گزارش حقوق بشری: زنان روزنامه‌نگار ایرانی خارج از کشور مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرند

سازمان بین‌المللی حقوق بشری «آرتیکل ١٩» با همکاری کمیته حفاظت از روزنامه‌نگاران، در گزارشی با عنوان «آزار و اذیت آنلاین زنان روزنامه‌نگار در خارج ایران»، به مشکلات زنان روزنامه‌نگار ایرانی در فضای مجازی و واقعی پرداخته است.

این گزارش ٢۴ صفحه‌ای متشکل از یک مقدمه و سه فصل است و بر اساس مصاحبه با شماری از روزنامه‌نگاران زن ایرانی مقیم خارج ایران در ماه مارس سال جاری میلادی تنظیم شده است.

در مقدمه گزارش آمده است، «اگرچه روزنامه‌نگاران مرد نیز با تهدیدها و آزار و اذیت در فضای مجازی روبرو می‌شوند، روزنامه‌نگاران زن به صورت فزاینده و نامتناسبی با آزار و اذیت جنسیتی در فضای مجازی مواجه هستند.»

در فصل اول گزارش مسائلی مانند «حملات جنسیتی» و «کارزارها و تاکتیک‌های بدنام‌کردن برای کاهش اعتبار» زنان روزنامه‌نگار ایرانی خارج از کشور مورد بررسی قرار گرفته‌اند. در این بخش به حملات جنسیتی علیه زنان روزنامه‌نگار همانند «تهدید به تعرض جنسی و مرگ، پخش تصاویر فتوشاپ‌شده پورنوگرافیک، پخش اطلاعات شخصی، و پیام‌های هماهنگ‌شده و همیشگی حاوی فحش و ناسزا» اشاره شده است.

بسیاری از مصاحبه‌ شوندگان به کارزارهای تبلیغاتی علیه خود توسط افرادی در نقش مخالفان حکومت ایران، اما در اصل وابسته به حکومت، اشاره کرده و آن را تاکتیکی برای زیر سئوال‌ بردن اعتبار خود و گزارش‌هایشان در رابطه با جمهوری اسلامی ایران خوانده‌اند.

آزار و اذیت زنان روزنامه‌نگار در قالب پیام‌ها و پست‌های عمومی و به صورت ترویج هشتگ‌هایی خاص و اطلاعات نادرست درباره آنهاست. همگی این زنان، صرفنظر از موضوعاتی که پوشش می‌دهند و رویکردی که در گزارش‌هایشان نسبت به سیاست ایران دارند، مورد آزار و اذیت آنلاین قرار می‌گیرند.

سازمان حقوق بشری «آرتیکل ١٩» در بخشی دیگری از گزارش خود می‌گوید روزنامه‌نگاری این زنان در شرایط ترس و سردرگمی، تاثیر شدیدی بر روی وضعیت سلامتی ذهنی و فیزیکی آنها و توانایی‌شان برای استفاده از حق آزادی بیان دارد.

در ادامه گزارش، به «پاسخ‌های ناسازگار» گردانندگان رسانه‌های اجتماعی به درخواست‌های مصاحبه‌ شوندگان جهت پیگیری آزار و اذیت‌های آنلاین آنها اشاره شده است. در همین ارتباط، آرتیکل ١٩ از «عدم اختصاص منابع کافی جهت ارزیابی تهدیدها، خطرات، و آزار و اذیت» متوجه زنان روزنامه‌نگار ابراز نگرانی کرده است.

در فصل دوم گزارش، به اهمیت محسوب‌کردن آزار و اذیت آنلاین به عنوان یک نگرانی جدی آزادی بیان و برابری پرداخته شده است. نقشه مقام‌های جمهوری اسلامی برای ربودن مسیح علینژاد مجری برنامه تبلت صدای آمریکا از ایالات متحده و انتقال او به ایران، از موضوعات مورد اشاره در این فصل است.

بر اساس این گزارش، حملات آنلاین علیه روزنامه‌نگاران زن «نه‌ تنها سبب تقویت نابرابری می‌شوند بلکه تاثیر شدیدی بر آزادی بیان دارند؛ زنان را به ترک فعالیت‌های آنلاین سوق می‌دهند، گزارش‌های روزنامه‌نگارانه آنها را محدود می‌کنند، و به صورت ناگزیر توانایی‌شان جهت به چالش کشاندن تبعیض و نابرابری در جوامع میزبان آنها... را تقلیل می‌دهند.»

در بخش پایانی این گزارش توصیه‌هایی از قبیل ارائه دستورالعمل‌هایی واضح‌تر و اطمینان از اجرای به موقع و سازگارشان، اختصاص منابع کافی جهت ارزیابی و پاسخ به تهدیدات و آزار و اذیت‌ها، و همکاری نزدیک با زنان روزنامه‌نگار و گروه‌های جامعه مدنی به گردانندگان رسانه‌های اجتماعی شده است.

از حکومت‌ها نیز خواسته شده «به صورت علنی، بی چون و چرا، و نظام‌مند» حملات علیه روزنامه‌نگاران از جمله زنان را محکوم کنند، آزار و اذیت آنلاین علیه روزنامه‌نگاران زن ایرانی را به عنوان مشکلی جدی به رسمیت بشناسند، و در موارد آزاد و اذیت‌های جدی ضمن تحقیقات سریع و جامع افراد خطاکار را مسئول بدانند.

اسامی زنان روزنامه‌نگار مصاحبه‌ شده در این گزارش به دلیل «جلوگیری از حملات و تاثیر منفی بیشتر» منتشر نشده است.

در سال ٢٠١٩، سازمان خبرنگاران بدون مرز ایران را بزرگ‌ترین زندان زنان روزنامه‌نگار نامید.