امیرعبداللهیان: به زودی به مذاکرات برمی‌گردیم/ دولت بایدن سیگنال منفی می‌فرستد

آفتاب‌‌نیوز :

مشروح این گفتگو به شرح زیر است:

آندرا میچل مجری این گفتگو در ابتدا گفت: بسیار متشکرم که با ما مصاحبه می کنید. در مورد گفتگوهای شما با مقامات اروپایی که در نیویورک داشتید می خواستم بپرسم . مقامات اروپایی از شما خواستند به مذاکرات هسته ای در وین برگردید و رئیس جمهور شما نیز این هفته گفت ایران طی هفته های آینده به مذاکرات بازخواهد گشت. آیا این تعهد قطعی است؟

امیرعبداللهیان پاسخ داد: بسم الله الرحمن الرحیم. ما گفتگوهایی با برخی ازکشورهای اروپایی شامل آلمان و انگلیس داشتیم آنها پرسیدند چه زمانی به مذاکره برمی گردید و اینکه آیا واقعا ایران قصد دارد به مذاکره برگردد؟ من توضیح دادم که ما در حال مروری بر پرونده مذاکرات گذشته و به ویژه مذاکرات اخیر وین هستیم. ما دراینکه مذاکره را ابزار مهم دیپلماسی می دانیم تردیدی نداریم. تصمیم ما اینست که به مذاکرات برگردیم و به طور فشرده درحال بررسی نتایج مذاکرات وین هستیم. فکر می کنم به زودی به مذاکره برگردیم. یکی از ویژگی های دولت جدید ایران اینست که ما عمل گرا هستیم. ما درچارچوب رفتار عمل گرایانه پای میز مذاکره خواهیم رفت. هدف قهوه نوشیدن را در میز مذاکره نداریم. نتیجه ملموس برای ما مهم است. نتیجه ای که حقوق و منافع ملت ایران را تامین کند و این بستگی به نیت، اراده و رفتار طرفهای مقابل دارد.

بلینکن امروز گفت که زمان برای اینکه دو طرف به توافق برگردند نامحدود نخواهد بود. و ممکن است زمانی برسد که به واسطه پیشرفتهای زیاد ایران، اوضاع غیرقابل بازگشت شود. فکر می کنید که این بررسی شما چه زمانی تکمیل شود و مذاکرات از سر گرفته خواهد شد؟ می توانید بفرمایید این بازگشت چقدر سریع صورت می گیرد؟‌ و آیا این مذاکرات را از آنجا که قطع شد از سر می گیرید؟‌

فکر می کنم دولت رئیس جمهور بایدن تقریبا سه ماه اول شروع کار دولت خود توجهی به برجام نکرد. من به همکاران اروپایی ام گفتم که حالا آن زمان از آقای بایدن پرسیدید که چرا سه ماه است به مذاکره و برجام فکر نمی کنید؟ ما سال ها است که از منافع اقتصادی برجام هیچ استفاده ای نکرده ایم. اما با جدیت در حال بررسی و جمع بندی سیاست های خود در قبال مذاکرات وین هستیم. می توانم بگویم که جلسات فشرده ای داریم. پنجره دیپلماسی و مذاکره را باز نگه می داریم و به زودی به مذاکره باز می گردیم.

طرف آمریکایی دنبال گفتگوهای مستقیم است و ایران هم اصرار بر گفتگوهای غیر مستقیم دارد. آیا فکر می کنید زمان گفتگوهای مستقیم (با آمریکا) نرسیده است؟‌ در اینصورت از ارزیابی بهتری از اینکه دولت آمریکا چه چیزی می خواهد داشه باشید برخوردار خواهید شد؟

فکر می کنم دولت آقای بایدن هنوز نتوانسته است به طرف ایرانی این حس را منتقل کند که آیا واقعا نیت جدی برای بازگشت به برجام در جانب آمریکا و غرب وجود دارد. آیا اگر به برجام بازگردند قصد بازگشت به تعهداتشان را دارند؟‌ما در حال حاضر شاهد رفتار متناقض دولت آمریکا هستیم. یک روز درخواست می کنند زودتر به مذاکرات ۱+۴ برگردید، یک روز درخواست می کنند آماده گفتگوهای دو جانبه هستیم، می گویند آماده برگشت به تعهداتمان هستیم. اما هیچ اقدام عملی برای اینکه نیت واقعی شان را به دولت ایران نشان دهند انجام نداده اند و بدتر از آن همزمان تحریم های جدید اعمال کردند. یعنی پرزیدنت بایدن از عملکرد رئیس جمهور سابق ترامپ انتقاد می کند اما همزمان پرونده قطوری که ترامپ برای ایران ساخته است را زیر بغل خودش دارد و با خود حمل می کند. اگر واقعا به دنبال مذاکره هستید تحریم جدید چه معنی دارد؟‌ این سیگنالی منفی برای دولت جدید ایران است. ما یک ملت تمدنی هستیم. ایران صاحب یک تمدن بزرگ است. ما از کاخ سفید در ۴۲ سال گذشته و حتی پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ایران رفتار مبتنی بر تمدن ندیده ایم. رفتار مبتنی بر تحریم و تهدید دیده ایم.

آیا برجام همچنان جزو منافع ملی شما به شمار می رود؟‌

مذاکره ای که شروع خواهیم کرد برای ما مهم است که دستاوردهای ملموس و عملی داشته باشد. در بازگشت به مذاکره تاخیری نخواهیم داشت. به محض اینکه جمع بندی ها قطعی شود آمادگی خود را برای ورود به مذاکره اعلام می کنیم. اما اگر همه طرفها متعهدانه به برجام برگردند برجام می تواند موفق شود و این بستگی به رفتار عملی طرفهای مقابل دارد و اگر همه طرفها به تعهدات کامل خود در برجام برگردند جمهوری اسلامی ایران به تعهدات خود بازخواهد گشت.

گزارشهای زیادی مبنی بر این وجود دارد که توافق خیلی خوبی روی میز بود که مذاکرات پایان یافت (دور ششم )؛ آیا مذاکرات را از آنجا که قطع شد ادامه می دهید؟

ما اکنون روی میز لیست های رنگی ارائه شده از سوی ایالات متحده را داریم. آن چیزی که ما اکنون نیاز داریم بازگرداندن اعتماد است. ما اعتمادی به رفتار آمریکایی ها نداریم. چرا که دولت قبلی ایران ۸ سال کامل در میز مذاکره باقی ماند و امروز مردم از دولت جدید ایران می پرسند دستاورد برجام برای مردم چه بود؟ ما پاسخ قانع کننده ای برای مردم نداریم. پس باز تکرار می کنیم همه چیز بستگی به طرفهای مقابل دارد. اگر آمریکا و سه کشور اروپایی به معنای واقعی به تعهداتشان برگردند و برجام را دوباره یک دستاویزی برای بازی های سیاسی قرار ندهند، جمهوری اسلامی ایران صادق ترین طرف بازگشت به تعهدات برجامی باقی می ماند.

چرا ایران اجازه دسترسی کامل را به بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی برای نظارت بر پایبندی ایران نمی دهد؟‌

ما قانون مجلس شورای اسلامی را بالای سر خود داریم. این قانونی است که به تصویب پارلمان جمهوری اسلامی ایران رسیده است. قبل از اینکه در سمت وزیر خارجه مشغول به کار شوم در پارلمان ایران مسئولیت داشتم و در جریان نحوه و جزئیات تصویب این قانون قرار داشتم. نمایندگان مردم در مجلس برای عبور از تحریم ها و برای پایبند کردن همه طرفها به تعهدات خودشان قانون را تصویب کردند که دولت ملزم به اجرای آن است. ما به همکاری های خود با آژانس بین المللی انرژی اتمی ادامه می دهیم ولی متاسفانه آژانس در برخی گزارش ها و عملکردهای خود به جای رفتار فنی و حرفه ای، رفتار سیاسی از خودش بروز داده است. ما به عنوان دولت جدید تا کنون حداقل دو سیگنال مثبت ارسال کرده ایم. سیگنال اول که در روز تحلیف رئیس جمهور کشور، آقای انریکه مورا در محل پارلمان با من به عنوان یکی از اعضای تیم سیاست خارجی دولت جدید ملاقات داشت. من در آن ملاقات گفتم مذاکره را ابزار مهم دیپلماسی می دانیم و از مذاکره فرار نخواهیم کرد. دومین سیگنال مثبت این بود که اجازه دادیم آقای گروسی در روزهای گذشته به ایران سفر کند. ایشان ملاقات سازنده و مثبتی با رئیس جدید سازمان انرژی اتمی داشت و توافق خوبی هم بین آنها شکل گرفت. فکر می کنم چنانچه آژانس به وظیفه فنی خود عمل کند می تواند نقش سازنده و مثبتی را ایفا کند.

می خواستم در مورد افغانستان بپرسم. آیا ایران طی هفته ها یا ماه های آینده طالبان را به رسمیت می شناسد؟ آیا آماده شده است آن را به عنوان دولت مشروع افغانستان شناسایی کند؟

قبل از آن توضیحی را به سوال قبل اضافه کنم. آژانس وقتی به دسترسی های قبلی خود می تواند برگردد که طرفهای مقابل به تعهدات خودشان برگردند. من انتقادی از سه کشور اروپایی ( انگلیس، آلمان، فرانسه) دارم و آن اینست که به وزرای خارجه اروپایی هم گفتم که گویا شما بجای اینکه به آمریکا بگویید چرا از برجام خارج شدید و بجای اینکه مجرم را تحت تعقیب قرار بدهید انگار وظیفه تان این است که آمریکا عمل نکند اروپا عمل نکند ولی ایران در برجام و بر سر همه تعهداتش بماند و دائما به ایران توصیه کنید. لذا آژانس زمانی می تواند به همه دسترسی های خود برگردد که برجام برای ما خوب کار کند.

اما درمورد افغانستان، وضعیت فعلی این کشور را یک چالش جدید در منطقه غرب آسیا می دانیم. ما با همه طرف ها درافغانستان ارتباط داریم و طالبان بخشی از واقعیت افغانستان است اما تاریخ افغانستان نشان داده است که هیچگاه یک جریان نمی تواند در سراسر افغانستان حکمرانی کند. تشکیل دولت فراگیر با مشارکت همه اقوام و طرفهای افغان می تواند بهترین راه حل باشد ما مرز مشترک طولانی با افغانستان داریم. در تحولات اخیر افغانستان بیش از ۳۰۰ هزار پناهنده جدید وارد ایران شد. اکنون در ایران آمار پناهندگان افغان به حدود ۴ میلیون نفر افزایش پیدا کرده است. در جلسه ای اساتید دانشگاهی افغانستان به من گفتند که ما نفهمیدیم آمریکا برای چه افغانستان را اشغال کرد و برای چه اینگونه از افغانستان خارج شد؟؟ ما برای فرزندان خود نمی توانیم توضیح بدهیم که سیاست آمریکا چه بر سر افغانستان آورد و چرا سیاست های توام با آزمون و خطا را در افغانستان دنبال کردند. من فکر می کنم باید ایالات متحده آمریکا نسبت به مسئولیت درقبال افغانستان و رفتاری که در دو دهه گذشته داشته است به جامعه جهانی و مردم افغانستان و زنان و کودکان افغانستان پاسخگو باشد.

طالبان نشان داده است که قطعا دولت فراگیری را که پیشنهاد کرده بودید تشکیل نمی دهد و انتظار شما را برآورده نکرده اند. در دولت آنها نه زن وجود دارد و نه از همه گروه ها و اقوام و یک دولت انحصاری است. آیا این به معنای عدم شناسایی طالبان از سوی دولت شما به عنوان دولت حاکم نیست؟‌

ما با همه طرفها تماس داریم و همه طرفها را تشویق می کنیم به سمت دولت کاملا فراگیر با مشارکت همه اقوام گام بردارند. اگر تشکیل چنین دولتی سرعت پیدا نکند ممکن است همه همسایگان از جمله جمهوری اسلامی ایران با موج بزرگی از آوارگان مواجه شوند و من از اینجا می خواهم بگویم جامعه جهانی می بایست نسبت به مسائل انسانی در افغانستان و کمک به معیشت پناهندگانی که به سمت کشورهای همسایه هجوم می آورند توجه کند و سهم خود را در نظر گرفته و آن را ادا کند.

اجازه بدهید در مورد گزارشی که این هفته در نیویورک تایمز منتشر شد و البته ما تایید نمی کنیم،‌ بپرسم که در آن ادعا شده است اسرائیل اسلحه جدیدی دارد روبات قاتل که تابستان گذشته از راه دور دانشمند هسته ای را ترور کرد که تیرانداز از هراران مایل دور تر به دقت شلیک کرد. اگر چنین چیزی ممکن باشد پس در مورد امنیت داخل ایران در برابر چنین نقشه های پیچیده ادعایی چه باید گفت؟

آنها در داخل سرزمینهای اشغالی فلسطین قادر به تامین امنیت خود نیستند اگر شما به تصاویر سرزمینهای اشغالی نگاه کنید با دیوارهای بتنی چندمتری از خود محافظت می کنند. به نظر ما رژیم صهیونیستی آنقدر ارزش ندارد که بخواهیم وقت خود را در این مصاحبه صرف آن کنیم.

آیا فکر می کنید که این گزارش درست است؟

اگر اسناد دقیقی به دست بیاوریم که صهیونیست ها علیه امنیت ملی ما در جایی اقدام کرده اند،‌ آشکارا و علنی پاسخ می دهیم همانطور که در ترور سردار سلیمانی با هدف قرار دادن پایگاه عین الاسد،‌ هشداری جدی به آمرین و عاملین ترور فرودگاه بین المللی بغداد دادیم.

شما خیلی نزدیک به سلیمانی بودید. آیا می خواهید انتقام ترور گرفته شود یا آن را بسته در نظر می گیرید؟

پرونده شهید سلیمانی بسته نشده است. کسانی که آمر و عامل ترور قهرمان بزرگ ایرانی مبارزه با تروریسم و داعش در منطقه بودند باید به عدالت سپرده شوند. ما از مسیرهای حقوقی و بین الملی این پرونده را با دقت و با جدیت دنبال می کنیم. نقش سردار سلیمانی در ایجاد امنیت در منطقه ما و در از بین بردن داعش و در کمک او به مردم و نیروهای مسلح سوریه و عراق در جنگ با تروریسم بسیار برجسته بود. پرونده سردار سلیمانی موضوع ساده ای نیست که با اقدامات اولیه ما به این سادگی قابل بسته شدن باشد. تمامی مردم ایران با یک حس ناشی از غرور ملی از سردار سلیمانی یاد می کنند و از ما انتظار دارند این پرونده را به نتیجه قطعی خود رسانده و عدالت اجرا شود.

شما می دانید که ایشان از سوی آمریکا تروریست محسوب می شد و ترور - حمله هم بر این اساس توسط دولت قبلی صورت گرفت.

به نظر من کسی که دستور این ترور را صادر کرد او تروریست اصلی است؛ یعنی ترامپ رییس جمهور وقت آمریکا.

سوال بعدی در مورد عربستان سعودی است . ایران گفتگوهایی را با عربستان آغاز کرده است. روابط دو کشور در سال ۲۰۱۶ قطع شد. اعتقاد بر این است که ایران در جنگ های نیابتی با عربستان در یمن دست دارد. آیا راهکاری سیاسی را برای آن جنگ (یمن) می بینید ؟

اولا موضوع یمن مساله ای است که بین یمن و عربستان جریان دارد و جمهوری اسلامی ایران دخالتی در آن ندارد. ما هر راه حلی را برای مساله یمن صرفا مبتنی بر راهکار سیاسی می دانیم. اما ما همواره از گفتگوهای منطقه ای استقبال کرده ایم از جمله از گفتگو با عربستان سعودی . ما گفتگوهای جدیدی را شروع کرده ایم و فکر می کنم در مسیر خوبی قرار دارد. جمهوری اسلامی ایران از ابتدا راه کار نظامی در قبال یمن را مردود اعلام کرد و راه حل سیاسی ارائه داد.

در طی مذاکرات وین، گفتگوهایی نیز به طور موازی برای امکان تبادل زندانیان دوتابعیتی صورت گرفته بود. آیا ادامه این گفتگوها از جایی که قطع شده بود هنوز امکان دارد؟ آیا امکان تبادل زندانیان وجود دارد؟

این یک مساله کاملا انسانی است که حتی فکر می کنیم می توان بدون ارتباط با میز مذاکره وین در اقدامی انسان دوستانه نسبت به تبادل زندانیان توافق کرد و آن را عملی ساخت.

و آیا شامل آقای نمازی،‌آقای طاهباز، آقای شرقی که در حال حاضر در ایران زندانی هستند می شود؟‌

قوه قضائیه در ایران مستقل عمل می کند. ما به عنوان دولت و به عنوان وزارت خارجه از لحاظ انسانی تمام تلاش خود را به عمل می آوریم که بتوانیم نسبت به آزادی زندانی ها پیگیری خودمان را داشته باشیم. طبیعتا کسانی که در جرائمشان امکان تخفیف وجود داشته باشد می توانند در لیست تبادل قرار گیرند.

شما بالاترین مقام دولت خودهستید و این نخستین مصاحبه دولت جدید با یک شبکه تلویزیونی آمریکایی است. می خواهم از شما بپرسم آیا پیامی برای مردم آمریکا دارید؟‌

اولا ما با مردم آمریکا هیچگاه مشکل نداشته ایم. فکر می کنیم آن چیزی که باعث مشکل در روابط دو کشور شده است سیاست های غلط کاخ سفید است. مردم ما در تاریخ قبل از پیروزی انقلاب و در ۴۲ سال گذشته در موارد متعددی رفتارهای غیر سازنده و در مواردی رفتارهای خصمانه از دولت آمریکا مشاهده کرده اند. ما امروز در نیویورک در حالی صحبت می کنیم که حتی برای وارد کردن ضروری ترین داروهای خاص کشور مثلا برای کودکان با بیماری پروانه ای که یک مساله کاملا انسانی است هیچ کانال مالی وجود ندارد . علیرغم اینکه گاهی اوقات مقامات دولت آمریکا می گویند دارو و تجهیزات پزشکی جزو کالاهای تحریمی نیست عملا این امکان وجود ندارد.

مجددا تاکید می کنم ما براساس عمل رفتار دولت آقای بایدن قضاوت می کنیم، تصمیم می گیریم و عمل می کنیم. امیدوارم برای یکبار سیاست های غلط کاخ سفید به طور جدی مورد بازنگری قرار بگیرد. به جای ادبیات تهدید و تحریم ادبیات احترام به حقوق ملت ها مورد توجه قرار گیرد. ایرانی ها مردمانی متمدن هستند. ادبیات تهدید را با ایستادگی، مقاومت و با ادبیاتی نه متناسب و شبیه با آنها بلکه با رفتاری که تعیین کننده عزت و آزادگی و بزرگی مردم ایران است پاسخ می دهند.

زمان برای آمادگی ایران به بازگشت به برجام در حال تمام شدن است. نظر شما چیست؟

ما معتقدیم دیپلماسی همیشه کار می کند اما سخن از این است که اگر دیگران به تعهدات خود بازنگردند ما نیز بر تعهدات خود باقی نخواهیم ماند. طرف های ما برای ماندن و بازگشت به تعهدات باید از لحظه لحظه فرصت ها استفاده می کردند. باز تاکید می کنم که ایران آخرین طرفی بود که بخشی از تعهدات خود را کاهش داد. هنوز ما به بخش بزرگی از تعهدات خود پایبند مانده ایم در حالی که آمریکا هیچ تعهدی را روی زمین اجرا نکرده است. بله ما از آقای رابرت مالی حرفهایی می شنویم اما روی زمین اتفاقی رخ نداده . مهم برای ما رفتار و عملکرد است. حتی برای واکسیناسیون مردم کشورمان آمریکایی ها مزاحمت ایجاد کردند و نتوانستیم پول های خودمان را که در کره جنوبی و ژاپن بلوکه شده برای خرید واکسن از خارج از کشور و برای این موضوع انسانی استفاده کنیم. البته اکنون سه موسسه بزرگ علمی ایرانی در سایه همین فشارها واکسن کرونا را در داخل ایران تولید می کنند اما رفتار خصمانه با ملت ایران حتی در موضوع واکسن کرونا هیچگاه از ذهن مردم پاک نخواهد شد. مقامات آمریکایی اگر نیت صادقانه ای دارند باید جبران کنند البته من در نیت صادقانه آنها تردید دارم.

آمریکا می گوید معافیت هایی برای امور بشردوستانه از جمله دارو وجود دارد که تحریم نیست.

من نسبت به نیت آمریکایی ها تردید دارم. اظهاراتی که آمریکایی ها در مورد دارو و تجهیزات پزشکی می کنند با آنچه که اتفاق می افتد فاصله زیادی دارد.

در مورد توافق هسته ای، آیا فکر می کنید زمانی رسیده است که فکر کنید اقتصاد ایران می تواند به روابط در حال گسترش با چین متکی باشد و بتوانید از طریق راهی که از طریق چین و کشورهای دیگر آسیا پیدا کرده اید در مقابل تحریم ها دوام بیاورید؟‌

من به وزرای خارجه کشورهای اروپایی گفتم ایران بازار بسیار بزرگی است. تحریم های یکجانبه آمریکا و بی عملی اروپا باعث شده که اروپا و غرب در حال از دست دادن کامل بازار ایران باشند. طبعا رقبایی هستند که این بازار را پر می کنند و ما هم برای همیشه نمی توانیم منتظر بمانیم. ما کشور بزرگی هستیم و از اقتصاد و منابع بزرگی برخورداریم. ما هیچگاه دست بسته نخواهیم ماند.

و مقامات آمریکایی می گویند که شما به پیشرفتهای بسیار زیادی در غنی سازی و سانتریفیوژهای پرسرعت تر دست یافته اید و در صورتی که بخواهید چندماه بیشتر برای رسیدن به بمب هسته ای فاصله ندارید

این هم از آن ادعاهای بی اساسی است که برخی مقامات آمریکایی مطرح می کنند. ما فتوای دینی داریم که استفاده از سلاح هسته ای را مطلقا حرام اعلام کرده است. ما به برنامه صلح آمیز هسته ای خود ادامه می دهیم. اما ادعای حرکت ایران برای دستیابی به سلاح اتمی کاملا بی اساس است.

اگر برای استفاده صلح آمیز است چرا اینقدر غنی سازی سطح بالا می کنید؟‌

ما برای تامین نیازهای علمی و فنآوری خود و برنامه صلح آمیز هسته ای که در کشور تعریف کرده ایم اقدامات هسته ای خود را تنظیم می کنیم.

بسیار متشکرم

من هم تشکر می کنم.