتظر بودند تا آقای فخری‌زاده از آنجا عبور کند». گزارشی دیگری می گفت «ابتدا یک کامیون جلوی خودروی آقای فخری‌زاده منفجر شد، سپس پنج یا شش فرد مسلح از خودرویی در آن نزدیکی پیاده شدند و به سمت آن‌ها تیراندازی کردند». حتی یکی «از شبکه‌های اجتماعی وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از درگیری مسلحانه شدید بین محافظان آقای فخری‌زاده و ده‌ها مهاجم خبر داد. به نقل از شاهدان گفته شد که «در این رویداد چندین نفر کشته شدند». گزارش‌های دیگری «از دستگیری یا کشته شدن برخی از ترورکنندگان» حکایت می‌کرد.

نیویورک تایمز می‌نویسد «موفقیت این عملیات نتیجه چندین عامل مختلف بود: اشتباهات امنیتی جدی از طرف سپاه پاسداران ایران، برنامه ‌ریزی و نظارت گسترده موساد، و بی‌ توجهی آقای فخری ‌زاده [به تمهیدات امنیتی] در حد اعتقاد به جبری بودن سرنوشت».

دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید

آبونه شوید

اخبار جهان را با بارگیری اَپ ار.اف.ای دنبال کنید