رزمایش ایران در شمال غرب؛ "مقابله با اسرائیل و تغییر مرزها"

رسانه‌های جمهوری اسلامی ایران روز جمعه ۹ مهر (اول اکتبر) از برگزاری مانور نظامی ایران در شمال‌غربی کشور در نزدیکی مرزهای ترکیه و آذربایجان گزارش دادند. 

کیومرث حیدری فرمانده نیروی زمینی جمهوری اسلامی در ارتباط با این مانور گفته است: «در این منطقه ما یک عنصر ناخوانده و برهم زننده امنیت را داریم که از جای دیگر آمده و آن رژیم نامشروع صهیونیستی است و از موقعی که این رژیم آمده، حساسیت ما به این مرز افزایش یافته، فعالیت آنها در اینجا کاملا در رصد ما است... در کنار این موضوعات هنوز برای جمهوری اسلامی ایران خروج نیروهای تروریستی که از سوریه به این منطقه آمده‌اند محرز نشده و جمهوری اسلامی ایران از این بابت حساس است.»

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

این مقام نظامی ایران در این ارتباط که چگونه در مرزهای شمال غربی ایران عناصر داعش حضور پیدا کرده توضیحی نداده است.

همزمان با این مانور و تبلیغات علیه اسرائیل در حاشیه آن،  تصاویر ماهوراه‌ای تخریب مرکز تحقیقاتی سپاه پاسدران در پایتخت تهران از سوی "ایمج سَت اینتل"، یک گروه بین‌المللی مشاوره اطلاعاتی منتشر شده است.

این گروزه بین‌المللی مشاره اطلاعاتی گفته است انفجار در تاسیسات "گروه صنعتی شهید همت" اتفاق افتاده که یک "پایگاه مخفی موشکی سپاه پاسداران" بوده است.

رزمایش ایران "فاتحان خیبر" نام دارد. در این مانور نیروی زمینی ارتش با حضور تیپ‌های ۲۱۶ زرهی، ۳۱۶ زرهی، تیپ ۲۵، گروه ۱۱ توپخانه، گروه پهپاد ، جنگال، گروه ۴۳۳ مهندسی رزمی و با پشتیبانی بالگردهای هوانیروز در شمال غرب کشور آغاز شد.

کیومرث حیدری فرمانده نیروی زمینی ارتش گفته است رزمایش فاتحان خیبر با هدف آزمایش جدیدترین سلاح‌ها، تجهیزات و ارزیابی آمادگی رزمی نیروهای مسلح برگزار می‌شود و پهپادهای نقطه‌زن با برد بلند؛ سامانه‌های جنگالی و دو سلاح ضد زره رونمایی و تست می‌شود.

او خواهان "امنیت و آرامش در تردد کامیون‌ها از خاک آذربایجان به ایران و از آنجا به ترکیه یا به نخجوان و یا از جمهوری اسلامی ایران به آذربایجان و ارمنستان" شد و گفت: «همه مرزهای قانونی باید حفظ شود و ضعف احتمالی یک کشور در حفظ مرزهای خود دلیل نمی‌شود که کشور دیگری با کمک بیگانه، مرزها را به‌ هم بریزد و جمهوری اسلامی ایران اجازه این کار را نمی‌دهد.»

اشاره تلویحی حیدری به توافق آتش بس میان ارمنستان و آذربایجان است که بر اساس آن کریدوری (زنگه زور) از درون خاک ارمنستان باید آذربایجان را به جمهوری نخجوان وصل کند. ایران این کریدور را مخل ارتباطات زمینی خود با قفقاز، گشوده‌شدن راه برای حضور بیشتر ترکیه در منطقه و وابسته‌شدن هر چه بیشتر ایران به مسیر ترکیه برای ارتباط با اروپا می‌داند و با آن از در مخالفت درآمده است.                          

انتقاد علی‌اف از مانور نظامی ایران 

الهام علی‌اف، رئیس جمهور آذربایجان در آستانه مانور نظامی از جمهوری اسلامی به دلیل برگزاری این مانور در  نزدیکی مرزهای این کشور و  تردد "غیرمجاز" کامیون‌های ایرانی در قره‌باغ انتقاد کرد.

علی‌اف گفت: «هر کشوری می‌تواند هر رزمایش نظامی را که می‌خواهد در خاک خود انجام دهد. این حق حاکمیت اوست. اما سئوال اینجاست که چرا اکنون و چرا در مرز ما؟ این سئوالات را نه من بلکه جامعه آذربایجان می‌پرسند. آذربایجانی‌های سراسر جهان آن را می پرسند.»

علی‌اف در ادامه خاطرنشان کرد، آذربایجان مسئولانه رفتار می‌کند و امیدوار است "واکنش‌های احساسی" نسبت به "اقدامات قانونی" این کشور موقتی باشند.

لحن مسالمت‌جویانه مقامات دولتی ایران 

برخلاف نظامیان ایران مقامات دولتی لحنی ملایم‌تر و مسالمت‌جویانه‌تری نسبت به جمهوری آذربایجان، همسایه شمالی ایران دارند.

احمد وحیدی، وزیر کشور ایران در حاشیه معارفه استاندار اردبیل لحن مسالمت‌جویانه‌ای اتخاذ کرده و یک روز قبل از شروع مانور نظامی ایران گفت: «توطئه در بین دو کشور البته بسیار است و رژیم غاصب اسرائیل و دشمنان این دوستی سعی دارد که توطئه بکنند.»

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

این عضو کابینه رئیسی اعلام کرد: «سیاست همسایگی یعنی اینکه همسایه‌ها برای ما اولویت دارند و به همین دلیل همواره همه کشورهای همسایه را به گفت‌وگو و دوستی دعوت کرده‌ایم. سوءتفاهمات پیش‌آمده هم با پیگیری وزارت خارجه انشاالله حل می‌شود.»

• درگیری قره‌باغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی

  محله‌های مسکونی در تلی از خاکستر و ویرانه

  ارمنستان و آذربایجان هر دو یکدیگر را به بمباران اهداف غیرنظامی مانند اینجا در شهر شوشا در قره‌باغ کوهستانی (یا ناگورنو  قره‌باغ) متهم می‌کنند. حتی بخش‌هایی از کلیسای جامع مشهوری که از قرن ۱۹ به جا مانده بود هم اوایل اکتبر ویران شد. بر پایه گزارش‌های مقام‌های دولت خودخوانده قره‌باغ،  نیروهای آذربایجان تا چند کیلومتری این شهر که از نظر استراتژیک با اهمیت به شمار می‌آید، پیش آمده‌اند.

• درگیری قره‌باغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی

  هستی بربادرفته در گنجه

  رقیبه قولی‌اوا در ویرانه‌هایی که روزی خانه‌اش بود، ایستاده. خانه او در گنجه، دومین شهر بزرگ آذربایجان قرار دارد که با حمله موشکی به ویرانه تبدیل شده است. او تعریف می‌کند که در هنگام اصابت موشک در آشپزخانه بوده است و با ریزش سنگ‌ها فریاد زنان از خانه بیرون زده است.  گنجه ده‌ها کیلومتر از خط مقدم جنگ دور است. آذربایجان، نیروهای ارمنستان را مسئول این حمله می‌داند.

• درگیری قره‌باغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی

  سوگواری بر مرگ کودک

  مقامات آذربایجان می‌گویند، چندین نفر در حمله به گنجه کشته شده‌اند. آرتور، نوه رقیبه هم یکی از قربانیان است. او ۱۳ سال داشت. در مراسم مذهبی که برای تشعیع او برپا شده، آموزگاران و هم‌کلاسی‌هایش از او خداحافظی می‌کنند. طبق گزارش‌های رسمی، شمار قربانیان غیرنظامی در هر دو سوی جنگ دست‌کم به ۱۳۰ تن می‌رسد.

• درگیری قره‌باغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی

  حضور داوطلبانه در خط مقدم

  بنا بر گزارش‌های رسمی از منطقه قره‌باغ، تقریبا ۱۲۰۰ سرباز از آغاز درگیری‌ها تا کنون کشته شده‌اند. آذربایجان تاکنون اطلاعاتی در مورد تلفات نیروهایش در این جنگ، منتشر نکرده است. ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه چندی پیش از مجموع ۵۰۰۰ کشته در هر دو سوی درگیری سخن گفته بود. با وجود این، مردان جوان داوطلبانه برای خدمت در جبهه راهی می‌شوند. برای نمونه در اینجا در استپاناکرت(خان‌کندی) مرکز قره‌باغ.

• درگیری قره‌باغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی

  یک درگیری تاریخی

  مناقشه بر سر قره‌باغ کوهستانی سابقه دیرینه دارد. این منطقه که از غرب با ارمنستان، از جنوب با ایران و از شمال و شرق با آذربایجان هم‌مرز است، تحت کنترل جدایی‌طلبان ارمنی است، از نظر حقوق بین‌الملل اما بخشی از آذربایجان است. این منطقه بین سال‌های ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۴ شاهد جنگ بود و در پی این جنگ‌ها، قره باغ با هفت شهر اطراف آن به کنترل ارامنه درآمد. نقاشی در شهر برده یا بردع، به یاد قربانیان جنگ دیرینه.

• درگیری قره‌باغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی

  مداخله قدرت‌های خارجی

  زندگی روزمره مردم آذربایجان با تبلیغات جنگ تنیده است. پوسترها یک افسر و یک سرباز آذربایجان را نشان می‌دهند که قربانیان جنگ هستند. سمت راست تصویر سرلشکر پولاد هاشیم‌اف است که در حمله ارمنستان به منطقه تووز آذربایجان در ژوئيه ۲۰۲۰ کشته شد. جمهوری آذربایجان از سوی ترکیه حمایت می‌شود؛ حمایتی به شکل ارسال محموله‌های تسلیحاتی و اعلام پشتیبانی همه‌جانبه. روسیه در مقابل حامی دولت ارمنستان است.

• درگیری قره‌باغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی

  مقاومت در برابر فرار، پناه در سنگری به اسم زیرزمین

  مقامات محلی می‌گویند، در منطقه مورد مناقشه قره‌باغ ده‌ها هزار شهروند در حال فرار از خانه و کاشانه خود هستند. بر پایه تخمین‌ها این مسئله شامل نیمی‌ از جمعیت منطقه یعنی تقریبا ۷۵ هزار تن می‌شود. بخشی از شهروندان هم همچنان مقاومت می‌کنند؛ با پناه گرفتن در زیرزمین یا سنگر. مثل این مرد مسن.

• درگیری قره‌باغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی

  دو بلا: بمب و کرونا

  زندگی در این سنگرها و پناهگا‌ه‌ها برای بسیاری از ساکنان استپاناکرت (خان‌کندی)، مرکز  قره‌باغ جزیی از زندگی روز‌مره‌ شده است. جا کم است و هوای تازه‌ نیست. مردم اینجا از حمله‌های هوایی خودشان را در امان می‌بینند اما پزشکان هشدار می‌دهند که ویروس کرونا به سرعت در حال شیوع است. آمار دقیقی در دست نیست. اما احتمال داده می‌شود که بیشتر کسانی که هنوز در استپاناکرت مانده‌اند، به این ویروس مبتلا هستند.

• درگیری قره‌باغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی

  پناهگاه اضطراری به جای کلاس درس

  در آذربایجان هم شهروندان از ترس جنگ گریخته‌اند. از شهری چون ترتر در خط مقدم. برخی به شهرهای همسایه چون بردع پناه برده‌اند که تقریبا ۲۰ کیلومتر از قره‌باغ فاصله دارد. از مدارس زیادی در این شهر از اواخر ماه سپتامبر و با شعله‌ور شدن دوباره آتش درگیری‌ها به عنوان پناهگاه و اقامتگاه اضطراری استفاده می‌شود که البته چندان هم ایمن نیستند.

• درگیری قره‌باغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی

  جنگ نزدیک‌تر می‌شود

  در یک حمله هوایی به شهر بردع، متعلق به جمهوری آذربایجان، که چند روز پیش رخ داد چندین ساختمان ویران شدند و خودروها در آتش سوختند. مقامات آذربایجان گفتند در این حمله که دست کم ۲۱ کشته و ده‌ها بر جای گذاشت، از بمب‌های خوشه‌ای استفاده شده است. دولت ارمنستان دست داشتن در این حمله را رد می‌کند. الهام علی‌اف، رئیس جمهور آذربایجان گفت ارتش آذربایجان این حمله را در "میدان جنگ" تلافی خواهد کرد.

• درگیری قره‌باغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی

  صلحی در راه نیست

  درگیری‌ها ادامه دارند. آذربایجان خواستار عقب‌نشینی کامل نیروهای ارمنستان از منطقه قره‌باغ شده است. نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان رسما از متحد خود روسیه، درخواست کمک کرد. اما روسیه اعلام کرد چون جنگ در داخل خاک آذربایجان است، نمی‌تواند کمک کند اما اگر درگیری‌ها به خاک ارمنستان گسترش یابد، "از هیچ کمک لازمی" فروگذار نخواهد کرد.