ترجمه «سرآغازها» چاپ شد/کره زمین چگونه به مردمش زندگی داد؟

به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «سرآغازها؛ زمین چگونه به ما هستی بخشید» نوشته لوئیس دارتنل به‌تازگی با ترجمه سحر یوسفی و مانا پارسا توسط نشر نو منتشر و راهی بازار نشر شده است. نسخه اصلی این‌کتاب سال ۲۰۱۸ توسط انتشارات بادلی هِد در لندن منتشر شده است.

نویسنده این‌کتاب تلاش کرده با زبانی ساده و همه‌فهم، مخاطب خود را به پاسخ این‌سوال برساند: چرا دنیا چنین است که هست؟ این‌تلاش هم با منظری کاملا علمی و نه فلسفی انجام شده است. لوئیس رایان دارتنل نویسنده ۴۰ ساله این‌کتاب، مجری و استاد ارتباطات علمی دانشگاه وست مینستر است. او ۸ کتاب در کارنامه دارد و در کتابش «دانش»‌ که سال ۲۰۱۴ منتشر شد،‌ این‌آزمایش فکری را تشریح کرد که چگونه می‌توان پس از فاجعه‌ای فرضی، در سریع‌ترین زمان ممکن، تمدن بشری را دوباره از نو بازسای کرد. آن‌کتاب در واقع تحقیقی درباره کشفیات علمی کلیدی و فناوری‌های نوآورانه‌ای بود که به بشر امکان می‌دهند جهان مدرن را بنا کند.

دارتنل در کتاب «سرآغازها» می‌گوید در حرف و سخن از تاریخ بشر، همیشه تمرکز بر حیات سیاسی رهبران بزرگ و جمعیت‌های انسانی و سرنوشت‌های تاریخی بوده و هست. اما خود سیاره زمین هم در تعیین سرنوشت ما تاثیرگذار بوده که از آن غافل بوده‌ایم. این‌نویسنده می‌گوید به‌خاطر زمین‌ساختِ صفحه‌ای بود که در شرق افریقا محیطی پویا و متنوع پدید آمد تا انسان بتواند در آن ببالد و بعدها همین زمین‌ساختِ صفحه‌ای بود که تعیین کرد تمدن‌های اولیه‌ را در کجا بنا کند. یا مثلا عامل اصلی پیشرفت دموکراسی در یونان باستان کوهستانی‌بودن آن سرزمین بود که حاصل تاریخی چندمیلیون ساله و فرایندهای عظیم زمین‌شناختی‌ است. همچنین عامل اصلی پیشرفت در عصر اکتشاف و استعمارگری و رشد تجارت جهانی چیزی به‌جز شناخت انسان از الگوهای گردش جوّی نبود. دارتنل معتقد است حتی امروز هم، رفتار رأی‌دهندگان در جنوب شرقی ایالات‌ متحد امریکا به‌شکلی بنیادیی از الگوی نهشته‌های دریایی ۷۵ میلیون ساله تبعیت می‌کند.

بنابراین نویسنده کتاب «سرآغازها» در پی توضیح و تشریح زمین‌شناسانه و طبیعت‌شناسانه این‌مساله است که کره زمین چگونه به آدم‌ها زندگی بخشیده است. لوئیس دارتنل می‌گوید آبی که در تن ماست، روزی در رود نیل جاری بوده، با باران‌های موسمی بر هند باریده و اقیانوس آرام را درنوردیده است. کربن موجود در مولکلول‌های آلی سلول‌های ما را گیاهانی که می‌خوریم از جو استخراج کرده‌اند. نمک موجود در عرق و اشک ما، کلسیم موجود در استخوان‌های ما و آهنی که در خون ماست همه و همه از سایش صخره‌های پوسته زمین حاصل آمده‌اند. زمین برای ما مواد اولیه‌ای را هم که استخراج و فرآوری کرده‌ایم و و سایل و تکنولوژی‌هایمان را از آنها ساخته‌ایم فراهم آورده است؛ از تبرهای دستی زمخت در دوران پارینه‌سنگی گرفته تا کامپیوترها و گوشی‌های هوشمند امروزی.

کتاب پیش‌رو ۹ فصل و یک‌ «ختم‌کلام» دارد. عناوین این‌ فصول به‌ترتیب عبارت‌اند از: «هستی‌بخشیدن به ما»، «سرگردان‌های قاره‌ای»، «برتری زیست‌شناختی ما»، «جغرافیای دریاها»، «آنچه با آن بنا می‌کنیم»،‌ «دنیای فلزی ما»، «جاده‌های ابریشم و مردمان استپی»، «ماشین جهانی باد و عصر اکتشاف» و «انرژی».

در قسمتی از این‌کتاب می‌خوانیم:

به هر روی، باید گفت که حتی خاصیت ارتجاعی پایدار گرانیت نسبت به رفتار سرسختانه عناصر نفوذناپذیر نیست. چون به‌آرامی با آب واکنش نشان می‌دهد، به لحاظ شیمیایی سنگی فاسدشده است و دستخوش گذار از تحولی تقریبا جادویی می‌شود. بلورهای کوارتز همچون دانه‌های ماسه پخش‌وپلا هستند، و ماده معدنی دیگری که تشکیل‌دهنده گرانیت است، یعنی فلدسپار، به لحاظ شیمیایی به نوعی از خاک رس با نام کائولن تبدیل می‌شود. آب دیگر ناخالصی‌های گرانیت در حال تجزیه‌شدن را تصفیه می‌کند تا فقط ذرات ریز و برفکی این خالص‌ترین خاک رس که به لحاظ ظاهری سفیدبرفی است برجا بماند. این اتفاق یا زمانی ممکن می‌شود که گرانیت به‌آرامی از اعماق سر به بیرون بساید و در معرض عناصر قرار گیرد، یا در همان حین که هنوز در زیرزمین است، گرمایش سیستم گرمابی را به درون شکاف‌ها و چاک‌های زیرزمینی براند.

کائولن نه‌فقط خالص و سفیدبرفی‌رنگ است، بلکه به سبب ذرات پودری و لوح‌مانندش بسیار نرم و منعطف است. این خاک رس را می‌توان در حرارت بسیار بالا گداخت و سفالینه‌هایی مقاوم و نیمه‌شفاف خلق کرد. از این‌روست که کائولن ماده خامی عالی‌ست برای بهترین ظروف سفالین: پرسلان.

این‌کتاب با ۴۸۰ صفحه، شمارگان هزار و ۱۰۰ نسخه و قیمت ۱۸۰ هزار تومان منتشر شده است.