کم کاری نخبگان در وحدت و تقریب مذاهب امت اسلامی

حجت الاسلام موسوی قائم مقام دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی در گفتگو با خبرنگار مهر، اساس شکل گیری جامعه اسلامی را برادری و اخوت بیان و اظهار داشت: سی و پنجمین کنفرانس وحدت اسلامی امسال هم به روال سالهای قبل همزمان با هفته وحدت و میلاد پیامبر اکرم (ص) در کشورمان برگزار می‌شود. شاید بتوان گفت برگزاری این دوره از کنفرانس از همه دوره‌های دیگر کنفرانس ضروری‌تر است چون امروز کشورهای جهان اسلام بیشتر از هرزمان دیگری در معرض تفرقه و اختلاف هستند و به واسطه کرونا هم اوضاع اقتصادی و مالی اغلب کشورها به هم ریخته و برگزاری این کنفرانس وسیع فرصت خوبیست برای یادآوری اینکه با وحدت و یکی شدن می‌توان بسیاری از مشکلات را حل کرد. با توجه به اینکه به ایام برگزاری کنفرانس وحدت نزدیک می‌شویم، با حجت‌الاسلام سید موسی موسوی، قائم مقام دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی و نماینده مجلس خبرگان قانون اساسی درخصوص ضرورت برگزاری کنفرانس وحدت و راهکارهایی برای بهبود اوضاع کشورهای اسلامی گفتگو کردیم.

وی در ابتدای سخنانش گفت: با توجه به آموزه‌های قرآن، سنت و دین اسلام، ما علاوه بر رسالتی که نسبت به هم دینی خود و مسلمانان داریم، نسبت به همه آدم‌ها که رنج می‌کشند هم وظیفه داریم که کمک کنیم. تصور ما این است برای همیاری وکمک به همدیگر در گرفتاری‌ها و مشکلات در هیچ مکتبی مثل اسلام سفارش وجود ندارد و سراسر قرآن و سنت دعوت دیگران به کمک کردن است. چنانچه پیامبر اکرم (ص) هم می‌فرمایند که مسلمانی که فقط به فکر نیازهای خودش باشد و به فکر مسلمانان و جامعه اسلامی نباشد، مسلمان نیست چون یکی از شاخصه‌های مسلمانی، دردمند گرفتاری‌های بقیه افراد بودن است

حجت الاسلام موسوی افزود: اقتضای دین اسلام این است که در گرفتاری که بابت کرونا پیش آمده کشورها به یاری هم بشتابند تا مشکلات آسان شود. طبعاً انتظار می‌رود حکومت‌های اسلامی دراین مسیر نقش مؤثری ایفا کنند ولی متأسفانه تعدادی از حاکمان اسلامی دارای وابستگی بوده و در خدمت مردمان خودشان نیستند این درحالیست که عمده منابع مالی کشورهای اسلامی در دست حکومت‌ها است. منتهی این ماجرا، مسئولیت را از توده‌های مسلمان سلب نمی‌کند؛ به عنوان مثال امروز در یکسری از کشورهای اسلامی تشکل‌های خیریه‌ای وجود دارد که برای کمک به محرومین است. مثلاً ایران به افغانستان و کشورهای دیگر در حد وسع خودش کمک می‌کند. منتها با وجود همه این کمک‌ها ما امروز بیشترین محرومیت مالی را در جوامع اسلامی داریم که این هم به دلیل مشکلات خودمان است. ما در جهان اسلام روی ثروت دنیا نشسته ایم ولی فقیریم. منابع مالی که کشورهای اسلامی دارد می‌توانند اوج رفاه مالی را فراهم کنند منتها به خاطر اختلاف، تفرقه و ناآگاهی از این امکانات خوب استفاده نمی‌شود.

قائم مقام دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی ادامه داد: برای تثبیت هر ارزشی در جامعه، مسئولیت و قدم اول به عهده نخبگان و عالمان است. البته وقتی از نخبگان می‌گوئیم فقط منظورمان نخبگان و عالمان دینی نیست و هرفرد تأثیرگذاری می‌تواند این نقش را داشته باشد مثل هنرمندان یا هرفرد دیگری که یک تخصص ویژه و علمی دارد. به نظر من یکی از عوامل اصلی گرفتاری‌های ما در جوامع اسلامی، برخی عالمان و نخبگان هستند. اینکه امروز تفرقه در جوامع اسلامی تبدیل به یک بلای خانمان سوز شده که جوامع اسلامی را در آتش درگیری‌ها و نزاع‌ها می‌سوزاند، به خاطر کم کاری نخبگان است. نخبگان در شرایط فعلی وظیفه سنگینی دارند. در طول تاریخ، ما نمونه‌های زیادی از علما و نخبگان را داشتیم که توانستند یک نفره جامعه را بیدار کنند مثل امام خمینی (ره) که یک نفره ایستاد و بیداری اسلامی را به وجود آورد.

حجت الاسلام موسوی اضافه کرد: آنچه که مسلم است این است که از ابتدای شکل گیری اسلام حتی در مدینه، وقتی اولین برکات اسلام رخ داد و پیامبر (ص) برای یک الگوی مدینه فاضله تلاش کرد، یکی از پایه‌های مهم برای شکل دادن جامعه اسلامی تحقق اخوت بین مسلمانان بوده است. به عقیده من وحدتی که در اسلام مطرح می‌شود با وحدتی که در تشکیل اتحادهای سیاسی دنیا مطرح می‌شود فرق دارد. وحدتی که اسلام مطرح می‌کند از دل و قلب و عاطفه شروع می‌شود و در دل انسان‌ها جای می‌گیرد ولی وحدتی که در اتحادیه‌های دنیا مطرح می‌شود براساس منافع مقطعی است و وقتی منافع نباشد، وحدت از هم می‌پاشد.

وی ادامه داد: اینکه حجت الاسلام شهریاری پیشنهاد تشکیل اتحادیه اسلامی را مطرح کردند براساس ایده قرآن است که نهایت تلاش‌های ما در مسیر وحدت این است که امت واحده شکل بگیرد. منتها گام‌های مختلفی برای رسیدن به آن باید برداشته شود که گام اول آن هم بیداری و بصیرت امت اسلامی است. در گام‌های بعدی مسلمانان باید بتوانند در عرصه‌های مختلف مثل عرصه سیاست، وحدت سیاسی شکل دهند. به اعتقاد برخی، اینکه ما بتوانیم یک امت واحده، مثل صدر اسلام تشکیل بدهیم در شرایط فعلی میسر نیست و تنها قدمی که ممکن است با تلاش کشورهای اسلامی برداشته شود این است که اتحادیه کشورهای اسلامی که آقای شهریاری مطرح کردند تشکیل شود. البته هرازچند گاهی به صورت مقطعی همکاری‌هایی بین چند کشور اسلامی انجام شده ولی همیشگی و دائم نبوده و همه کشورها هم حضور نداشتند. مایه تأسف است که جامعه‌ای که اساس شکل گیری آن برادری و اخوت بوده و در اسلام هم به شکل‌های مختلف به آن اشاره شده، درگیر مشکل تفرقه و درگیری باشد.

نماینده سابق مجلس خبرگان رهبری در پایان گفت: امروز متأسفانه هر فرقه‌ای فقط خودش را مسلمان می‌داند و دیگران را باور نمی‌کند و اینها همه از جهل مسلمانان و فتنه دشمن است. قدم مهم ما این است که پیش از تشکیل اتحادیه کشورهای مسلمان فکری به حال تفرقه افکنی و درگیری فرق مختلف دینی بکنیم. این فرق، مرز کفر و ایمان نیست و در نهایت هدف و مسیر همه مذاهب اسلامی یکی است.