ایران و آذربایجان: توافق بر سر تنش‌زدایی از راه گفت‌وگو

حسین امیرعبداللهیان و جیحون بایراموف، وزیران خارجه ایران و جمهوری آذربایجان صبح چهارشنبه ۲۱ مهر در یک تماس تلفنی، آخرین تحولات روابط دوجانبه را مورد بحث و بررسی قرار دادند. امیرعبداللهیان گفت:

«دو کشور باید مانع سوءتفاهم در مناسبات فی‌مابین شوند و شایسته است به سرعت روابط خود را در مسیر درست و  رو به رشد ادامه دهند.»

الهام علی‌اوف، رئیس جمهوری آذربایجان مدعی ورود غیرقانونی کامیون‌های ایرانی به منطقه قره‌باغ شده است. دو تن از رانندگان ایرانی هم هفته گذشته بازداشت و به باکو منتقل شده‌اند. علی‌اوف می‌گوید بیش از ۶۰ کامیون ایرانی بدون مجوز از ۲۰ مرداد تا ۲۰ شهریور وارد این منطقه (جاده گوریس – قاپان) شده‌اند. این جاده پیش از جنگ قره‌باغ در اختیار ارمنستان بود، اما پس از جنگ بخشی از آن به کنترل باکو درآمد. نخجوان که بخشی از خاک جمهوری آذربایجان است از سرزمین اصلی جدا افتاده. ارمنستان بین نخجوان و جمهوری آذربایجان قرار دارد. تا پیش از این آذربایجان برای ارتباط زمینی با نخجوان نیازمند ایران بود. اما بعد از جنگ جمهوری آذربایجان موفق شد ارتباط زمینی با نخجوان را برقرار کند و از ایران بی‌نیاز شود. ترکیه هم که با آذربایجان ارتباط مستقیم پیدا کرده می‌تواند با دور زدن ایران با چین در ارتباط زمینی قرار بگیرد. اکنون بحث بر سر ایجاد مسیر بدیلی برای جاده گوریس – قاپان است.

امیرعبداللهیان در‌ گفت‌وگوی تلفنی با همتای آذربایجانی خود گفت توقع تهران این است که مشکل تردد ترانزیتی کامیون‌ها مرتفع شود. وزیر خارجه دولت سیزدهم همچنین تلویحاً اسرائیل را متهم به ایجاد اختلال در روابط ایران با جمهوری آذربایجان کرد:

«تهران و باکو دشمنانی دارند و طرفین نباید به دشمنان فرصت اختلال در مناسبات بین دو کشور را بدهند و نگرانی‌ها را باید از طریق گفت‌وگو و همکاری حل و فصل کنند.»

وزیر امور خارجه جمهوری آذربایجان نیز در این مکالمه تلفنی رابطه با جمهوری اسلامی ایران را دوستانه خواند و گفت:

«روابط با کشورهای دوست برای جمهوری آذربایجان در اولویت قرار دارد.»

بایراموف همچنین بر حل‌وفصل مشکلات از طریق گفت‌وگو و در فضایی آرام و صمیمانه تأکید کرد.

وزیر خارجه جمهوری آذربایجان پیشنهاد داد، مقام‌های گمرک دو کشور برای حل مشکلات ترانزیت کالاهای ایرانی گفت‌وگو کنند.  

وزیران امور خارجه دو کشور در این گفت‌وگو همچنین از یکدیگر برای سفر به تهران و باکو دعوت کردند.

جمهوری آذربایجان و ترکیه سه‌شنبه ۵ اکتبر /‌۱۳ مهر رزمایش مشترکی را در منطقه نخجوان آذربایجان با نام رمز «برادری خلل‌ناپذیر» آغازکرده‌اند. نخجوان، بخش جداافتاده جمهوری آذربایجان با ایران مرز مشترک دارد. پیش از این ایران در پاسخ به برگزاری رزمایش مشترک جمهوری آذربایجان، ترکیه و پاکستان در مرز ایران، رزمایشی در نزدیکی مرز جمهوری آذربایجان با هدف «پاسخ به تهدید اسرائیل» برگزار کرده بود. مقامات ایرانی جمهوری آذربایجان را متهم کرده‌اند که به اسرائیل در خاک خود اجازه فعالیت‌های امنیتی علیه ایران داده است. ۴۰ درصد از تسلیحات مورد نیاز جمهوری آذربایجان را اسرائیل تأمین می‌کند و در ازای آن نفت دریافت می‌کند.

امیرعبداللهیان هفته گذشته برای گفت‌وگو درباره بحران قفقاز به مسکو سفر کرده بود.