نوبل ادبی ۲۰۲۱ به عبدالرزاق گورنه، نویسنده تانزانیایی تعلق گرفت

جایزه نوبل ادبی سال ۲۰۲۱ به عبدالرزاق گورنه، نویسنده تانزانیایی تعلق گرفت. کمیته ادبی نوبل در توضیح دلایل اعطای این جایزه به گورنه او را نویسنده‌ای توصیف کرده که در آثار خود "به نحوی سرسختانه و بی‌محابا و نافذ به موضوع  استعمار و سرنوشت مهاجران و پناهجویان  در شکاف میان فرهنگ‌ها و قاره‌ها" پرداخته است.

او تا کنون ۱۰ رمان و یک مجموعه داستان کوتاه با عنوان "مادرم در یک مزرعه در آفریقا زندگی می‌کرد" (۲۰۰۶) منتشر کرده است.

معروف‌ترین رمان‌های گورنه "خاطرات تحول" ( Memory of Departur ) و راه زائران (Pilgrims Way) نام دارند.

گورنه زاده زنگبار (تانزانیای کنونی) است و ۷۳ سال سن دارد.او در سال‌های ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۲ استاد دانشگاه کانو در نیجریه بود. بعدا به بریتانیا رفت و در دانشگاه کنت مدرک دکترا گرفت و هنوز هم در این کشور زندگی می‌کند. او آثار خود را به انگلیسی می‌نویسد.

جایزه نوبل ۱۰ میلیون کرون سوئد معادل یک میلیون و ۱۰۰ هزار دلار است که معمولاً همراه با یک مدال و دیپلم افتخار  اعطا می‌شود. 

مراسم اهدای جوایز نوبل در استکهلم و اسلو همچون سال گذشته به دلیل شیوع کرونا به صورت مجازی برگزار می‌شود.

جایزه نوبل ادبیات سال گذشته به لوئیز گلیک، شاعر آمریکایی، اهدا شد.

ارنست همینگوی، جرج برنارد شاو، هرمان هسه، توماس الیوت، ویلیام فاکنر، آلبر کامو، ساموئل بکت، پابلو نرودا، هاینریش بل، گابریل گارسیا مارکز، تونی موریسون، گونتر گراس، ارنست همینگوی، اورهان پاموک، دوریس لسینگ، هرتا مولر، ماریو بارگاس یوسا و آلیس مونرو از معروف‌ترین چهره‌های ادبی جهان هستند که در صد سال گذشته نوبل ادبیات را از آن خود کرده‌اند.

• برندگان نوبل ادبی به روایت تصویر از گراس تا گورنه

  عبدالرزاق گورنه (۲۰۲۱)

  جایزه نوبل ادبی سال ۲۰۲۱ به عبدالرزاق گورنه، نویسنده تانزانیایی تعلق گرفت. او تا کنون ۱۰ رمان و یک مجموعه داستان کوتاه با عنوان «مادرم در یک مزرعه در آفریقا زندگی می‌کرد» (۲۰۰۶) منتشر کرده است. معروف‌ترین رمان‌های گورنا "خاطرات تحول" ( Memory of Departur ) و راه زائران (Pilgrims Way) نام دارند. گورنه زاده زنگبار (تانزانیای کنونی) است و ۷۳ سال سن دارد. او آثار خود را به انگلیسی می‌نویسد.

• برندگان نوبل ادبی به روایت تصویر از گراس تا گورنه

  عبدالرزاق گورنه (۲۰۲۱)

  کمیته ادبی نوبل در توضیح دلایل اعطای این جایزه به گورنه او را نویسنده‌ای توصیف کرده که در آثار خود "به نحوی سرسختانه و بی‌محابا و نافذ به موضوع استعمار و سرنوشت مهاجران و پناهجویان در شکاف میان فرهنگ‌ها و قاره‌ها" پرداخته است. گورنه در سال‌های ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۲ استاد دانشگاه کانو در نیجریه بود. بعدا به بریتانیا رفت و در دانشگاه کنت مدرک دکترا گرفت و هنوز هم در این کشور زندگی می‌کند.

• برندگان نوبل ادبی به روایت تصویر از گراس تا گورنه

  لوئیز گلوک (۲۰۲۰)

  نوبل ادبی ۲۰۲۰ به لوئیز گلوک، شاعر آمریکایی رسید. گلوک که در سال ۱۹۴۳ میلادی به دنیا آمده، تا کنون جوایز متعددی به دست آورده و از جمله به عنوان ملک‌الشعرای آمریکا برگزیده شده است. آکادمی نوبل در استدلال خود برای گزینش گلوک اعلام کرد که او این جایزه را به خاطر "زبان منحصربه‌فرد شاعرانه‌اش" دریافت می‌کند.

• برندگان نوبل ادبی به روایت تصویر از گراس تا گورنه

  پتر هاندکه (۲۰۱۹)

  اهدای جایزه نوبل ادبی ۲۰۱۹ به پتر هاندکه (چپ در تصویر) با بحث‌ها و انتقادهای فراوانی به همراه بود. آندرس اولسون، رئیس کمیته نوبل آکادمی سوئد، به هنگام اعلام نام برنده امسال این جایزه بین‌المللی، پترهاندکه را شخصیتی خواند که از سال ۱۹۶۶ تاکنون با آثاری در ژانرهای مختلف ادبی توانسته است خود را به عنوان یکی از نویسندگان تأثیرگذار سال‌های پس از جنگ اروپا تثبیت کند.

• برندگان نوبل ادبی به روایت تصویر از گراس تا گورنه

  اولگا توکارچوک (۲۰۱۸)

  اولگا توکارچوک، نویسنده ۵۷ ساله لهستانی برنده جایزه نوبل ادبیات سال ۲۰۱۸ بود. این جایزه در سال ۲۰۱۹ به او اهدا شد. به گفته داوران آکادمی سوئد علت گزینش توکارچوک، گذشتن او از مرزهای رایج به کمک قدرت خیالپردازی و اشتیاق پایان‌ناپذیر نویسنده بوده است.هیأت دوران پراهمیت‌ترین اثر این نویسنده لهستانی تاکنون را "اسفار یعقوب" منتشرشده در سال ۲۰۱۴ دانسته بود.

• برندگان نوبل ادبی به روایت تصویر از گراس تا گورنه

  کازوئو ایشی‌گورو (۲۰۱۷)

  کمیته نوبل جایزه ادبی سال ۲۰۱۷ را به کازوئو ایشی‌گورو اهدا کرد. او که تبار ژاپنی دارد و یکی از نویسندگان شناخته‌شده‌ی معاصر بریتانیا محسوب می‌شود، تا کنون رمان‌های موفق زیادی از خود به جای گذاشته که شماری نیز الهام‌بخش سینماگران بوده‌اند. بسیاری از آثار او به فارسی نیز ترجمه شده‌اند، از جمله "بازمانده‌ی روز"، "وقتی یتیم بودیم" و "هرگز رهایم نکن".

• برندگان نوبل ادبی به روایت تصویر از گراس تا گورنه

  باب دیلن (۲۰۱۶)

  باب دیلن یک هنرمند توانمند است. خواننده، نوازنده، ترانه‌سرا و نویسنده. بارها نام باب دیلن در بین نامزدهای دریافت جایزه نوبل ادبی دیده شد، تا اینکه این جایزه در سال ۲۰۱۶ نصیب او گردید.

• برندگان نوبل ادبی به روایت تصویر از گراس تا گورنه

  سوتلانا آلکسیویچ (۲۰۱۵)

  آلکسیویچ نویسنده‌ای است از بلاروس. کسی که به مشکلات اجتماعی در رمان‌هایش پرداخته و از آن جمله به فجایعی که خود بشر ایجاد کرده. کتاب او درباره فاجعه اتمی چرنوبیل نمونه‌ای موفق از کار این نویسنده شجاع است.

• برندگان نوبل ادبی به روایت تصویر از گراس تا گورنه

  پاتریک مودیانو (۲۰۱۴)

  جایزه نوبل ادبی سال ۲۰۱۴ به پاتریک مودیانو، نویسنده فرانسوی تعلق گرفت. چند اثر از این نویسنده فرانسوی به زبان فارسی هم منتشر شده است. از آن جمله است "خیابان بوتیک‌های خاموش". مودیانو متولد سال ۱۹۴۵ است و در بسیاری از کارهای خود به جنگ جهانی دوم پرداخته است.

• برندگان نوبل ادبی به روایت تصویر از گراس تا گورنه

  آلیس مونرو (برنده نوبل ادبی ۲۰۱۳)

  آکادمی علوم سوئد جایزه نوبل ادبیات در سال ۲۰۱۳ را به آلیس مونورو، نویسنده کانادایی، اهدا کرد. اعضای آکادمی در اطلاعیه خود خانم مونرو را "استاد داستان کوتاه معاصر" لقب دادند.

• برندگان نوبل ادبی به روایت تصویر از گراس تا گورنه

  مو یان (۲۰۱۲)

  مو یان یکی از برجسته‌ترین نویسندگان چین به شمار می‌‌آید. او بخاطر نگارش رمان‌های تاریخی و بکارگیری عناصر افسانه‌های چینی در داستان‌هایش شهرتی منحصر به فرد دارد. برخی منتقدان وی را خالق "رئالیسم توهمی" می‌دانند. مو یان با انتشار رمان «ذرت سرخ» در سال ۱۹۸۷ آوازه‌ای جهانی یافت. تا کنون چند داستان کوتاه از او به فارسی ترجمه شده است.

• برندگان نوبل ادبی به روایت تصویر از گراس تا گورنه

  توماس ترانس‌ترومر (۲۰۱۱)

  جایزه نوبل ادبی سال ۲۰۱۱ به توماس ترانس‌ترومر، شاعر و نویسنده هشتاد ساله سوئدی، تعلق گرفت. کمیته ادبی نوبل در توضیح این گزینش گفته است: «ترانس‌ترومر ما را از میان تصاویر فشرده و پررنگ و لایه به راه‌های منتهی به واقعیات هدایت می‌کند.» گزیده‌ای از آثار ترجمه‌شده‌ی او به فارسی: «مجمع‌الجزایر رویا (مجموعه اشعار)».

• برندگان نوبل ادبی به روایت تصویر از گراس تا گورنه

  ماریو بارگاس یوسا (۲۰۱۰)

  ماریو بارگاس یوسا در سال ۱۹۳۶ در پرو به دنیا آمده و یکی از مهم‌ترین رمان‌نویسان معاصر آمریکای جنوبی محسوب می‌شود. آکادمی نوبل از یوسا به عنوان خالق آثاری نام برده که در آن وی به "ترسیم پیکره‌های قدرت" پرداخته و نگاه نافذی به "مقاومت، طغیان و شکست فردی" دارد. گزیده‌ای از آثار ترجمه شده‌ی او به فارسی: «سردسته‌‌ها»، «سال‌های سگی»، «جنگ آخرالزمان»، «مرگ در آند»، «موج‌آفرینی».

• برندگان نوبل ادبی به روایت تصویر از گراس تا گورنه

  هرتا مولر (۲۰۰۹)

  هرتا مولر در سال ۱۹۵۳ در یک روستای آلمانی‌زبان در غرب رومانی به دنیا آمده و همه‌ی آثار او به زبان آلمانی هستند. طبق اعلام آکادمی نوبل، هرتا مولر نویسنده‌ای است که "با تمرکز بر شعر و نثر ساده، دورنمای زندگی کسانی را که زندگی‌شان مصادره شده به تصویرمی‌کشد". اثر ترجمه شده‌ی او به فارسی: «سرزمین گوجه‌های سبز».

• برندگان نوبل ادبی به روایت تصویر از گراس تا گورنه

  ژان‌ماری گوستاو لوکلزیو (۲۰۰۸)

  لوکلزیو در سال ۱۹۴۹ به دنیا آمده و از نویسندگان معاصر فرانسه محسوب می‌شود. آکادمی سوئد او را نویسنده‌ا‌ی با ریشه‌ی اروپایی ولی شهروند جهانی نامیده است. لوکلزیو تا کنون بیش از ۳۰ کتاب به صورت جستارها، داستان‌های کوتاه و رمان منتشر ساخته و افزون بر آن، در کار ترجمه‌ی اسطوره‌‌شناسی هندی نیز دست دارد. اثر ترجمه شده‌ی او به فارسی: «بیابان».

• برندگان نوبل ادبی به روایت تصویر از گراس تا گورنه

  دوریس لسینگ (۲۰۰۷)

  دوریس لسینگ در سال ۱۹۱۹ در کرمانشاه ‌به دنیا آمد و پس از مدتی با خانواده خود به منطقه‌ای در جنوب آفریقا مهاجرت کرد که اکنون زیمبابوه نام دارد. پدیده‌ نژادپرستی و مبارزه با آن و نیز رابطه زن و مرد از جمله موضوعاتی است که این نویسنده ‌بریتانیایی در آثار خود به آن‌ها پرداخته. گزیده‌ای از اثار ترجمه‌شده‌ی او به فارسی: «رهنمودهایی برای نزول در دوزخ»، «فرزند پنجم»، «چال مورچه»، «علف‌ها آواز می‌خوانند».

• برندگان نوبل ادبی به روایت تصویر از گراس تا گورنه

  اورهان پاموک (۲۰۰۶)

  اروهان پاموک در سال ۱۹۵۲ در استانبول به دنیا آمد. از دید منتقدان ادبی کمتر نویسنده‌ی معاصری تا به این حد در جستجوی ریشه‌های تاریخی شرق در غرب و رد پای غرب در شرق بوده است. گزیده‌ای از آثار ترجمه شده‌‌ی او به فارسی: «قلعه سفید»، «زندگی نو»، «نام من سرخ»، «چهره پنهان».

• برندگان نوبل ادبی به روایت تصویر از گراس تا گورنه

  هارولد پینتر (۲۰۰۵)

  هارولد پینتر نویسنده، نمایشنامه‌نویس و کارگردان بریتانیایی در سال ۱۹۳۰ در لندن به دنیا آمد. او ترس را که نیروهای مرموز و ناشناخته در زندگی روزمره‌ی انسان‌ها پدید می‌آورند موضوع اصلی کار خود قرار داد و افزون بر آن به ارتباط و پیوندهای انسانی پرداخت. پینتر در دسامبر سال ۲۰۰۸ از جهان رفت. گزیده‌ای از آثار ترجمه شده‌ی او به فارسی: «بازگشت به خانه»، «خیانت»، «پیشخدمت»، «وقت ضیافت» و «جشن تولد».

• برندگان نوبل ادبی به روایت تصویر از گراس تا گورنه

  الفریده یلینک (۲۰۰۴)

  الفریده یلینک در سال ۱۹۴۶ در اتریش متولد شد و نخستین رمان خود را در سال ۱۹۷۰ منتشر کرد. او که در آثار خود به موضوع‌های سیاسی‌ اجتماعی می‌پردازد، دهمین زنی بود که توانست جایزه نوبل ادبی را از آن خود کند. از دید کمیته نوبل الفریده یلینک در آثارش از زبانی خاص برای بیان کلیشه‌های جذاب جامعه استفاده می‌کند.

• برندگان نوبل ادبی به روایت تصویر از گراس تا گورنه

  جان ماکسول کوئتزی (۲۰۰۳)

  کوئتزی (کوتسی) که تباری هلندی دارد و در سال ۱۹۴۴ در آفریقای جنوبی به دنیا آمده، با انتشار نخستین اثرش «سرزمین‌های گرگ و میش» در سال ۱۹۷۴ سر زبان‌ها افتاد. به گفته‌ی او، راه سومی میان حرف زدن و سکوت وجود دارد و آن ادبیات است. گزیده‌ای از آثار او به فارسی: «آقای فو»، «سرزمین‌های گرگ و میش»، «در انتظار بربرها»، «کودکی»، «عصر آهن».

• برندگان نوبل ادبی به روایت تصویر از گراس تا گورنه

  ایمره کرتس (۲۰۰۲)

  ایمره کرتس درسال ۱۹۲۹ در بوداپست، پایتخت مجارستان، به دنیا آمد. به ویژه پس از فروپاشی بلوک شرق، شهرت کرتس در پی ترجمه‌ی آثارش به زبان‌های مختلف فزونی گرفت. کمیته نوبل از کرتس به عنوان نویسنده‌ای یاد کرده که در نوشته‌های خود بر تجربه‌ی شکننده‌ی فرد در برابر خودکامگی وحشیانه‌ی تاریخ صحه می‌گذارد. اثر ترجمه شده‌ی او به فارسی: «رمان پلیسی».

• برندگان نوبل ادبی به روایت تصویر از گراس تا گورنه

  وی‌. اس. نایپل (۲۰۰۱)

  نیاپل در سال ۱۹۳۲ در ترینیداد به دنیا آمده و تباری هندی دارد. این نویسنده‌ی بریتانیایی به نقاط گوناگون جهان از جمله ایران سفر کرده و افزون بر رمان‌های متعدد، سفرنامه‌هایی نیز منتشر کرده است. گزیده‌ای از آثار ترجمه شده‌ی او به فارسی: «خانه‌ای برای آقای بیسواس» و «خم رودخانه».

• برندگان نوبل ادبی به روایت تصویر از گراس تا گورنه

  گائو شینگجیان (۲۰۰۰)

  گائو شینگجیان که در سال ۱۹۴۰ در چین به دنیا آمد، در اواسط دهه‌ی هشتاد میلادی پس از مدتی اقامت در آلمان راهی فرانسه شد و پس از فاجعه‌ی میدان صلح آسمانی در پکن در سال ۱۹۸۹ به فرانسه پناهنده شد. او اکنون نیز تابعیت این کشور را دارد. اعطای نوبل ادبی به شینگجیان خشم دولت چین را برانگیخت. اثر ترجمه‌ی شده‌ی او به فارسی: «کوهسار حجان».

• برندگان نوبل ادبی به روایت تصویر از گراس تا گورنه

  گونتر گراس (۱۹۹۹)

  گونتر گراس که علاوه بر نویسندگی در عرصه گرافیک و پیکرتراشی نیز شهرت دارد، در سال ۱۹۲۷ در شهر گدانسک (آلمانی: دانتسیگ) به دنیا آمد. از دید آکادمی نوبل، گراس چهره‌ی از یاد رفته‌ی تاریخ را با داستان‌هایش ترسیم کرده است. گزیده‌ای از آثار ترجمه شده‌ی او به فارسی: «طبل حلبی»، «قرن من»، «موش و گربه»، «آوای وزغ»، «در حال پوست کندن پیاز».

• برندگان نوبل ادبی به روایت تصویر از گراس تا گورنه

  ژوزه ساراماگو (۱۹۹۸)

  ژوزه ساراماگو در سال ۱۹۲۲ در نزدیک لیسبون، پایتخت پرتغال، به دنیا آمد. شهرت ساراماگو در ایران با انتشار کتاب «کوری» آغاز شد که تا کنون در سه ترجمه مختلف روانه بازار شده است. ساراماگو در سال ۲۰۱۰ از دنیا رفت. گزیده‌ای از آثار ترجمه شده‌ای او به فارسی: «کوری»،«سال مرگ ریکاردو ریس»، «بلم سنگی»، «انجیل به روایت عیسی مسیح»، «همه نام‌ها»، «بینایی».

• برندگان نوبل ادبی به روایت تصویر از گراس تا گورنه

  داریو فو (۱۹۹۷)

  داریو فو که در سال ۱۹۲۶ به دنیا آمده، یکی از شناخته‌شده‌ترین نویسندگان ایتالیا محسوب می‌شود و افزون بر نویسندگی به کارگردانی، طراحی صحنه و لباس و بازیگری نیز پرداخته است. او به خاطر موضع‌گیری‌های انتقادی‌اش نیز سر زبان‌ها بوده است. گزیده‌ای از آثار ترجمه شده‌ی او به فارسی: «اسرار کمدی»، «مرگ یک آنارشیست»، «نگهبان تقاطع جاده و راه‌آهن».

• برندگان نوبل ادبی به روایت تصویر از گراس تا گورنه

  ویسلاوا شیمبورسکا (۱۹۹۶)

  ویسلاوا شیمبورسکا در سال ۱۹۲۳ در لهستان به دنیا آمده و از شاعران به‌نام کشورش محسوب می‌شود. از دید آکادمی نوبل در شعر شیمبورسکا تاریخ و بیولوژی به‌شکل ذره‌هایی از واقعیت‌های بشری به نمایش درآمده‌اند. اثر ترجمه‌شده‌ی او به فارسی: «آدم‌ها روی پل».

• برندگان نوبل ادبی به روایت تصویر از گراس تا گورنه

  شیموس هینی (۱۹۹۵)

  شیموس هینی، شاعر، نویسنده و نمایشنامه‌نویس مشهور ایرلند شمالی، افزون بر دریافت جایزه نوبل ادبی، جوایز معتبر دیگری چون جایزه تی. اس. الیوت را نیز کسب کرد. هینی بیش از همه به خاطر اشعار موسوم به پست‌مدرن خود در دنیا شهرت دارد. هینی در روز ۳۰ اوت ۲۰۱۳ در سن ۷۴ سالگی درگذشت. گزیده‌ای از آثار ترجمه شده‌ی او به فارسی: «مرگ یک ناتورالیست».

• برندگان نوبل ادبی به روایت تصویر از گراس تا گورنه

  کنزابورو اوئه (۱۹۹۴)

  کنزابورو اوئه که از نویسندگان صاحبنام ژاپنی محسوب می‌شود، در سال ۱۹۳۵ به دنیا آمد. او در بین دوستداران کتاب در ايران نیز نامی آشناست و آثار گوناگونی از او تا کنون به فارسی برگردانده شده است، از جمله «روزی که او خود اشک‌های مرا پاک خواهد کرد»، «فریاد خاموش» و «شکار».