توضیحات برادر علامه حکیمی درباره وصیت‌های برادرش

خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ و اندیشه: حجت‌الاسلام محمد حکیمی استاد حوزه و برادر کوچک‌تر علامه محمدرضا حکیمی در متن و بیانیه‌ای که برای انتشار در اختیار خبرگزاری مهر قرار داده، از ارسال پیام‌های تسلیت مختلف به‌خاطر درگذشت علامه حکیمی پرداخته و توضیحاتی را نیز درباره وصیت‌نامه این‌چهره علمی ارائه کرده است.

مشروح متن این‌یادداشت به این‌ترتیب است:‌

بسم الله الرحمن الرحیم

۱. نخست ، عذر تاخیر در قدرشناسی از قدرشناسان که در این چهل روز پس از آن چهل روز دیگر، تسلیت ها نوشتند و گفتند و در این دو چله ، چها که برما نگذشت. دو برادر را پس از عمری همسنگری، ازدست دادن و تنها ماندن با یک عمر ، یاد و خاطره از روزهای سخت غربت دین تا تماشای موج بیداری دینی توامان، تلخ وشیرین است. مرحوم حاج شیخ علی آقا، متنعم به ذکر دائم و ریاضت مستمر و اخلاق وتواضع و استاد محمدرضا حکیمی، آموزگار عقلی ومعنوی ما درچشم بهم زدنی احضارشدند و رفتند.

سپاسگویی از آن‌همه پیام های تسلیت و محبت تا چهلم ایشان به تاخیر افتاد.

۲. بی شک اینهمه محبت و وفا از شما سروران ، بیش از "اشخاص"، متوجه "اهداف" بود.

تجلیل از خادمان مذهب، بخاطر تجلیل از مذهب است.

کدام مذهب؟

آن دو بزرگوار ( استاد محمد رضا ، و حاج شیخ علی آقا ) ، سالها برای دوازده مجلد «الحیات»، بقصد دوازده ضربه به گفتمان «مرگ سنت های الهی» کوشیدند تا در توفان «دین گریزی» و «انسان ستیزی»، انسان در پناه دین ، آرام یابد و «قرآن و عترت» از زاویه گورها به متن زندگی بازگردند، چه «حیات انسان» در «حیات دین» و «حیات احکام دین» در «حیات حقوق انسان» است. هدف ، نشر فرهنگی بود که درآن، غدیر، نه یک واقعه، بل حماسه‌ای در تثبیت «فلسفه سیاسی شیعه» با تاکید بر «وحدت اسلامی» است که چگونه علی (ع) با حق و حق با علی (ع) است بی آنکه «تفاوت مذاهب» به «تعارض مذاهب» بینجامد . «خورشید مغرب»، اشارت به آفتاب مطلق بود و یادآوری آن که بشریت از غیاب چه کسی رنج می برد ؟ و دانسته و ندانسته در انتظار کیست ؟ و انتظارفرج، انتظار معصومترین سیره حکومت و سبک زندگی است آنگونه که به رشد همه بشریت و بلکه همه موجودات زمین بینجامد. هدف، تبیین «قیام جاودانه» حسین (ع)، نه تنها به‌مثابه مناسکی فرقه‌ای ، بل طرح «انسان نو» و اسلام مردمی بود تا نسبت عاشورا را با انقلاب و عدالت و با مشروعیت حکومت ها تبیین کند. «سرود جهش‌ها» از روشنگران تاریخ و از شهداء فضیلت میگفت تا فلسفه شورش‌های شیعه در همه تاریخ را تبیین کند که اسلام ، برای «اصلاح اعمال» است نه «توجیه اعمال»، و باید مراقب نفوذ قدرت و پول در حکومت اسلامی و سلطه آن‌ها بر جامعه اسلامی بود.

در عرصه معرفت نظری نیز سخن از ضرورت مرزبندی میان «اخباریگری» و «اخبار گرایی» و تفاوت «اجتهاد» با «تقلید» در فلسفه و عرفان ، و دفاع از «مقام عقل» و حریت در عقل‌ورزی و خطر تعبد در علم و فلسفه بود و آنگاه بازگشت به «کلام جاودانه» و تاکید بر تناقض کلام نور و کلام ظلمت در نسبت هبوط با هدایت که خدمت منحصربفرد انبیا (ع) به بشر است. هدف از طرح «مکتب تفکیک» و معرفی بزرگان آن چون حاج شیخ مجتبی قزوینی رضوان الله علیه، و نظریه تفکیک «الهیات الهی» از «الهیات بشری»، فتح باب گفتگو _ و نه سد این باب _ بود تا وخامت «تکفیر» را تعدیل کند و برای تلطیف تفاوت نظرها ، باب «تفکیک» به‌جای «تکفیر» را بگشاید با تاکید بر استقلال «معرفت شناسی دین» که «تفقه در نقل» را «عقل‌ستیزی» ندانیم ، و نه سد باب مکاشفات عرفا و کشفیات فلاسفه کنیم و نه آنها را مطلق و آزمون ناپذیر بنماییم. چنانچه «وصایت» را نباید محدود به کرامات شخصی اهل بیت (ع) کرد بلکه بایسته است بدان، به‌چشم «جهان‌بینی جامع و مانع» ، و الگوسازی برای اندیشیدن و سبک زندگی و دولت سازی و عدالت گستری نگریست و بازگشت به قرآن ، یک ارتجاع تاریخی نیست.

این سیره، از دامنه و سابقه «دانش مسلمین» گفت تا نشان دهد چگونه بشریت در تفکر نو و نگاه علمی، مدیون اسلام است و به اعتراف دیگران در دل تاریخ ، نشان داد که اختراعات بزرگ و ابتکارات بنیانگذار تمدن جدید، کار مسلمین بود، از بنیانگذاری بسیاری معارف عقل نظری تا حکمت عملی و فلسفه اخلاق و حقوق تا نظامات علمی و ادبیات و هنر.

بزرگداشت «بیدارگران اقالیم قبله» ازسید جمال و میرزای شیرازی و شیخ محمد خیابانی تا علامه امینی و... بود تا نشان دهد که چاره چیست و راه کجاست و مسیر تاریخ چگونه تغییر می‌کند؟

«هویت صنفی روحانیت» و مسئولیت‌های علمی و عملی آن در تاریخ معاصر به‌ویژه پس از انقلاب را پیش چشمها آوردن و به «تفسیر آفتاب» و خطر ابرهای ضدانقلاب از راست وچپ و از درون و بیرون پرداختن ، از «امام در عینیت جامعه» و نفی سکولاریزم که همان تفکیک امامت ازجامعه است ، گفتن و فراخوان بازفهمی «بعثت ،غدیر، عاشورا، مهدی» و انعکاس «فریاد روزها» و یادآوری «پیام جاودانه» از «مرام جاودانه» و ضرورت مجدد آموزش «استعمار شناسی» و ارتباط با انقلابیون جهان، از پیوند کربلا با غزه.

درعرصه ادبیات وهنر ، تاکید بر ترکیب «بلاغت و تعهد» و ضرورت «آیین نامه نگاری» در نظام ترجمه دینی در کشور و دفاع از شعر متعهد و پیوند ذوق و آرمان ، ترویج «عقل سرخ» جهت تصحیح درک اقتصادی در فقه تا تعقل اجتهادی در فلسفه پویا و معرفی بزرگان اساتید حوزه های علمیه مشهد و قم و نجف و اصلاح در نظامات حوزه برای پیوند میان خروجی حوزه ها با خواسته های پیامبر (ص) و اهل بیتش (ع) و «ضرورت توسعه فقه» و اخطار خطر انحراف و ارتجاع که درکمین انقلاب نشسته و موانع رشد انسانند و برانگیختن استعدادهای دانشگاه برای اصلاح جهت‌گیری نظام «علوم انسانی» و ارتباط آن با «علوم قرآنی» و به رخ کشیدن «جاهلیت مدرن».

از ارتباط «نان و کتاب» تا افشاء خاورشناسان و آسیب‌شناسی «دائره المعارف‌نویسی»‌های ناظربه اسلام و تشیع و تصحیح نسبت بزرگان شیعه و سنی در باب معارف اهل بیت (ع) ، و نیز از ۱۵۰ سال مقاومت خونین ضداستعماری و همزمان، گفتگو با جوانان برای حفظ امید آنان به دین و انقلاب و جدائی ناپذیری توسعه از عدالت.

هدف «الحیات»، ارائه «توضیح المسائل» حکومتی و اجتماعی در کنار «توضیح المسائل فردی و عبادی» بود تا انقلاب اسلامی و نهضت بی نظیر امام خمینی از هر گونه انحراف و تحریف مصون بماند و شاید کسانی ندانند یا فراموش کرده باشند که نخستین کسی که تعبیر امام خمینی را به کار برد و نوشت و گسترد محمدرضا حکیمی در دهه ۴۰ بود و تا پایان نیز دغدغه صیانت از ارزشهای اسلامی و انقلابی،‌ دغدغه اصلی او بود و بی تاب دفاع از خلوص دین و هسته معرفتی انقلاب اسلامی بود.. و میخواست میان ضعف واحیانا فساد این یا آن مدیر با ارزشها واحکام دین خدا نیز تفکیک شود و وحی و مفسرانش و بلکه انقلاب اسلامی ، فدای قصور و تقصیر این وآن نشود و نهضت در تکامل دائمی باشد.

۳. موسسه الحیات، جهت گسترش مولفه های تمدن سازی و خداباوری و انسان شناسی در مکتب آخرین پیام آور خداوند و اهل بیت او، تاسیس شد تا بدون نسبت‌ها و تفسیرهای نادرست از این جریان فکر دینی و انقلابی، در نشر و تداوم این فرهنگ بکوشد.

۴- و اما وصیت شرعی و قانونی اخوی بزرگ:

اینجانب محمدرضا حکیمی فرزند عبدالوهاب متولد ۱۳۱۴ شمسی در تاریخ ۱۷ اسفندماه ۱۳۹۷ وصیت می‌کنم، تا آقای امیرمهدی (اخوی زاده) زیر نظر اخوان به موارد ذیل عمل نماید:

* کلیه حقوق مادی و معنوی مجموعه آثار چاپ شده مکتوب، ترجمه های آثار، کتاب های صوتی و تصویری ودیجیتال، مستندات (صوت، تصویر، دستخط و...) و نوشته های منتشر نشده و هر آنچه از اینجانب وجود دارد، در اختیار موسسه الحیات - مرکز حفظ و نشر آثار - می‌باشد و نظارت بر نشر و ترویج تمامی این موارد با این موسسه است.

* استفاده از عنوان «الحیات» برای هرگونه فعالیت علمی، فرهنگی، هنری منوط به رضایت اخوان و موسسه الحیات می‌باشد.

* برگزاری هرگونه بزرگداشت، نشر یادنامه، نقل خاطره و انتشار تصویر و صوت، با نظارت و تایید موسسه الحیات - مرکز حفظ و نشر آثار - می‌باشد.

* این وصیت نامه بر همهٔ نوشته‌ها و وصیت‌های گذشته اینجانب حاکم است. ( محمدرضا حکیمی)

اینک با وصیت ایشان، آقای امیرمهدی حکیمی موظف به انجام این امور و اداره موسسه الحیات است؛ و باید در نشر و تداوم این فکر و اندیشه بکوشد.

محمد حکیمی