ترکیه؛ عضو ناتو، همسو با روسیه و متحد طالبان!

گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو - احمد رضاپور؛  اندیشکده «انجمن خاورمیانه» آمریکا در تحلیلی تحت عنوان «ترکیه: کشور عضو ناتو، همسو با روسیه و متحد طالبان» نوشت: طالبان از زمان تاسیس در سال ۱۹۹۴ بدترین قوانین مبتنی بر شریعت [طالبانی] نظیر سر بریدن، کشتن دختران محصّل و حبس زنان در خانه را اجرا کرده است. اکنون رجب طیب اردوغان به عنوان رئیس جمهور یکی از اعضای ناتو برای اولین بار در تاریخ این پیمان نظامی گفت: «تفسیر طالبان از اسلام در تناقض با تفسیر ترکیه نیست.»

اواخر ماه آگوست طالبان از ترکیه درخواست پشتیبانی فنی برای راه اندازی فرودگاه کابل کرد. در این میان تنها مسئله امنیت تکنسین‌ها، شرکت‌های خصوصی و کارکنان امنیتی مسئول راه اندازی فرودگاه نقطه نگرانی این ماجراست. ترکیه در روز دوم سپتامبر/ یازده شهریور پس از بازگشت گروه‌های رادیکال در افغانستان اعلام کرد که در حال ارزیابی پیشنهاد طالبان برای تامین امنیت فرودگاه کابل است. اردوغان در روز ۲۷ آگوست گفت: «اولین دور از گفتگو‌ها با طالبان را برگزار کردیم که ۳ ساعت و نیم طول کشید. اگر لازم باشد، فرصتی خواهیم داشت که این قبیل گفتگوها را مجدداً برگزار کنیم.» مولود چاوش اوغلو - وزیر خارجه ترکیه در روز شش سپتامبر اظهار کرد که ترکیه درحال گفتگوی مستقیم با طالبان درباره آینده افغانستان است. چاوش اوغلو گفت: «خروج کامل ترکیه از افغانستان اشتباه خواهد بود.» 

اتحاد ترکیه و گروه رادیکال طالبان به نظر بی ثمر نبوده است. ذبیح الله مجاهد - سخنگوی طالبان اعلام کرد که تیم فنی ترکیه جهت بازگشایی فرودگاه حامد کرزی برای انجام پروازهای داخلی/خارجی وارد کابل شده‌اند. مفاد پیش نویس توافق از سوی پایگاه خبری «میدل ایست آی» انگلیس اعلام شد که طی آن «طالبان از سوی ترکیه به عنوان حکومت قانونی افغانستان به رسمیت شناخته می‌شود» و «امنیت فرودگاه کابل از سوی یک شرکت خصوصی ترکی تامین می‌گردد.»

الجزیره در روز شش سپتامبر گزارش داد که طالبان پس از خروج نیروهای آمریکا از کشورهای ترکیه، چین، روسیه، ایران، پاکستان و قطر برای حضور در مراسم اعلام حکومت جدید افغانستان دعوت به عمل آورده است. ترکیه تنها عضو پیمان نظامی ناتو است که در فهرست کشورهای مهمان طالبان حضور دارد. ترکیه در این فهرست تنها کشوری است که ارتباط مستقیم با اتحادیه اروپا دارد ـــ مترجم: ایران حضور در مراسم را منوط به تشکیل حکومتی با همه اقوام افغانستان کرده است و تا این مهم رخ ندهد از حضور پرهیز می‌کند. 

عقاید اسلامی مشابه تنها انگیزه ترکیه برای ملحق شدن به حلقه متحدان غیر رسمی طالبان نیست. به عنوان نمونه، روسیه حکومت طالبان را به رسمیت نمی‌شناسد. احساسات ضد غربی عامل گردآمدن این قدرت ‌ها درکنار یکدیگر است که اکنون با حاکمان رادیکال افغانستان نرد عشق می‌بازند!

پس از تصمیم آنکارا مبنی بر خرید سامانه پدافند هوایی S-۴۰۰ روسیه، مشارکت ترکیه در کنسرسیوم چند ملّیتی ساخت جت جنگنده F-۳۵ تحت رهبری آمریکا به حالت تعلیق درآمد. این تصمیم برای صنعت دفاعی ترکیه باعث از دست رفتن قرارداد  ۱۰ میلیارد دلاری و تحریم‌های موسوم به کاتسا شد. گذشته از این مورد، خسارت این ماجرا برای یک طرف نبود. درس سختی که از تکیه بر یک متحد برای یک تولید یک محصول حیاتی و سپس نیاز بازیابی آن توانمندی به دلیل تغییرات سیاسی گرفته شد، طبق اظهارت «اِلِن لُرد» - معاون قبلی وزیر دفاع در نهایت منجر به هزینه ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیون دلاری از جیب مالیات دهندگان آمریکایی خواهد شد.

اما به نظر می‌رسد در طرف ترکی اصلاً این درس آموخته نشده است.  «روسوبورن اکسپورت» - شرکت دولتی صادرات تسلیحات روسیه اواخر ماه آگوست اعلام کرد که «ممکن است به‌زودی قرارداد جدیدی با ترکیه برای تولید سامانه پدافند هوایی S-۴۰۰ منعقد گردد.» ژنرال الکساندر میخی‌اف - رئیس این کمپانی صادرات اسلحه در نمایشگاه بین المللی «ارتش ۲۰۲۱» بدون اعلام جزئیات بیشتر از قرارداد گفت: «رایزنی‌ها ادامه دارد. معتقدم که در مراحل پایانی آن است.»

اردوغان با تایید این خبر گفت که ترکیه تردیدی در خرید محموله دوم سامانه پدافند هوایی S-۴۰۰ از روسیه ندارد. رئیس جمهور گفت: «ما گام‌های زیادی را چه در زمینه سامانه S-۴۰۰ و چه در زمینه صنایع دفاعی با روسیه برداشتیم.»

تعاملات نظامی روسیه با ترکیه احتمالاً محدود به سامانه‌های پیشرفته پدافند هوایی نخواهد بود. دیمیتری شوگایف - رئیس سرویس فدرال همکاری‌های نظامی-فنی روسیه خبر داد که مسکو و آنکارا درحال گفتگو پیرامون سرمایه‌گذاری احتمالی روی برنامه ساخت جنگنده بومی ترکیه به نام TF-X است. رایزنی‌ها با طرف ترکی درحال انجام است ـــ مترجم: برنامه تولید اوّلین جنگنده بومی ترکیه موسوم به TF-X به خوبی پیش نمی‎رود. این پروژه در فاز طراحی اوّلیه بدون وجود هیچ گزینه معتبری درباره موتور جهت نیرو بخشیدن به هواپیما گیر کرده است. به نظر می‌رسد پروژه جنگنده TF-X به بن بست رسیده است. اگر این طور نباشد هم می‌تواند ده‍ه‌ها برای سازمان مهندسی ترکیه طول بکشد تا جنگنده‌ای که آنکارا امیدوار است در سال ۲۰۲۳ به پرواز درآید، واقعاً پرواز کند.