چند نکته درباره برنده نوبل ۲۰۲۱ در گفت‌وگو با اسدالله امرایی

نرگس کیانی: روز گذشته، پنجشنبه ۱۵ مهر بود که خبر آمد عبدالرزاق گورنه، رمان‌نویس ۷۳ ساله اهل تانزانیا به سبب «فهم قطعی و دلسوزانه‌اش از تاثیرات استعمار و سرنوشت مهاجران در شکاف میان فرهنگ‌ها و قاره‌ها» شایسته دریافت جایزه نوبل ادبیات ۲۰۲۱ معرفی شده است.

عبدالرزاق گورنه، متولد و بزرگ‌شده زنگبار در شرق آفریقا که آثارش را به زبان انگلیسی می‌نویسد در سال ۱۹۴۸ به دنیا آمد و در پایان دهه ۱۹۶۰ به بریتانیا مهاجرت کرد. تاکنون ۱۰ رمان و یک مجموعه داستان کوتاه با عنوان «مادرم در یک مزرعه در آفریقا زندگی می‌کرد» (۲۰۰۶) از او منتشر شده است و رمان «بهشت» که در سال ۱۹۹۴ به فهرست کوتاه جایزه بوکر راه یافت از مهم‌ترین آثارش محسوب می‌شود. «گریز» (۲۰۰۵) و «کنار دریا» (۲۰۰۱) دو رمان معروف دیگر این نویسنده هستند که هر دو به جمع نامزدهای اولیه جایزه بوکر راه یافتند. همچنین «زندگی پس از مرگ» (۲۰۲۰) آخرین رمان او است که به جمع نامزدهای نهایی جایزه جورج اورول پیوست.

تا پیش از اعلام نام گورنه، از انگوگی واتیونگو (نویسنده کنیایی)، آنی اِرنو (نویسنده فرانسوی)، هاروکی موراکامی (رمان‌نویس ژاپنی) و مارگارت اتوود (نویسنده کانادایی) به عنوان کسانی یاد می‌شد که بیشترین شانس برنده شدن را داشتند. اعلام نام گورنه اما واکنش‌هایی را در ایران نیز برانگیخت، از جمله این که «نوبل دوست دارد به کسانی جایزه بدهد که نه کسی آن‌ها را می‌شناسد و نه آدم‌های خیلی مهمی هستند». اظهارنظرهایی که مترجمی چون اسدالله امرایی با آن‌ها موافق نیست و می‌گوید «این نویسنده (عبدالرزاق گورنه) چند جایزه معتبر دیگر هم گرفته است و طبیعتا اعضای آکادمی نوبل برای انتخاب برنده ده، بیست، سی، چهل نمی‌کنند» او همچنین می‌افزاید: «ما همین داستان را درباره انتخاب اولگا توکارچوک به‌عنوان برگزیده جایزه نوبل ادبیات ۲۰۱۸ هم داشتیم. در حالی که همان زمان هم گفتم این که شما کسی را ندیده‌اید، دلیل بر ناشناخته‌بودنش نمی‌شود.»

آن‌چه در ادامه می‌خوانید حاصل گفت‌وگویی است با اسدالله امرایی، مترجم شناخته‌شده که پیش‌تر داستان کوتاهی از عبدالرزاق گورنه با عنوان «اسکورت» را هم ترجمه کرده است.

عبدالرزاق گورنا، رمان‌نویس ۷۳ ساله اهل تانزانیا برنده جایزه نوبل ادبیات ۲۰۲۱