مدرسه دخترانه "زیرزمینی" در کابل

گروهی دختر هر روز در زیرزمین خانه‌ای در کابل جمع می‌شوند. مدرسه از بیرون دیده نمی‌شود. درها و پنجره‌ها را پوشانده شده‌اند تا کسی نتواند دانش‌آموزان را ببیند یا صدای آنها را بشنود. ۱۴ دختر در کلاس هستند. یک تخته سفید روی دیوار است. معلم‌ درحال آموزش لگاریتم است.
طالبان محدودیت‌های زیادی برای زنان و دختران در افغانستان ایجاد کرده است، از جمله گرفتن امکان ادامه تحصیل. در برخی شهرها دانش‌آموزان دختر اجازه رفتن به دبیرستان را ندارند و فقط می‌توانند به دبستان بروند. در برخی مناطق دختران حق ندارند در کلاس در کنار پسران بنشینند. این در حالی است که طالبان مدعی است "به حقوق بشر احترام می گذارد".

اولین سال های سیاه برای زنان

هنگامی که طالبان برای اولین بار در افغانستان (۲۰۰۱−۱۹۹۶) به قدرت رسیدند وضع از این هم وخیم‌تر بود. زنان از کار منع شدند و اجازه راه رفتن آزادانه در خیابان‌ها را نداشتند. دختران اجازه نداشتند به مدرسه بروند. زنان اگر از قوانین سختگیرانه شرع پیروی نمی‌کردند، شلاق می‌خوردند. 

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

این بار طالبان می‌خواهند از سوی جامعه جهانی به رسمیت شناخته شوند و ادعا می‌کنند که تغییر کرده‌اند. هم‌زمان با بازگشت طالبان به قدرت، زنان دست به اعتراضات پراکنده‌ای زده‌اند. آنها مصرانه خواهان حق تحصیل، کار و مشارکت در امور جامعه هستند.

حضور در مدرسه مخفی، دشوار و خطرناک

راه اندازی یک "مدرسه مخفی" در این شرایط نه تنها دشوار، بلکه خطرناک نیز هست. اما نه فقط دختران، که بسیاری از والدین نیز مصمم هستند برای ادامه تحصیل دختران خود این خطر را به جان بخرند.
دختران از مسیرهای مختلف و در زمان‌های متفاوت به کلاس می‌آیند تا توجه کسی به آنها جلب نشود. هیچ میز و صندلی در کلاس وجود ندارد، دختران روی زمین می نشینند. دویچه وله با برخی از آنها گفت‌وگو کرده و به دلایل امنیتی اسامی واقعی آنها تغییر داده است. 
"صالحه" کلاس دوازدهم است. او که پس از دو ماه تعطیلی مدرسه تصمیم گرفته در "مدرسه زیرزمینی" شرکت کند، پای تلفن می‌گوید: «ما نمی‌خواستیم ممنوعیت را بپذیریم، بنابراین با آموزگار‌مان مدرسه مخفی را درست کردیم. ما فقط می‌خواهیم درس‌مان را ادامه دهیم.»

"نوریه"، آموزگار مدرسه، تا پیش از روی کار آمدن طالبان دانشجوی رشته کامپیوتر در دانشگاه کابل بوده است. او می‌خواسته برنامه‌نویس شود، اما رویای‌اش اکنون نابود شده است. نوریه می‌گوید: «احساس می‌کنم بدن دارم اما زنده نیستم.» آنها امیدوارند که این "روزهای سیاه" به زودی به پایان برسد.

پروژه آموزشی بزرگ دختران

دولت قبلی افغانستان در بسیاری زمینه‌ها فاسد بود، اما تحصیل دختران و زنان یک عرصه موفقیت آمیز در این کشور به شمار می‌رفت. پیش از حمله ایالات متحده در سال ۲۰۰۱ به افغانستان و سقوط طالبان، تحصیل دختران تقریبا در این کشور غیرممکن بود. پس از آن و تا سال ۲۰۲۰، میلیون‌ها دختر به مدرسه رفتند و ده‌ها هزار نفر از دانشگاه فارغ التحصیل شدند.
سازمان ملل متحد از طالبان می‌خواهد تا به دختران امکان ادامه آموزش دهد. اما به نظر نمی‌رسد که طالبان اهمیتی به این خواست بدهند و به همین دلیل دخترانی که می‌خواهند به درس خود ادامه دهند، با خطر بزرگی روبرو هستند. صالحه می‌گوید: «اگر طالبان مدرسه مخفی ما را کشف کنند، ما را مجازات خواهند کرد. اما من این خطر را می پذیرم.»
"شمسیه" دانش‌آموز کلاس نهم این مدرسه زیرزمینی است. او هم می‌ترسد اما نمی‌خواهد حاصل نه سال تلاش خود را از دست بدهد و می‌گوید سعی می‌کند رفتنش به مدرسه را تا آنجا که ممکن است مخفی نگه دارد.

وضع مالی بد خانواده‌ها

دانش آموزان هزینه کمی برای مدرسه مخفی می‌پردازند. اما اکنون وضعیت مالی بسیاری از خانواده‌ها به قدری بد است که حتی مبلغ ناچیزی که باید به معلم بدهند، بار سنگینی بر دوش آنها است. اقتصاد افغانستان از هم گسیخته و گرسنگی و فقر به طور تصاعدی در حال افزایش است.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

سازمان ملل متحد تخمین می‌زند که حدود ۹۵ درصد از جمعیت افغانستان در سال‌های پیش رو گرسنگی خواهند کشید و ۹۷ درصد ممکن است به زیر خط فقر سقوط کنند. جامعه جهانی اگرچه وعده کمک مالی داده است، اما اکثر کشورها نمی‌خواهند مستقیما با طالبان مذاکره کنند. ایالات متحده میلیاردها دلار کمک را متوقف کرده و طالبان تبدیل با یک تحریم بین‌المللی روبرو هستند. 

برای نوریه، معلم مدرسه مخفی کابل، پولی که دریافت می‌کند در درجه دوم اهمیت قرار دارد. او می‌داند که خانواده‌های زیادی در افغانستان وجود دارند که در فقر شدید به سر می‌برند، اما برای تحصیل دختران خود حاضرند هر تلاشی بکنند. او می‌گوید: «من از خانواده‌های فقیر پول نمی گیرم.» نوریه شغل خود را به عنوان یک خدمت اجتماعی می بیند.

• گزارش تصویری از اعتراضات علیه طالبان در افغانستان

  سه‌‌شنبه ۱۶ شهریور صدها نفر از شهروندان افغان با تجمع در برابر سفارت پاکستان در کابل علیه "دخالت پاکستان" در امور داخلی افغانستان تظاهرات کردند. به گزارش خبرگزاری فرانسه، نیروهای طالبان برای متفرق کردن جمعیت اقدام به تیراندازی کردند. اکثریت تظاهرکنندگان را زنان تشکیل می‌دادند.

• گزارش تصویری از اعتراضات علیه طالبان در افغانستان

  اعتراضات در روز چهارشنبه ۱۷ شهریور نیز ادامه یافت و شماری از زنان در غرب کابل به خیابان‌ها آمده و نسبت به عدم حضور زنان در کابینه دولت طالبان انتقاد کردند. این زنان در شعارهایشان از بی‌عملی جامعه جهانی نیز انتقاد کرده و گفتند آن‌ها صرفا تماشاگر اوضاع افغانستان‌اند.

• گزارش تصویری از اعتراضات علیه طالبان در افغانستان

  دلیل حضور گسترده زنان در این راهپیمایی‌ها این است که آن‌ها بیش‌تر از دیگران نگران از دست دادن حقوق‌شان هستند. شامگاه دوشنبه ۱۵ شهریور نیز در شهرهای هرات، کابل و مزار شریف تجمعات اعتراضی برگزار شد. این تجمعات نیز عمدتا با حضور زنان همراه بود.

• گزارش تصویری از اعتراضات علیه طالبان در افغانستان

  تظاهرکنندگان از زنان دیگر خواستند که هراس را کنار گذاشته و با همبستگی به دفاع از حقوق خود برخیزند. یکی از زنان شرکت‌کننده در این تظاهرات گفت: «ما خواهان مشارکت در تصمیم‌گیری‌های بزرگ حکومتی و فعالیت در اجتماع، سیاست و اقتصاد هستیم.»

• گزارش تصویری از اعتراضات علیه طالبان در افغانستان

  تاکنون طالبان سیاست رسمی خود در مورد حقوق زنان را اعلام نکرده‌اند و تنها گفته‌اند که زنان "در چهارچوب شریعت اسلامی" می‌توانند تحصیل و کار کنند. زنان بیشتر از سایر اقشار جامعه از حاکمیت طالبان هراسان‌اند. آن‌ها نگرانند که حق تحصیل و کار و دستاوردهای حقوقی‌ خود را از دست بدهند.

• گزارش تصویری از اعتراضات علیه طالبان در افغانستان

  پس از آن که احمد مسعود، رهبر جبهه مقاومت ملی افغانستان در یک نوار صوتی از مردم خواست تا "به خاطر عزت و سربلندی افغانستان قیام" کنند شماری از زنان و مردان به خیابان‌ها آمده و در دفاع از آزادی شعار سر دادند. همزمان با گسترش اعتراضات واکنش طالبان به اعتراضات نیز خشونت‌آمیز‌تر شده است.

• گزارش تصویری از اعتراضات علیه طالبان در افغانستان

  روز گذشته ۱۶ شهریور چندین رسانه خبر دادند که خبرنگارانشان در جریان پوشش تظاهرات از سوی طالبان به صورت موقت بازداشت شده‌اند. طالبان گفته‌اند، کسانی که خواستار برگزاری تظاهرات مسالمت‌‌آمیز هستند، ابتدا باید مجوز بگیرند.

• گزارش تصویری از اعتراضات علیه طالبان در افغانستان

  معترضان بر این باورند که طالبان به کمک پاکستان موفق به بازپس‌گیری قدرت شده‌اند و به همین دلیل نیز بسیاری از ‌آن‌ها علیه پاکستان شعار سر می‌دهند. احساسات ضد پاکستانی پس از آن افزایش یافت که فیض حمید، رئیس سازمان اطلاعات نظامی پاکستان (آی‌اس‌‌آی) در یک سفر نامنتظره وارد کابل شد.

• گزارش تصویری از اعتراضات علیه طالبان در افغانستان

  در اعتراضات شعارهای متفاوتی شنیده می‌شود. در حالی که شماری از معترضان خواستار توقف "دخالت پاکستان" هستند، در بسیاری گردهمایی‌های دیگر موضوعاتی چون آزادی، حقوق و دستاوردهای زنان برجسته است.