مبادا که از پدر، یتیم شوی و از مادر، فقیر!

واژه‌ی (Pauvre)(poverty) در معنای «فقر» از ریشه لاتین Pauper می‌آید که با Paucus و یونانی Pénes به‌معنای فقیر و Pénia یعنی فقر، قرابت دارد. یعنی: مادر که از درِ خانه برود، "فقر" از پنجره می‌آید و آدمی "فقیر" می‌شود.
هم‌چنین واژه‌ی (Pauvre)(poverty) که به‌معنای «فقر» است و از ریشه لاتین Pauper می‌آید، با Penia یعنی گرسنه، هم‌خانواده است. این بدان معنا است که حتا ممکن است با کوچِ مادر، "گرسنه" هم بمانی و  عجیب این‌که با واژه‌ی Ponos به‌معنای درد نیز هم‌خانواده است. مفهوم آن، این است که صرفاً رفتنِ مادر، فی‌حدنفسه، به‌خودی خود، یعنی "درد" و تمامِ درد. اساساً بعید است دردی دردناک‌تر از دردِ فراقِ "مادر" پیدا کنی.

از نگاهی دیگر، برگردیم به واژه‌ی (Pauvre)(poverty) که «فقر» معنا شده و از ریشه لاتین Pauper است. این کلمه با واژه‌ی Poiné به‌معنای مکافات و مجازات نیز هم‌خانواده است ولی خویشاوندیِ دورتری دارد. بر این نگاه، شاید این تعبیر، گزاف نباشد اگر گفته شود که رفتنِ "مادر"، نوعی مجازات است برای بشر. حتماً شنیده‌اید که دنیا، دار مکافات است. به‌راستی، دنیا، دار مکافات است؛ چه مکافاتی بدتر و بالاتر از نداشتنِ "مادر".

اما این‌که در زبان یونانی، «فقر» را با واژه‌ی aporia تعریف می‌کنند، بسیار عجیب است. چراکه واژه‌ی aporia، "راه به جایی نداشتن" ترجمه شده است. واقعاً کسی‌که "مادر" ندارد، درواقع، در زندگی، انگار راه به جایی ندارد و دچار "فقر" شده است. 
بلی! به هر کسی‌که "مادر"ش را به‌هرنحوی از دست داده است، می‌شود گفت "فقیر"!

اما اگر نمی‌دانید فقیر به چه‌کسی گفته می‌شود، دقت کنید!
فقیر، کسی است که ستون فقراتش، زیر بار سنگینی هزینه‌های معیشت زندگی، خُرد شده و ستون فقرات او دیگر کارکرد طبیعی‌اش را از دست داده است. 
فقیر، کسی است که به‌محض از دست دادن "مادر"ش، ستون فقراتش شروع می‌کند به شکستن! کمرش می‌شکند! و دیگر، نمی‌تواند روی پاهایش بایستد یا به‌سوی خانه‌ی تمام امیدش به زندگی، یعنی "مادر"، گام بردارد.

از دیرباز گفته‌اند؛ اگر که "پدر" نداشته باشی، "یتیم" می‌شوی اما با رفتنِ "مادر"، "فقیر" می‌شوی.  بنا بر این، مادر ازدست‌داده، فقیر است. فقیران جامعه را دریابیم! خانواده‌های بسیاری، گرفتار فقر هستند.

فقیران جامعه، فقط آنانی نیستند که زیر خط فقر زندگی می‌کنند؛ مادر ازدست‌داده‌ها، کم نیستند؛ هم کودکانی که "مادر"شان به رحمت خدا رفته و هم کودکان طلاق و هم کودکان طلاق عاطفی و هم کودکان مادرانِ شاغل! آینده را دریابیم! 

مبادا که از "پدر"، "یتیم" شوی و از "مادر"، "فقیر"!

* مدرس دانشگاه و پژوهشگر مسایل حقوقی.