"زن آبی" برنده جایزه کتاب آلمان؛ داستانی فراتر از یک تجاوز

زن جوانی در ناامیدی محض در یک آپارتمان در کشوری غربیه با نوشیدن ودکا بیهوش می‌شود. در آپارتمان قفل است. او در رویا صحنه‌ای در دادگاه هلسینکی را تجسم می‌کند. زن شهادت می‌دهد و دستان مردانی که دستبند بر آن‌ها نهاده شده می‌لرزند. زن با سه نام نینا، سالا، آدینا دچار ضربه روحی سنگین شده و ازجهان اطراف خود دوری گزیده است.

رمان درباره زنی است که پس از تجربه تجاوز به دنبال راهی برای ادامه زندگی است و به داستان یک خود توانمندسازی زنانه‌ تبدیل می‌شود که بازتابی از شکاف جنسیتی قدرت است. اشتروبل مبارزه فردی زنی را که مورد تجاوز قرار گرفته با پرسش‌های اساسی در مورد سوء استفاده از قدرت درهم می‌آمیزد.

به کانال اینستاگرام دویچه وله فارسی بپیوندید

نویسنده در ۴۲۰ صفحه از به تصویر کشیدن تجاوز فراتر می‌‌رود و به ساختارهای قدرت نقب می‌زند؛ رابطه میان نهادها و حکومت‌ها، شکاف فرهنگی میان شرق و غرب اروپا، رابطه پول و اقتدار و استثمار مردم در اروپای ظاهرا متحد سال ۲۰۰۴ میلادی.

آنتیه راویک اشتروبل امسال با این رمان برنده جایزه ۲۵ هزار یورویی کتاب آلمان شد. روز دوشنبه ۱۸ اکتبر هیئت داوران اثر او را این چنین توصیف کرد: رمانی که "با نیروی هستی و دقتی شاعرانه" با جهان برخورد می‌کند. او هشت سال روی این رمان کار کرده است.

هیئت داوران تحت تأثیر "رمانی تکان دهنده" قرار گرفته‌ که "در سبکی روایی - تجربی موفق می‌شود آنچه را که غیرقابل وصف است، بیان کند." نویسنده در گفتگو با شخصیت خیالی "زن آبی" با وجود همه ناامیدی‌ها از ادبیات به عنوان قدرتی شکننده برای مقابله با بی‌عدالتی و خشونت بهره می‌برد.

اشتروبل سال ۱۹۷۴ در پوتسدام متولد شد. اولین حرفه‌ای که آموخت کتابفروشی بود و سپس روانشناسی و ادبیات را در پوتسدام و نیویورک فرا گرفت. آنتیه راویک اشتروبل مدتی با دریافت بورسیه تحصیلی در لس آنجلس و هلسینکی زندگی کرده است. شاید او با شخصیت‌هایی برخورد کرده باشد که از آنها برای به تصویر کشیدن گاه اغراق‌آمیز و طنزآمیز این رمان استفاده کرده است.

او پیش از این نیز رمان‌های متعددی منتشر کرده است. "لایه‌های سردتر هوا" سال ۲۰۰۷ نامزد جایزه نمایشگاه کتاب لایپزیگ شد. "سقوط روزها به شب" در سال ۲۰۱۱ در فهرست جایزه کتاب آلمان قرار گرفت.

جایزه کتاب آلمان به ابتکار اتحادیه ناشران و کتابفروشان آلمان از سال ۲۰۰۵ تا کنون هر سال با شروع نمایشگاه کتاب فرانکفورت جایزه کتاب آلمان را به بهترین رمان آلمانی‌زبان سال اعطا می‌کند. این جایزه نقدی و در مجموع بالغ بر ۳۷ هزار و ۵۰۰ یورو است و از مهم‌ترین جوایز ادبی اروپا به شمار می‌آید.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

به برنده اصلی جایزه ۲۵ هزار یورو و به هر یک از پنج نویسنده دیگر دو هزار و ۵۰۰ یورو اهدا می‌شود. علاوه بر نمایشگاه کتاب فرانکفورت،  بنیاد دویچه بانک، دویچه وله و رادیو آلمان (Deutschlandfunk) نیز با این انجمن همکاری می‌کنند.

• برندگان جایزه صلح ناشران آلمان در قرن ۲۱ از آسیه جبار تا آمارتیا سن

  آمارتیا سن (۲۰۲۰)

  جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۲۰ به آمارتیا سن، اقتصاددان و فیلسوف هندی اهدا شد. به اعتقاد هیئت داوران اتحادیه ناشران و کتابفروشان آلمان "فعالیت الهام‌بخش سن فراخوانی است برای تقویت و ترویج گونه‌ای از فرهنگ تصمیم‌گیری سیاسی که بر احساس مسئولیت در قبال دیگران استوار است و از هیچ کس حق تصمیم‌گیری را نمی‌گیرد". برخی آثار این فیلسوف که برنده جایزه نوبل اقتصاد نیز است، به فارسی برگردانده شده‌اند.

• برندگان جایزه صلح ناشران آلمان در قرن ۲۱ از آسیه جبار تا آمارتیا سن

  آلیدا و یان آسمن (۲۰۱۸)

  جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۱۸ به آلیدا و یان آسمن، دو فرهنگ‌شناس آلمانی، اعطا شد. آلیدا آسمن (راست در تصویر)، ادیب و فرهنگ‌شناس، با پژوهش‌هایش در زمینه فرهنگ یادآوری و عدم فراموشی به شهرت رسیده است. همسر او، یان آسمن، به عنوان مصرشناس، آثاری آفریده که به درک کشمکش‌های فرهنگی و مذهبی معاصر در سراسر دنیا کمک کرده است.

• برندگان جایزه صلح ناشران آلمان در قرن ۲۱ از آسیه جبار تا آمارتیا سن

  سباستیائو سالگادو (۲۰۱۹)

  برنده جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۱۹ نه ادیب و نویسنده بود و نه سیاستمدار یا روزنامه‌نگار. اتحادیه ناشران و کتابفروشان آلمان این جایزه معتبر را به "سباستیائو سالگادو" اهدا کرد؛ عکاس مشهور برزیلی که پاسداری از طبیعت، دل‌مشغولی اصلی او بوده است. سوژه‌ها و عکس‌های منحصر به فرد سالگادو همان چیزی است که او را از دید داوران، سزاوار دریافت جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۱۹ کرد.

• برندگان جایزه صلح ناشران آلمان در قرن ۲۱ از آسیه جبار تا آمارتیا سن

  مارگارت اتوود (۲۰۱۷)

  برنده‌ی جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۱۷ مارگارت اتوود، نویسنده‌ی بنام کانادایی است. در توضیح اتحادیه ناشران آلمان در راستای انتخاب اتوود به عنوان برنده‌ی سال ۲۰۱۷ آمده است که این نویسنده‌ی ۷۷ ساله‌ی کانادایی در رمان‌ها و آثار غیرداستانی‌اش "همواره شم سیاسی و حساسیت بالای خود برای تحولات و جریان‌های نامحسوس و خطرناک" را به نمایش گذاشته است.

• برندگان جایزه صلح ناشران آلمان در قرن ۲۱ از آسیه جبار تا آمارتیا سن

  كارولین امکه (۲۰۱۶)

  جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۱۶ به کارولین امکه Carolin Emcke تعلق گرفت. امکه نویسنده‌ای است که با تمام وجود علیه نفرت و چند قطبی شدن جامعه مبارزه می‌کند. برای او امر خصوصی و امر سیاسی از یکدیگر جدایی‌ناپذیرند. کارولین امکه (متولد سال ۱۹۶۷) سال‌هاست که با کتاب‌ها، مقاله‌ها و سخنرانی‌هایش علیه تفکر جزمی و چند قطبی شدن جامعه مبارزه می‌کند.

• برندگان جایزه صلح ناشران آلمان در قرن ۲۱ از آسیه جبار تا آمارتیا سن

  نوید کرمانی (۲۰۱۵)

  برنده‌ی جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۱۵ نوید کرمانی بود که در سال‌های اخیر آثار متعددی منتشرکرده است. دین و زندگی در جوامع چندفرهنگی و همچنین جایگاه فردیت در دنیای مدرن از مشغله‌های ذهنی نوید کرمانی است. ناشران آلمان از او به عنوان "یکی از مهم‌ترین صداها در جامعه آلمان" یاد کرده و معتقدند که کرمانی از جامعه آلمان می‌خواهد که زندگی صلح‌آمیز انسان‌ها با پیشنه‌های ملی و مذهبی متفاوت را میسر کند.

• برندگان جایزه صلح ناشران آلمان در قرن ۲۱ از آسیه جبار تا آمارتیا سن

  جرون لنیر (۲۰۱۴)

  جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۱۴ به جرون لنیر، نویسنده آمریکایی و یکی از پیشگامان تحقیق در فضای مجازی اهدا شد. از جمله آثار مهم او "شما ابزار نیستید" نام دارد که به اثرات منفی اینترنت در جامعه مدرن می‌پردازد. به اعتقاد لنیر دنیای دیجیتال باید ساختاری بیابد که هم حقوق فردی را محترم شمارد و هم مشارکت همگانی را ترویج کند. استفاده و سوءاستفاده از دانش و داده در اینترنت از دیگر موضوعات آثار او است.

• برندگان جایزه صلح ناشران آلمان در قرن ۲۱ از آسیه جبار تا آمارتیا سن

  سوتلانا آلکسیویچ (۲۰۱۳)

  جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۱۳ به سوتلانا آلکسیویچ از بلاروس تعلق گرفت که در سال ۲۰۱۵ نیز جایزه نوبل ادبی را از آن خود کرد. این نویسنده‌ی منتقد به ویژه برای خلق آثاری به شهرت رسیده که در آن‌ها به پیامدهای فاجعه اتمی در نیروگاه چرنوبیل و نیز جنگ شوروی در افغانستان پرداخته است. از مستندنگاری‌های دقیق این نویسنده می‌توان دریافت که در امپراتوری الکساندر لوکاشنکو، رئیس‌جمهور روسیه سفید، چه می‌گذرد.

• برندگان جایزه صلح ناشران آلمان در قرن ۲۱ از آسیه جبار تا آمارتیا سن

  لیائو یی‌وو (۲۰۱۲)

  اتحادیه ناشران آلمان جایزه صلح در سال ۲۰۱۲ را به لیائو یی‌وو، شاعر و نویسنده چینی، اعطا کرد. او به خاطر آثار انتقادی‌اش که در چین ممنوع هستند، چند سال نیز در زندان به سر ‌برد. اتحادیه ناشران آلمان دلیل برگزیدن لیائو یی‌وو به عنوان برنده این جایزه را "زبان قوی و بی‌ریای" این نویسنده خواند که در مقابله با سرکوب‌های سیاسی، به زبان شنوای محرومان چین بدل شده است.

• برندگان جایزه صلح ناشران آلمان در قرن ۲۱ از آسیه جبار تا آمارتیا سن

  بوعلام صنصال (۲۰۱۱)

  جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۱۱ به بوعلام صنصال نویسنده الجزایری تعلق گرفت. اتحادیه ناشران آلمان انتخاب او در آن سال را پیامی به جنبش دموکراسی‌خواهی در الجزایر خوانده و "روایت‌های شورانگیز و همدلی درونی او در محترم شمردن فرهنگ‌ها و فهم تبادلات فرهنگی" را دلیل شایستگی او برای کسب این جایزه دانسته بود. صنصال از روشنفکرانی است که بی‌پرده از شرایط اجتماعی و سیاسی حاکم در الجزایر انتقاد می‌کنند.

• برندگان جایزه صلح ناشران آلمان در قرن ۲۱ از آسیه جبار تا آمارتیا سن

  دیوید گروسمن (۲۰۱۰)

  برنده‌ی جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۱۰ دیوید گروسمن، نویسنده اسرائیلی بود. او در آثار خود به‌گونه‌ای همه‌سویه به مسائل و رویدادهای خاورمیانه می‌پردازد و راهی برای مقابله با جنگ و احساس ناتوانی در برابر آن می‌جوید. به باور گروسمن علیرغم دشواری دستیابی به صلح نباید از سخن گفتن در باره‌ی آن دست شست. او معتقد است، کسانی که از رسیدن به صلح ناامید شده‌اند، "مغلوب و تسلیم خشونت و تلخی جنگ شده‌اند".

• برندگان جایزه صلح ناشران آلمان در قرن ۲۱ از آسیه جبار تا آمارتیا سن

  کلادیو ماگریس (۲۰۰۹)

  کلادیو ماگریس، نویسنده و فیلسوف ایتالیایی جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۰۹ را به دست آورد. او در بسیاری از کتاب‌های خود از جمله در مشهورترین اثر خود که "دانوب، سرگذشت یک رودخانه" نام دارد، به اسطوره‌های سیاسی جهان غرب پرداخته است. به اعتقاد اتحادیه ناشران آلمان، ماگریس در آثار خود به بهترین شکل به سرنوشت مشترک اروپا پرداخته و سنت‌های باارزش اروپا را در کنار تنوع فرهنگی آن نشان داده است.

• برندگان جایزه صلح ناشران آلمان در قرن ۲۱ از آسیه جبار تا آمارتیا سن

  آنزلم کیفر (۲۰۰۸)

  جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۰۸ به آنزلم کیفر(Anselm Kiefer)، نقاش و مجسمه‌ساز آلمانی تعلق گرفت که "خاطره" برای نمونه در ارتباط با فاجعه هولوکاست موضوع اصلی آثار اوست. "هویت ملی" از دیگر مشغله‌های ذهنی این هنرمند آلمانی است. آثار عظیم او با مواد و مصالح گوناگونی چون کاه، سفال، سرب، لاک الکل، خاکستر، گل‌ها و گیاهان خلق شده است.

• برندگان جایزه صلح ناشران آلمان در قرن ۲۱ از آسیه جبار تا آمارتیا سن

  ساول فریدلندر (۲۰۰۷)

  در سال ۲۰۰۷ جايزه صلح ناشران آلمان به ساول فريدلندر، تاريخدان اسرائيلى‌آمريكايى تعلق گرفت که از پژوهشگران صاحب‌نام فاجعه هولوکاست است. خانواده او مانند هزاران يهودى ديگر در اردوگاه آشويتس به قتل رسيدند. هيچ مورخ ديگرى مانند فريدلندر تا به اين حد به نگارش خاطرات و تاريخ هولوكاست نپرداخته است. به اعتقاد اتحاديه ناشران آلمان فریدلندر "به فغان و فرياد خاكستر انسان‌هاى سوزانده شده، نام و نشان بخشيد".

• برندگان جایزه صلح ناشران آلمان در قرن ۲۱ از آسیه جبار تا آمارتیا سن

  ولف لپنيز (۲۰۰۶)

  جایزه صلح اتحادیه ناشران آلمان در سال ۲۰۰۶ به ولف لپنيزWolf Lepenies ، جامعه‌شناس و پژوهشگر آلمانی اهدا شد که هنر را همواره در پيوند با مسئوليت‌های اجتماعی می‌بيند. لپنيز معتقد است که "فرهنگ بايد هميشه مداخله كند، همان گونه كه هميشه مداخله كرده يا بايد می‌كرده است". برخورد میان فرهنگ و سیاست و نیز برخورد میان "کار فکری روشنفکر" و مسئولیت اجتماعی او از موضوعات محوری آثار این اندیشمند آلمانی است.

• برندگان جایزه صلح ناشران آلمان در قرن ۲۱ از آسیه جبار تا آمارتیا سن

  اورهان پاموک (۲۰۰۵)

  اتحادیه ناشران آلمان در سال ۲۰۰۵ جایزه صلح خود را به اورهان پاموک نویسنده برجسته ترکیه اهدا و در استدلال این انتخاب اعلام کرد، او آثاری آفریده که "اروپا و ترکیه اسلامی را به یکدیگر نزدیک می‌کند، به دفاع از حقوق انسان‌ها و اقلیت‌ها برمی‌خیزد و همواره در برابر مسائل سیاسی کشورش موضع‌گیری می‌کند. اورهان پاموک را "داستان‌سرای پسامدرن" می‌دانند که آثارش پر از تصاویر، استعاره‌ها و گفتارهای دوپهلوست.

• برندگان جایزه صلح ناشران آلمان در قرن ۲۱ از آسیه جبار تا آمارتیا سن

  پیتر استرهازی (۲۰۰۴)

  برنده‌ی جایزه صلح اتحادیه نشران آلمان در سال ۲۰۰۴ پیتر استرهازی، نویسنده‌ی مجاری بود. استرهازی که از چهر‌ه‌های سرشناس ادبیات معاصر مجارستان محسوب می‌‌شود، در سال ۲۰۰۰ با انتشار "هارمونی‌های آسمانی" شهرت جهانی کسب کرد. این اثر تاریخی درباره خانواده‌ی اصیلی است که استرهازی سرگذشت و فراز و نشیب‌های این خانواده را در زمان روی کار آمدن حکومت کمونیستی روایت می‌کند.

• برندگان جایزه صلح ناشران آلمان در قرن ۲۱ از آسیه جبار تا آمارتیا سن

  سوزان سونتاگ (۲۰۰۳)

  اتحادیه ناشران آلمان در سال ۲۰۰۳ با جایزه صلح از سوزان سونتاگ، نویسنده‌ی سرشناس آمریکایی به خاطر تلاش او "در جهان تصاویر جعلى و حقایق تحریف‌شده" براى "حرمت اندیشه‌ى آزاد" تقدیر کرد. سونتاگ از منتقدان جنگ عراق و سیاست‌هاى سلطه‌جویانه آمریکا بود. آثار این نویسنده فقید به بیش از ۳۰ زبان ترجمه شده و عرصه‌هاى گوناگونى از رمان گرفته تا رساله‌نویسى و از نمایشنامه گرفته تا سناریونویسى را در برمى‌گیرند.

• برندگان جایزه صلح ناشران آلمان در قرن ۲۱ از آسیه جبار تا آمارتیا سن

  چینوآ آچه‌به (۲۰۰۲)

  چینوآ آچه‌به نویسنده فقید نیجریه‌ای که در کنار نویسندگانی چون نادین گوردیمر (آفریقای جنوبی) و بن اکری (نیجریه) از مهم‌ترین چهر‌ه‌های ادبی آفریقا محسوب می‌شود، در سال ۲۰۰۲ جایزه صلح اتحادیه ناشران آلمان را دریافت کرد. او به "پدر ادبیات آفریقا" شهرت داشت. "چیزها از هم می‌پاشند" از مهم‌ترین آثار آچه‌به است که به بیش از ۵۰ زبان ترجمه شده و میلیون‌ها نسخه از آن به فروش رسیده است.

• برندگان جایزه صلح ناشران آلمان در قرن ۲۱ از آسیه جبار تا آمارتیا سن

  یورگن هابرماس (۲۰۰۱)

  در سال ۲۰۰۱ یورگن هابرماس، فیلسوف و جامعه‌شناس نامدار آلمانی جایزه صلح اتحادیه ناشران آلمان را کسب کرد. هابرماس یکی از بانفوذترین اندیشمندان آلمانی محسوب می‌شود و در مباحث فلسفی، اجتماعی و سیاسی آلمان و اروپا نقش مهمی ایفا می‌کند. او در آثارش به دگرگونی‌ها و چالش‌های دنیای مدرن می‌پردازد. هابرماس از چهر‌ه‌های برجسته فلسفه است که به‌شکل فعال و قاطعانه در بحث‌های مربوط به سیاست‌های روز مشارکت دارند.

• برندگان جایزه صلح ناشران آلمان در قرن ۲۱ از آسیه جبار تا آمارتیا سن

  آسیه جبار (۲۰۰۰)

  آسیه جبار، نویسنده فقید الجزایری که یکی از برجسته‌ترین نویسندگان کشورهای شمال آفریقا محسوب می‌شود، برنده‌ی جایزه صلح اتحادیه ناشران آلمان در سال ۲۰۰۰ بود. استقلال الجزایر، استعمار فرانسه و برابری حقوقی زن و مرد از موضوعات محوری آثار آسیه جبار است که در زادگاهش، الجزایر به عنوان نماد آزادی زنان شناخته شده است.