باید اتحادیه ملت مسلمان را بسازیم

به گزارش خبرنگار مهر، نشست افتتاحیه سی و پنجمین کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی همزمان با میلاد پیامبر اکرم (ص) و آغاز هفته وحدت با موضوع «اتحاد اسلامی صلح و پرهیز از تفرقه و تنازع در جهان اسلام» با حضور مهمانان داخلی و خارجی از ۳۹ کشور جهان برگزار شد. در این نشست مهمانان زیادی به ارائه سخنرانی پرداختند. در ابتدای این نشست حجت الاسلام حمید شهریاری، دبیر کل مجمع تقریب مذاهب، به سخنانی پرداخت و در ادامه آیت الله اعرافی مدیر کل حوزه‌های علمیه کشور، به بیان نکاتی در این خصوص پرداختند.

عادی سازی رابطه با اسرائیل مغایر فضائل اخلاقی و احکام الهی است

در ادامه این نشست رقیه شبلی کرمنشاهی، استاد دانشگاه سوریه در سخنانی گفت: ما در سوریه به علت مواضعمان نسبت به آرمان فلسطین و همبستگی با آن متحمل رنج زیادی شدیم که هنوز ادامه دارد، اما به یاری خداوند متعال، نه ما، نه پدران ما و نه نوه‌های ما این سرزمین را رها نکرده‌ایم و نخواهیم کرد، به این دلیل که مسئله فلسطین موضوعی تاریخی متعلق به یک دوره زمانی خاص نیست بلکه هدفی انسانی است که مبتنی بر یاری مظلومان علیه ظالمان و یاری اشخاصی که خاکشان غصب شده در برابر غاصبان است.

او با بیان اینکه مسئله فلسطین، مسئله یاری کسانی است که فطرت واقعی انسان را شناخته‌اند، خاطرنشان کرد: به همین دلیل، فضیلت واقعی انسان، حمایت از مظلومان است. بر اساس این نظریه، عادی سازی رابطه با رژیم صهیونیستی خارج از طبیعت بشری است زیرا خداوند متعال به ما آموخته وقتی ظالم و مظلومی را می‌بینیم، در برابر ظالم و در کنار مظلوم بایستیم. اگر ما یک غاصب و کسی که مورد تجاوز قرار گرفته است را ببینیم، باید در کنار کسی که مورد تجاوز قرار گرفته و در مقابل غاصب بایستیم، اینگونه است که ما را بشر می‌نامند و از ما می‌خواهند در کنار مظلوم و در برابر ستمگر بایستیم. اگر از هر شخص با هر دین سوال شود که از مظلوم دفاع می‌کنی یا ظالم؟ بالطبع پاسخ آن است که از مظلوم. این همان طبیعت بشری است، بنابراین عادی سازی رابطه با اسرائیل مغایر با طبیعت انسانی و خارج از فضائل اخلاقی و حتی خروج از احکام الهی در ادیان آسمانی است.

او با بیان اینکه ملت و حکومت سوریه با قلب، اندیشه و روح با فلسطین سربلند و آرمان آن هستند، ادامه داد: ما به رغم رنج‌هایی که از تروریسم متحمل شدیم، همواره با فلسطین اعلام همبستگی کرده و از این مسیر عدول نمی‌کنیم.

وی افزود: مسئله فلسطین، یک مسئله بر حق انسانی است که به وحدت اسلامی منجر می‌شود، زیرا هر مسلمان در این بخش از کره زمین، شعارش حمایت از مظلوم و ایستادگی در برابر ظالم است. در این میان بر کسی پوشیده نیست که رژیم صهیونیستی، اقدام به قتل، سوزاندن و تخریب کرده است، تصاویر محمد الدوره، صفا و کشتارهایی که در فلسطین و خارج از آن انجام شده، گواهی بر این مدعاست. رژیمی که درختان زیتون را سوزاند، اراضی فلسطینیان را اشغال و خانه‌هایشان را ویران کرد. برای توضیح ماهیت رژیم صهیونیستی باید به اشخاصی که اقدام به عادی سازی می‌کنند، بفهمانیم که با چه طرفی، با چه تاریخی و چه حال و آینده‌ای اقدام به عادی سازی کرده‌اند و این رژیم هر آنچه با دیگران انجام داده، با آنها نیز انجام خواهد داد.

باید اتحادیه ملت مسلمان را بسازیم

عماد حمرونی، عضو هیئت علمی دانشگاه و تحلیل گر سیاسی از کشور فرانسه در این نشست گفت: دین اسلام، یک دین گروهی و جمعی است. پیامبر (ص) از همان ابتدای رسالت، اولین گروه مسلمان شامل امام علی (ع) و حضرت خدیجه را تشکیل داد. سپس در وهله دوم، اصحاب دیگری در مکه پیدا کرد و ۱۳ سال بعد به مدینه رفت. شاهدیم که همین که گروه اول یعنی گروه مکه تشکیل شد، پیامبر تلاش کرد برادری میان این افراد شکل بگیرد. زمانی هم که این گروه به مدینه مهاجرت کردند، دو دسته شکل گرفت؛ مهاجرینی که از مکه می‌آمدند و انصاری که در مدینه میزبان مهاجرین شده بودند. در این زمان هم که گروه گسترده‌تر شد و یک جمعیت مسلمان قابل توجه شکل گرفت، باز هم پیامبر ابتکار عمل را به دست گرفت و بین مهاجرین و انصار پیوند برادری ایجاد کرد. البته در همه این مراحل برادر پیامبر، امام علی (ع) بود.

او در ادامه به مسئله جایگاه و اهمیت برادری در معنویات اسلامی اشاره کرد و گفت: اگر برادری دینی و معنوی نداشته باشیم، نمی‌توانیم مسلمان خوبی باشیم و این امری بسیار کلیدی در سیر ایمان یک مسلمان است. متأسفانه با گذر زمان این روحیه و تفکرِ برادری جایش را به جنگ قدرت داد. مسلمانان به گروه‌های مختلف قومی تقسیم شدند، عرب، فارس، ترک، اَمازیغ، بربر و غیره. چند گروه و مکتب فکری شکل گرفت که شامل شیعه‌ها و سنی‌ها شدند و این‌ها هرکدام به چند شاخه تقسیم شدند و در نهایت چیزی باقی نماند جز جدایی و پراکندگی. افتراق بزرگ در اسلام زمانی پیش آمد که متأسفانه امام علی مجبور شد با گروه‌های فرقه‌ای و حزبی مبارزه کند که از همان ابتدا این زنجیره برادری میان مسلمان‌ها را پاره کردند. خوارج از این جمله بودند و نیز افرادی که به خاطر قدرت به جنگ امام علی (ع) رفتند. بعدها نیز شاهد کربلا و جنگ علیه اهل بیت پیامبر بودیم. در حالی که اهل بیت پیامبر و قرآن نماد اتحاد اسلامی و برادری اسلامی هستند. بنابراین باید اتصال میان خانواده پیامبر و قرآن را می‌شکستند و تا حدی هم موفق شدند و اولین شکستگی به وجود آمد. بعد از آن باید هرگونه پیوند برادری میان مسلمانان را می‌شکستند که ساختن گروه‌ها، فرقه‌ها و غیره را به اسم اجتهاد شروع کردند. یعنی هربار مکتبی و مذهبی اسلامی به وجود می‌آید. اسم مجمع حاضر نیز از این جهت مجمع تقریب مذاهب است که متأسفانه همین فرقه‌ها منجر به افتراق در اسلام شده‌اند.

حمرونی افزود: بنابراین نقش ما امروز این است که به اتحاد اسلامی بازگردیم و برای بازگشت به اتحاد اسلامی راهی جز راه برادری وجود ندارد، یعنی ایجاد سازوکار و سامانی که میان مسلمانان، گروه‌ها و ملت‌های مختلفی که امت اسلامی را شکل می‌دهند، برادری بیاورد. این امت امروز دردمند است و بیش از پنج قرن است که از پی همه جنگ‌هایی که از سر گذرانده و استعمار غربی وحشیانه درد می‌کشد. از این رو شاهدیم که امروز فلسطین اشغال شده، بخشی از سوریه اشغال شده و نیز جنگ‌های متعددی رخ داده که در نتیجه مبارزه با گروه‌های تکفیری است که از مناطق مختلف می‌آیند. پس این مسئله، یعنی شکستِ متفکران جهان اسلام، دانشمندان و سیاستمدارانِ امت اسلامی در مسیر ایجاد برادری. از این رو ما هم می‌توانیم به عنوان مسلمان، اتحادیه ملت مسلمان را بسازیم. باید به‌عنوان روشنفکر، دانشمند، پژوهشگر، سیاستمدار و روحانی در سخنرانی‌هایمان به برادری توجه کنیم. باید بیندیشیم که چطور می‌توانیم سازمان‌هایی برای ایجاد برادری بسازیم و پیوندها را با تفکر تکفیری قطع کنیم. هرگاه بتوانیم تفکر تکفیری را در هم بشکنیم، خواهیم توانست اتحاد اسلامی را برقرار کنیم و به پیشرفت اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و علمی بپردازیم.

باید بر گفتگوی بین مذهبی تکیه کنیم

راویل حضرت پنجایف، مفتی سنت پترزبورگ، گفت: دومین سال پیاپی است که چهان در شرایط سخت پاندمی به سر می‌برد. انسان ماهیتی دارد که بر اساس آن دائماً باید به او در خصوص لزوم ایجاد روابط مذهبی هماهنگ، ایجاد روابط با حسن همجواری، صلح، دوستی، وحدت و ارزش‌های سنتی و اخلاقی و مذهبی، بردباری و احترام به سنت‌های مذهبی و فرهنگی یادآوری کرد. بدون توجه به لزوم بحث و گفتگو در خصوص این موارد، بشر به سمت اقدامات تهاجمی و تخریب تاریخ چند قرنی خویش سوق داده می‌شود. این در حالی است که جهانیان در تمام دوره‌ها به دنبال تمدن سازی، فرهنگ، و سنت‌های ملی بودند. گفتگو و ارتباط در این جهان شکل همکاری به خود می‌گیرد. در واقع این موارد به نام هنر دیپلماسی شناخته می‌شوند.

او با بیان اینکه دیپلماسی مذهبی همیشه باعث پیشرفت ارزش‌های معنوی و اخلاقی تمدن‌های مختلف بوده است، افزود: برای ما تمدن روسی با فرهنگ‌ها و زبان‌ها، رسوم و سنن مختلف آن بسیار دارای اهمیت می‌باشد. تمام این موارد برای مردم کشور ما اهمیت بسزایی دارند. این موارد اشاره شده یکی از کلیدی ترین نقش‌ها را در ایجاد ارتباطات سیاسی ایفا می‌کنند. ما آماده تبادل تجربه و امکانات برای توسعه روابط حسنه و با احترام متقابل در کلیه زمینه‌های متقابلاً سودمند با تمام طرفین هستیم. امروز با توجه به شرایط عدم ثبات سیاسی در سیستم روابط بین الملل و جهانی که در آن تلاش می‌شود که یکجانبه گرایی به طرحی غالب بدل گردد، روابط حسنه از اهمیت بسزایی برخوردار است. در جهان ما که منافع کشورها مورد تعرض قرار گرفته و بین مسلمانان اختلافات بین مذهبی و ملی بوجود آمده و در آن سیاست هرج مرج کنترل شده بکار گرفته می‌شود، روابط دوستانه بسیار مهم می‌باشد.

مفتی بزرگ سنت پترزبورگ در ادامه اظهار داشت: در بسیاری از موارد از تروریست‌ها به عنوان اسلام گرایان نام برده می‌شوند. متأسفانه این نوع برچسب زدن‌ها در حال حاضر هم ادامه یافته است. در برخی موارد از تروریست‌ها به عنوان تروریست‌های اسلامی یاد می‌شوند و افراط گرایان را افراطی‌های اسلامی می‌نامند و از جهاد و جهاد گرا به عنوان حمله تروریستی و خرابکار یاد می‌کنند. در برخی از موارد دیده شده که برای تروریست‌های انتحاری کلمه شهید را استفاده می‌کنند. البته که این افراد ربطی به اسلام ندارند. ما به نوبه خود این موارد را گوشزد می‌کنیم اما نتیجه آن باز هم بازی با این کلمات می‌شود. مسلمانانی که کشور خود و رئیس جمهور و رهبران خود را دوست دارند مورد اهانت قرار می‌گیرند.

او در نهایت تصریح کرد: ما نباید اجازه بدهیم که ارزش‌های سنتی، اخلاقی، مذهبی، آداب و رسوم مورد تحریف قرار بگیرند. نباید از انگیزه‌های دینی برای ایجاد مشکل و بهانه‌ای برای ایجاد جنگ استفاده شود. نباید این انگیزه‌های دینی مورد سو استفاده سیاسی قرار گرفته شوند. ما از همگان دعوت می‌کنیم که در گفتگوی دینی شرکت کنند و نشان دهند که هدف از ارزش‌های معنوی دستیابی به صلح و پرورش تفاهم و احترام متقابل است و هیچ گونه از توسل به زور را بر نمی تابد. البته مدیریت سنت‌های ملی در مناطق پر خطر جهان به تنهایی میسر نمی‌باشد. در اینجا باید بر گفتگوی بین مذهبی تکیه کنیم و در گفتگو های آتی بر مسائلی تمرکز کنیم که حل و فصل آنها مستلزم تفاهم بین مذهبی و گفت وگوی کشورهای علاقه مند است. همراه با طرفین دیگر گفتگو، پایتخت فرهنگی روسیه یعنی سن پترزبورگ ابتکار برگزاری همایش بین المللی بین مذهبی را مطرح کرد که در آن ما می‌توانیم مسائل مهم دینی را مورد بحث و بررسی قرار دهیم.

اندیشمند هندی: امروز به جای اتحادیه عرب نیازمند اتحادیه جوامع اسلامی هستیم

شیخ سید سلمان حسینی ندوی، رئیس دانشگاه امام احمد بن عرفان شهید هندوستان، گفت: متأسفانه باید گفت که عصر کنونی، عصر منازعات و مناقشات درونی میان مسلمانان است. علت این مسئله هم به دوری از آموزه‌های قرآنی بازمی‌گردد. روزگاری مسلمانان امّت واحده بودند و خداوند متعال نیز همین توصیف را برای آن‌ها به کار برده است. ما در روزگاری شاهد آن بودیم که پیامبر (ص) قبایلی را که با یکدیگر سر جنگ داشتند، به امّت واحده تبدیل کردند. در همین ارتباط، خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید: «و همگی به ریسمان خدا چنگ زنید و پراکنده نشوید». خداوند متعال همچنین در کتاب خود عنوان کرده است: «و مانند کسانی نباشید که وحدت خود را از دست دادند و پراکنده شدند و پس از آنکه دلایل روشن برای آن‌ها آمد، در باورهای دینی خود اختلاف کردند. اینان هستند که برایشان عذابی بزرگ خواهد بود». بنابراین می‌بینیم که خداوند نیز تأکید دارد که مسلمانان امّت واحده هستند و تفرقه و جدایی میان آن‌ها مردود است.

شیخ حسینی ندوی با بیان اینکه امروز اتحادیه عرب نمی‌خواهیم بلکه اتحادیه جوامع اسلامی‌می خواهیم، گفت: ما هیچ اتحادیه‌ای به جز اتحادیه جوامع اسلامی را نمی‌خواهیم. یک اتحادیه اسلامی می‌خواهیم که متشکل از تمامی اقشار مسلمانان باشد. ما شورای امنیتِ اسلامی، بانک‌های اسلامی و حکومت اسلامی می‌خواهیم و خواسته خود را نیز به صورت صریح، شفاف و علنی اعلام می‌کنیم. ما هیچ ترس و نگرانی از بیان این خواسته و مطالبه نداریم. ما به صورت علنی برای تحقق و اجرایی ساختن این خواسته گام برمی‌داریم. اصطلاحات مختلف موجب تفرقه و جدایی میان مسلمانان شده‌اند.

وی در ادامه خطاب به مسلمین جهان گفت: اگر می‌خواهید نماینده این دین مبین باشید و اگر می‌خواهید سخن‌تان نافذ باشد و سخنان پروردگار را به همه انسان‌ها ابلاغ کنید، پس باید مسلمان باشید، اسلام را فریاد بزنید و از اصطلاحات تفرقه‌انگیز دوری کنید. بدون شک اگر چنین کاری انجام دهید، می‌توانید وحدت اسلامی را محقق ساخته و شرایطی را رقم بزنید که ملت‌ها به شما به عنوان نمایندگان دین مبین اسلام بنگرند. در این شرایط، دیگران به شما به عنوان نمایندگان دین محمد (ص) و دین اهل بیت (علیهم السلام) خواهند نگریست.