۲۵۶۰ سال پیش در چنین روزی کوروش هخامنشی بابل را تصرف کرد

خبرگزاری مهر؛ گروه مجله: احتمالاً تجربه مشترک خواندن اطلاعاتی از اولین پیدایش‌های تمدن بشری که در کنار بین‌النهرین بود را از کتاب‌های درسی دوران ابتدایی و راهنمایی به یاد داریم: «ابداع کشاورزی، رویداد مهم و سرنوشت ساز در زندگی انسان به شمار می‌رود… کاوش‌های باستانی در کشور عراق کنونی و جلگه خوزستان ایران نشان می‌دهد که نخستین مراکز تمدنی در حدود ۳۵۰۰ سال قبل از میلاد در بین النهرین (سرزمین‎‌های میان دو رود دجله و فرات) شکل گرفته است.»

مناسبتی که ما را به سراغ این اطلاعات عمومی تاریخی و کهن کشاند، تصرف سرزمین تاریخی «بابِل» توسط کوروش هخامنشی در چنین روزی و ۵۳۹ سال قبل از میلاد است، که یکی از تمدن‌های این منطقه یعنی بین‌النهرین به حساب می‌آمد؛ در واقع بین‌النهرین به سبب تمدن‌های کهن و باستانی‌اش بود که شهرت و آوازه داشت. تمدن‌هایی نظیر سومر، اکد، بابل، آشور، کلدانی و تمدن‌های ایرانی مانند کاسی و عیلام و ماد که هریک در گوشه‌ای از بین‌النهرین رونق یافته بودند.

بابل که در ۱۰۰ کیلومتری جنوب بغداد قرار دارد در سال ۲۰۱۹ در لیست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید که این خبر در پیامی توییتری از سازمان یونسکو منتشر شد.

قصد و نیت کوروش از تصرف بابل چه بود و چه کرد؟

کوروش هخامنشی، مؤسس سلسله پادشاهی هخامنشیان، از سالیان قبل، در ناحیه انشان در شرق شوشتر و حوالی رود کارون (در خوزستان فعلی) دولت کوچکی داشت و می‏خواست همه آریایی‏های ایرانی را با هم متحد سازد. از این‏رو با مخالفان خود به جنگ برخاست و بر متصرفات خود افزود. کوروش پس از فتوحاتی در شرق ایران و افزایش دادن حدود سرزمین ایران باستان، به فکر تسخیر بابل قدیم افتاد. در این زمان، علی‌رغم اینکه پادشاه بابِل، پیش از آن با کوروش پیمان اتحاد بسته بود، اما کوروش اعتمادی به دوستی او نداشت. از آن طرف، در بابل فساد اخلاق و ظلم و ستم، رواج فراوان داشت و مردم بابل به اسیرانی که از ممالک اطراف گرفته بودند ظلم زیادی می‏کردند. چون موجبات سقوط بابل از هر جهت فراهم بود، کوروش در سال ۵۳۹ قبل از میلاد از رود دجله گذشت و برای آنکه از سد بزرگی که در شمال بابل بین رود دجله و فرات ساخته بودند، بگذرد، فرمان داد تا مسیر فرات را تغییر دادند و از آن عبور کردند. کوروش پس از آن به سوی بابِل تاخت و پس از جنگی کوتاه، این شهر را در سیزدهم اکتبر ۵۳۹ قبل از میلاد به تصرف خود درآورد. او سپس با جلال و شکوه وارد بابل شد و فردای آن روز، در همان شهر تاج‏گذاری کرد.

کهن‌ترین نقشه از تمدن بابل

این نقشه ارزشمند باستانی در اواخر قرن ۱۸ در عراق یافت شد اما تا سال ۱۸۹۹ میلادی مخفی شده و به نمایش عمومی در نیامد. نقشه بر روی یک سنگ از رس نقش بسته و جهان بابل را به نمایش می گذارد. این شی گرانبها در جنوب عراق و در شمال بابل در ساحل شرق رود فرات کشف شد.

بابل در مرکز نقشه است و دور آن را آب احاطه کرده.(دو دایره بزرگ) خطوط موازی در پایین به نظر می‌رسد برای نشان دادن باتلاق جنوب، و یک خط منحنی که از شمال و شمال شرق کشیده شده است به نظر می رسد برای نشان دادن کوه های زاگرس است. هفت دایره کوچک در این نقشه ترسیم شده است که احتمالاً نشان دهنده هفت ایالت (شهرستان) در آن روزگار است.

در این نقشه رودخانه ها نیز ترسیم شده‌اند و با خط میخی بر روی آن «آب تلخ: رودخانه» نقش بسته است. در مثلث های بیرون از دایره (خارج از محدوده دایره‌ای رودها) سه تمدن دیگر نیز نمایش داده شده‌اند. متاسفانه بقیه نقشه از بین رفته است. این اثر بی نظیر در موزه بریتانیا نگهداری می‌شود.