اروپا در دوراهی خودمختاری استراتژیک و اعتماد به آمریکا

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل - پیمان یزدانی: در پی امضای توافقنامه دفاعی «آکوس» میان استرالیا، ایالات متحده آمریکا و انگلیس، همچنین لغو قرارداد ۵۶ میلیارد یورویی بابت خرید زیردریایی‌های فرانسوی از سوی استرالیا، تنش میان پاریس با کانبرا، لندن و واشنگتن شدت گرفته است.

هر چند تلاش‌های رهبران انگلیس، استرالیا و ایالات متحده آمریکا برای بهبود روابط با پاریس در جریان است و بوریس جانسون، نخست‌وزیر انگلیس، نیز گفته است پاریس نباید نگران روابط خود با لندن باشد، اما به گفته ژان-ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه، فراخواندن سفرا در تاریخ روابط آمریکا و فرانسه اقدامی بی‌سابقه بوده است.

به اعتقاد بسیاری از کارشناسان اقدام اخیر آمریکا، انگلیس و استرالیا شکافی بزرگ در روابط دو سوی اقیانوس اطلس ایجاد کرده و همچنین همکاری‌های هم پیمانان در ناتو را تحت تاثیر قرار خواهد داد. شدت این اختلافات به حدی بوده است که رییس جمهور فرانسه در دیدار خود از یونان با اشاره به قرارداد اخیر آمریکا، استرالیا و انگلستان گفت این توافق نشان داد که اروپا باید دست از ساده لوحی بردارد و برای خودمختاری بیشتر استراتژیک قدم بردارد.

در همین راستا گفتگویی با «مارک فیناد» دیپلمات سابق فرانسوی که از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۳ در «مرکز سیاست امنیتی ژنو» (GCSP) فعالیت کرده، انجام شده است. وی در حال حاضر فعالیت‌های مربوط به گسترش تسلیحات این مرکز را رهبری می‌کند. وی همچنین سخنگوی پیشین وزارت خارجه فرانسه بوده است.

توافق اخیر آمریکا، استرالیا و انگلیس که موجب لغو قرارداد کانبرا با پاریس شد چه تاثیری بر روابط آمریکا و اتحادیه اروپا و ناتو می‌تواند داشته باشد؟

از دید فرانسه و برخی اعضای اتحادیه اروپا و ناتو این اقدام آمریکا و انگلیس موجب بروز بی اعتمادی بین متحدین و تضعیف همبستگی آنها است.

آیا چنین اقداماتی می‌تواند اروپا را تحریک کند تا به طور جدی‌تر موضوع «خودمختاری استراتژیک» اروپا را دنبال کند و به سمت ایجاد ارتش اروپایی گام بردارد؟

در واقع چنین اقداماتی توجیهات بیشتری را برای آن دسته که دنبال خودمختاری استراتژیک بیشتر اروپا از آمریکا هستند فراهم می‌کند. با این حال برخی از اعضای اروپا ترجیح می‌دهند تا همواره برای تامین امنیت خود به آمریکا متکی باشند. به همین دلیل در حال حاضر هرگونه تلاش برای تقویت بنیه دفاعی اتحادیه اروپا صرفاً در چارچوب طرح موسوم به «همکاری توسعه یافته» در بین اعضای علاقمند صورت خواهد گرفت، مگر اینکه اجماع کلی صورت گیرد تا اعضای اتحادیه اروپا تصمیم بگیرند فراتر از طرح مذکور بروند.

بسیاری بر این باورند که توافق آمریکا و استرالیا در خصوص زیردریایی‌های اتمی موجب تضعیف «پیمان عدم اشاعه هسته‌ای» خواهد شد. نظر شما در این خصوص چیست؟

در واقع این اقدام آنها پیام نامیمونی را برای جهان ارسال می‌کند. حتی اگر این ریسک وجود نداشته باشد که استرالیا بخواهد به سلاح اتمی دست یابد اما این مسئله موجب ایجاد روندی خطرناک خواهد شد. در آینده جلوگیری از دستیابی کشورها به اورانیوم غنی شده با درجه بالا کار سختی خواهد بود به ویژه برای آن دسته از کشورهایی که خواهان داشتن زیردریایی اتمی هستند. این امر می‌تواند موجب گریز این کشورها از پادمان‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شود.

تاثیر چنین اقدامی را بر صلح و امنیت منطقه آسیای جنوب شرقی چگونه ارزیابی می‌کنید؟

پر واضح است که استراتژی آمریکا مهار قدرت نظامی چین در اقیانوس آرام و هند است و در این راستا تلاش می‌کند تا توان قدرت‌های منطقه‌ای مانند ژاپن، استرالیا و هند را علیه پکن بسیج کند. اما ذکر این نکته ضروری است که معلوم نیست که افزایش توان نظامی بهترین اه حل برای این منظور باشد. فکر می‌کنم مذاکرات جدی، اتخاذ اقدامات اعتمادساز و رفع مخاصمات راهکاری موثرتر و کم هزینه تر برای این منظور است.

پاریس پس از فراخواندن سفیرش از واشنگتن در اعتراض به توافق آمریکا و استرالیا، مجدداً تصمیم گرفته است که سفیرش را به آمریکا بازگرداند و این امر بعد از گفتگوی تلفنی روسای جمهور دو کشور صورت گرفته. آیا بازگشت سفیر فرانسه به واشنگتن به مفهوم رفع اختلافات دو طرف است؟

بعد از آن اتفاق فرانسه قویاً و با حالتی بی سابقه اعتراض خود را به هم پیمانانش ابلاغ کرد و قبل از برگرداندن سفیرش به واشنگتن این تضمین را از واشنگتن گرفت که مذاکرات و مشورت‌هایی برای جلوگیری از بروز مجدد چنین اتفاقاتی در آینده برگزار خواهد شد. همچنین پاریس تضمین گرفته است که مسئله مشارکت فرانسه در رویکرد جمعی نسبت به امنیت و ثبات منطقه اقیانوس آرام و هند مورد مذاکره قرار گیرد زیرا فرانسه در این مناطق، منافع و حضور نظامی دارد.