«حمایت» دغدغه اصلی سینماگران سینمای کودک

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان همواره به عنوان معبدگاه سینماگران سینمای کودک و نوجوان، بهانه‌ای بوده تا این قشر مهم سینمای ایران از انزوا خارج شوند و دغدغه‌های خود را بیان کنند. جشنواره به خودی خود محرک و عاملی برای اهمیت به سینمای کودک و نوجوان شده ضمن اینکه از طرفی فضا و حال و هوای جشنواره بستری را برای مجاب کردن سرمایه‌گذاران به ساخت فیلم‌های کودکان و نوجوانان ایجاد کرده است.

سینمای کودک و نوجوان یکی از شناسنامه‌های سینمای کودک و نوجوان است، در سال‌های دور بزرگ‌ترین کارگردانان این مرز و بوم از عباس کیارستمی گرفته تا مجید مجیدی با حمایت نهادهایی از جمله کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برخی از مهم‌ترین آثار تاریخ سینمای ایران را ساختند. آثاری همچون سه گانه کوکر کیارستمی که زمینه جهانی شدن نام این سینماگر بزرگ دنیا را فراهم کرد.

در آن سال‌ها آثار عمیق مجیدی دل داوران و منتقدان می‌برد و مردم در سینماهای با آثار جبلی، طهماسب و مرضیه برومند خاطره‌سازی می‌کردند؛ اوضاع گیشه سینمای کودک و نوجوان هم که سکه بود. اما این حال خوب دوامی نداشت، در دهه‌های بعد وضعیت سینمای کودک رو به افول کرد، کارگردانان بزرگ کمتر به سمت این جنس سینما آمدند، برنامه‌ریزی کلانی صورت نگرفت و بودجه‌ها صرف فیلم‌های ایدئولوژیکی و سیاسی شد.

این افول تا چند پیش نیز ادامه داشت، اما در سال‌های اخیر و به خصوص پس از استقرار دائمی جشنواره بین المللی فیلم کودک و نوجوان به اصفهان، آهسته آهسته برنامه‌ریزی‌ها و طرح‌هایی در سینمای کودک و نوجوان ایران شکل گرفت. نهادها و ارگان‌ها کم و بیش به سمت سینمای کودک بازگشتند و آثار قابل قبولی ساخته شد. شاید بتوان گفت سینمای کودک و نوجوان به نوعی جایگاه اصلی خود در سینمای ایران را پس کرد، زیرا در دو دوره قبلی جشنواره فیلم فجر دو فیلم مرتبط با کودک و نوجوان یعنی «یدو» و «خورشید» سیمرغ بلورین بهترین فیلم را از آن خود کردند.

با این حال این سیر رو به جلو با ظهور پدیده‌ای به نام ویروس کرونا، وارد فاز تازه‌ای شد. اگرچه سی و سومین جشنواره فیلم کودک که در سال پیش برگزار شد، تلاش کرد تا چراغ سینمای کودک و نوجوان را روشن نگاه دارد، اما تاریکی کرونا عمیق‌تر از این حرفا بود. در چنین شرایطی کار برای تمام اهالی سینما به خصوص فعالان سینمای کودک و نوجوان که همواره در آخر صف هستند، سخت شده.

آسیب سینمای کودک از «پول‌های کثیف»

وحید پاکزاد، کارگردان سینمای کودک که امسال با فیلم «اشکنه» در جشنواره سی و چهارم حضور دارد، در این باره به خبرنگار مهر گفت: لازم است که سینمای کودک و نوجوان حمایت شود و جشنواره باید رویکرد حمایتی از تولید آثار سینمایی داشته باشد. همچنین اکران فیلم‌های کودکان و نوجوان در سطح ملی و بین‌المللی باید در دستور کار باشد.

او با اشاره به جریان «پول‌های کثیف» در سینمای ایران، تاکید کرد: در سینمای ایران شاهد سرازیر شدن بودجه‌های هنگفت به سوی برخی آثار هستیم، این پولشویی‌ها و دیدن سینما به عنوان یک کسب و کار، باعث شده تا سینمای کودک قربانی کمبود اعتبارات شود.

این کارگردان درباره وضعیت اکران‌های آنلاین و شکل برگزاری جشنواره، اظهار داشت: اکران آنلاین به دلیل ضعف زیرساختی و امکان دزدی و پخش آثار در فضای مجازی، ضرر و زیان زیادی را به تولیدات سینمای کودک وارد کرد است و ساماندهی شود.

پاکزاد اعتقاد دارد که حمایت از تولید در جشنواره فیلم کودک باید با سیاست‌گذاری صحیح همراه باشد و پیشنهاد می‌دهد که در این زمینه اتاق فکری راه‌اندازی شود تا خروجی‌های مفید و قابل دفاعی برای سینمای کودک به ارمغان آورد.

او جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان تنها جشنواره تخصصی و بین المللی کشور دانست و خاطرنشان کرد: از شهرداری اصفهان به عنوان یکی از برگزار کنندگان این رویداد انتظار می‌رود حمایت و توجه بیشتری به فیلم‌سازان بومی داشه باشد. برای سینماگرانی که در اصفهان زندگی می‌کنند، این جشنواره مانند هفته‌ای فرهنگی است که نشاط و شادی را برای شهر به ارمغان می‌آورد.

آموزش و پرورش از تولید و پخش فیلم‌های کودکان حمایت کند

همچنین مجید کاشی‌فروشان کارگردان سینمای کودک درباره وضعیت آثار تولید شده سینمای کودک به خبرنگار مهر گفت: سال گذشته علی‌رغم شیوع ویروس کرونا در زمینه تولید فیلم برای کودکان در جشنواره فیلم کودک شاهد اتفاقات خوبی بوده‌ایم، اما همچنان با شرایط آرمانی و مطلوب که جایگاه واقعی فیلم برای کودکان باشد، هنوز فاصله زیادی وجود دارد.

او ادامه داد: مسئولان برگزاری جشنواره در سال‌های اخیر تلاش کردند تا حمایت بیشتری از هنرمندان به خصوص هنرمندان اصفهانی داشه باشند، اما این حمایت‌ها باید افزایش یابد تا اتفاق مثبتی برای سینمای کودک رخ دهد.

این کارگردان اهمیت کیفی آثار را از تعداد آن‌ها بیشتر دانست و اظهار داشت: حمایت از تولید در جشنواره باید در یک روند و قالب استاندارد همراه با اعتبار و بودجه کافی همراه باشد. اگر با بودجه‌ریزی صحیح تعداد آثار کمتر و باکیفیت بیشتر ساخته شود نتایج بهتری حاصل خواهد شد.

کاشی‌فروشان مهم‌ترین ضعف سینمای کودک ایران را فیلم‌نامه‌های ضعیف عنوان کرد و افزود: سینمای کودک و نوجوان مخاطبان بسیاری دارد، اما سال‌هاست که فیلم‌های تولید شده در سینمای کودک به عنوان فیلم‌های پرفروشی مطرح نبودند و علت آن را باید در ضعف فیلم‌نامه نویسی جست‌وجو کرد.

او آموزش و پرورش را به عنوان مهم‌ترین نهادی که می‌تواند حامی سینمای کودک باشد معرفی کرد و گفت: این نهاد بزرگ‌ترین جامعه آماری را برای مخاطب سینمای کودک دارد، اما تاکنون هیچ حمایتی از تولیدات سینمایی برای کودکان نداشته و در زمینه پخش هم همکاری لازم را نکرده است.

لزوم اکران فیلم‌های کودک و نوجوان در سینماها

با تمام این تفاسیر بودند هنرمندانی که در این بین توانستند با جلب حمایت برخی نهادها و اخذ بودجه آثار خود را بسازند و به جشنواره ارائه دهند. کریم رناسیان یکی از همین هنرمندان است که در جشنواره سی و چهارم با فیلم «راز قلعه» حضور خواهد داشت.

او در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: سال گذشته فراخوان از سوی شهرداری اصفهان درباره حمایت از تولید آثار مرتبط با کودک و نوجوان منتشر شد و در همان زمان فیلم‌نامه «راز قلعه» را به دبیرخانه ارسال و این اثر موفق به دریافت بودجه از سوی شهرداری اصفهان شد.

این کارگردان با بیان اینکه «تولیدات سینمای کودک طی ۳ دهه اخیر مناسب نبوده» تاکید کرد: فیلم‌های مناسبت کودک و نوجوان در طی سه دهه اخیر درکشور تولید نشده است، باید توجه داشت هنوز تولیدات سینمای کودک در دهه ۱۳۶۰ خریدار دارد اما بسیاری از تولیدات اخیر در اکران‌های داخلی با شکست روبه‌رو شدند.

رناسیان با اشاره به اهمیت برگزاری جشنواره فیلم کودک برای هنرمندان حوزه کودک و نوجوان، توضیح داد: جشنواره ظرفیت خوبی برای تقویت تولیدات سینمای کودک و نوجوان بوده، اما استفاده از این ظرفیت در صورتی رخ می‌دهد که دیگر مسئولان نیز جشنواره را همراهی کنند. باید سینمای کودک به جایگاه واقعی خود که اکران فیلم‌های این حوزه برای چندین بار در یک سال در سینماها انجام می‌شد برگردد.