علل و عوارض گرایش کودکان به وسایل آرایشی چیست؟ / آرایش در کودکی و بحران هویت در بزرگسالی

به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، متاسفانه در این دوره آرایش کردن نه تنها برای جوان جلوه کردن مسن‌تر ها، بلکه یک عادت بین جوانان هم شده است. استفاده از لوازم آرایش نه فقط بین بانوان، بلکه بین دختر بچه‌ها و پسر‌ها هم به تقلید از مادرانشان دیده می‌شود. تمایل به آرایش کردن باعث می‌شود که بچه‌ها زودتر به بلوغ برسند و در نتیجه با مشکلات زیادی که بار روانی منفی برایشان دارد، مواجه شوند.

خیلی وقت‌ها دیده می‌شود که خود مادران، در ایامی مثل جشن تولد‌ها، مناسبت‌های مختلف و حتی مهمانی رفتن دخترانشان را آرایش می‌کنند یا از لوازم زیبایی دخترانه مثل گیره‌های سر یا کش و تل سر برای پسرانشان استفاده می‌کنند. اینکار علاوه بر اینکه ممکن است باعث بحران هویت بچه‌ها شود، حمله به حریم کودکی آن‌ها است چرا که زیبایی طبیعی بچه‌ها را زیر سوال می‌برد و ناخودآگاه به بچه می‌آموزد که تو خودت زیبا نیستی بلکه باید برای زیباتر شدن تلاش کنی و زیبایی و خوشگلی مهمترین ارزش تو محسوب می‌شود.

اگر بچه‌ها خودشان به سمت لوازم آرایشی جذب می‌شوند، ناشی از جاذبه‌هایی است که وسایل برای کشف محیط اطراف آن‌ها دارد. بچه‌ها دوست دارند همه چیز را لمس و با حواس پنجگانه تجربه و آن را آزمون و خطا کنند، اما این بدین معنی نیست که استفاده از لوازم آرایش برای بچه‌ها بدون اشکال است.

شما فرض کنید دختر چهار یا پنج ساله‌ای دارید که از شما می‌خواهد برایش لوازم آرایش بخرید یا رژلب را به او بدهید تا روی لبش بزند، شما هم درخواستش را رد می‌کنید، یا اینکه مدام سر کیف شما می‌رود و خود را آرایش می‌کند، بعد شما که اخم می‌کنید به شما می‌گویید که چرا اجازه ندادید و شما هم سخنرانی میکنید که، چون خوب نیست و بد است و آرایش برای خانم‌ها است، نه دختر کوچولو‌ها، تو کوچولو هستی و نباید صورتت را رنگ کنی، اما آیا او متقاعد می‌شود؟ آیا دختر چهار ـ پنج ساله این حرف‌ها را می‌فهمد؟ پس راه درست چیست؟

در این زمینه با خانم دکتر نسیم نوری، روانشناس و مشاور خانواده پیرامون عوارض و علل آرایش کردن بچه‌ها و همینطور وظایفی که والدین در این زمینه بر عهده دارند، به گفتگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید:

*خانم دکتر به عنوان سوال نخست بفرمایید که چه علل و عواملی باعث می‌شود که بچه‌ها به سمت لوازم آرایشی برای زیباتر جلوه دادن خود بروند، آیا خود بچه‌ها در این زمینه به بلوغ فکری رسیده اند یا تحت تأثیر دیگران ممکن است چنین کار‌هایی را انجام دهند؟

نخستین دلیلی که می‌توان برای این امر برشمرد، ممکن است کنجکاوی ذاتی کودک برای کشف دنیای اطراف خود باشد. حال سوال این است که چنین چیزی طبیعی است؟ بله این امر کاملا طبیعی است و جزو مراحل رشد محسوب می‌شود و والدین نباید بترسند و برخورد‌های خشونت آمیزی داشته باشند.

اما دلیل دوم ممکن است الگوگیری‌های کودکان از بزرگسالان یا همسالانی باشد که در برابر آن‌ها بچه‌ها اقدام به آراستن خود می‌کنند. یعنی دختر بچه، مادری دارد که برای هر میهمانی آرایش می‌کند، او هم می‌بیند و این الگوگیری در او ایجاد می‌شود.

دلیل سوم القای بیش از حد فرهنگ درون خانواده بر ضرورت زیبایی و تاکید بیشتر بر ارزش گذاری فردی به زیبایی نسبت به ارزش‌های اخلاقی است. در صورتی که فرهنگ درون خانواده توجه به ظاهر صرف باشد، چنین امری طبیعی است.

چهارم ایجاد شرایط و محیط تشویق کودک به استفاده از لوازم آرایش توسط اطرافیان برای زیباتر کردن کودک باید مدنظر قرار بگیرد. پنجم سهولت دسترسی کودک به لوازم آرایشی بزرگ تر‌ها و در اختیار قرار دادن آن‌ها توسط اطرافیان از علل مهم گرایش کودکان در آینده نزدیک به این لوازم است.

*خانم دکتر این مورد پنجم که فرمودید، در خیلی خانواده‌ها دیده می‌شود که والدین در این زمینه سهل گیری می‌کنند، چنین سهل گیری در خانواده‌ها چه دلائلی می‌تواند داشته باشد؟

ببینید، متاسفانه گاهی والدین برای ساکت کردن مقطعی و زودهنگام کودکان خود در سنین پایین‌تر لوازم آرایشی خود را به عنوان اسباب بازی در اختیار کودک قرار می‌دهند و بعد‌ها مشاهده می‌شود احتمال استفاده خودسرانه و دست زدن به لوازم ارایشی مادر بدون حضور والدین افزایش می‌یابد. والدین باید بدانند که لوازم آرایش برای ساکت کردن و سرگرمی بچه‌ها اسباب بازی نیست! عواقب زیادی دارد.

همچنین علاقه کودک به بزرگتر نشان دادن خود و همانندسازی با مادر نیز می‌تواند از علل مهم دیگر در نظر گرفته شود. واکنش‌های غلط والدین به کنجکاوی‌های ساده و اولین استفاده‌های ناهشیارانه کودک از لوازم آرایش می‌تواند از علل مهم دیگر باشد. استفاده از واژه‌های «چه زیبا شدی» و خندیدن به کودک و تعریف این مطلب برای دیگران در برابر کودک می‌تواند جنبه تشویقی برای افزایش احتمال استفاده‌های بعدی کودک از این لوازم آرایشی باشد. البته واکنش‌های خشونت آمیز و غیرمنطقی و تنبیه کودک در این زمینه نیز نه تنها موثر نیست بلکه خطرات جدی به همراه خواهد داشت.

* عوارض آرایش زودرس کودکان در زندگی فعلی و آینده زندگی آنان چیست؟ برخی خانواده‌ها این روز‌ها اعتقادی ندارند که آرایش کردن مضراتی برای خود و بچه هایشان دارند به همین دلیل هم هست که نوجوانان زیادی را می‌بینیم که از سنین پایین به رنگ کردن مو یا آرایش صورت و ناخن به طور مداوم و طبیعی می‌پردازند.

اولین مشکلی که در این زمینه وجود دارد افزایش احتمال ابتلا به بیماری‌های پوستی و بروز واکنش‌های حساسیتی است که به علت ظرافت و لطافت پوست کودکان در پی استفاده مکرر از لوازم آرایش بالا می‌رود.

افزایش احتمال «بحران هویت» و «سردرگمی» نقش در بزرگسالی از عوارض مهم و جدی است.

*در این زمینه بیشتر برایمان توضیح می‌دهید؟

ببینید، کاهش اعتماد به نفس و باور به نیاز همیشگی به تغییر خود برای پذیرفته شدن در دنیای بیرونی و ارتباطات اجتماعی در پی استفاده کودکان از لوازم آرایش در سنین پایین دیده شده است. با آرایش، عزت نفس کودک و نوجوان تهدید می‌شود، چون ناخودآگاه تشویق اطرافیان در او این امر را القا می‌کند که بدون استفاده از این لوازم آرایش زیبا و پذیرفتنی نخواهد بود. همچنین افزایش احتمال بلوغ زودرس نیز می‌تواند تهدید جدی بعدی باشد که باید در نظر داشت.

* خانم دکتر پسر بچه‌های زیادی را هم می‌بینیم این روز‌ها به سمت مدلینگ و مدل‌های مختلف مو و آرایش صورت روی می‌آورند، آیا پسربچه‌ها هم گرایش به لوازم آرایشی پیدا می‌کنند و در این زمینه زمینه والدین چه وظیفه‌ای دارند؟

بله، این امر گاهی در پسربچه‌ها هم دیده می‌شود. پسربچه‌ها نیز گاهی رفتار‌هایی مغایر با جنسیتشان ممکن است داشته باشند. رفتار‌هایی از قبیل تمایل به آرایش کردن، یا رغبت به بودن در جمع زنان و عدم تمایل به همراهی با پدر از مواردی است که در برخی پسربچه‌ها به چشم می‌خورد.

باید والدین به این رفتار‌ها در کودک خود توجه کنند و پیگیری جدی برای اصلاح آن داشته باشند. این رفتار‌ها امکان دارد تبعات و پیامد‌های ناخوشایندی را در زندگی شخصی و اجتماعی آینده پسران به همراه داشته باشد. در این وضعیت باید برای اصلاح این رفتار‌ها با صحبت کردن، توضیح دادن تفاوت‌های رفتاری زنان و مردان، این مشکل را در ذهن کودک حل کرد. در صورتی که این توانایی و مهارت در والدین کم شود، باز هم این مشکلات در کودک ادامه پیدا کرد، خانواده‌ها باید از روانشناسان در این حوزه کمک بگیرند.

* راهکار‌های جلوگیری از روی آوردن کودکان به انجام آرایش چیست؟

برای کاهش تمایل به آرایش در کودکان و نوجوانان بهتر است بزرگتر‌ها در حضور کودک انجام به خودآرایی را به حداقل برسانند و کودک را کمتر همراه با خود به مراکز آرایشی ببرند. لوازم آرایشی در منزل نباید در در دسترس آزادانه کودکان قرار گیرد و باید احترام به حریم شخصی والدین و بزرگتر‌ها به کودک آموزش داده شود.

*به طور عملی مادر‌ها چه کار‌هایی می‌توانند در این زمینه انجام دهند؟

برای بچه‌ها با زبان کودکانه توضیح داده شود که این کار مخصوص بزرگتر‌ها است و در هر حیطه سنی انجام کار‌های مخصوص به آن سن باید انجام شود. در نظر داشتن فاصله سنی با والدین در ذهن کودک و روشن کردن این مطلب با زبانی ساده و کودکانه برای کودکان مهارتی است که والدین باید آن را بیاموزند

*پس منع آرایش نباید به صورت مستقیم باشد؟

خیر، منع آرایش نباید به صورتی انجام شود که کودک لجباز و حریص شود و در پی مخفی کاری برای انجام آن شود. قانع سازی باید با ظرافت کامل و با مهارت انجام شود و کودک از عوارض انجام کار خود آگاه شود، برای مثال به کودک گفته شود که آرایش کردن امکان دارد به سلامتی اش آسیب برساند، با لطافت و مهربانی کامل باید به او گفته شود که بدون آرایش زیباتر هستی و این آرایش، مانع دیدن چهره زیبای اصلی تو می‌شود.

نکته دیگر هم این است که به صورت مکرر در زمان‌های مختلف به او اعتماد به نفس دهید و تلقین کنید که او زیبا و دوست داشتنی است و باید خودش را همانگونه که هست، دوست بدارد. اگر کودک همچنان اصرار داشت، والدین برای او چارچوبی تعیین کنند و باید به او بفهمانند که این کار مخصوص بزرگترهاست و او هم روزی بزرگتر خواهد شد و استفاده مناسب از این لوازم را خواهد داشت.

*بچه‌ها خیلی وقت‌ها با همان شیرین زبانی به بزرگتر‌ها می‌گویند که مثلا چرا فلان فرد یا فلان بچه یا بزرگسال پس آرایش کرده و من نمی‌توانم این کار را انجام دهم. در این طور مواقع چه باید پاسخ داد؟

به بچه باید گفته شود که اگر در اطراف او کسانی را می‌بیند که آرایش می‌کنند، این افراد بزرگسال، چون نشاط پوست شان با افزایش سن از بین می‌رود، سعی می‌کنند مقداری آرایش کنند که چهره شان بی روح نباشد و نشاط جوانی را پیدا کند، اما آرایش کردن برای بچه‌ها و نوجوان‌ها خوب نیست.

در صورت مشاهده آرایش زیاد در پسران یا رفتار‌های پسرانه در دختران و آرایش کردن زیاد دختران که بیش از ۶ ماه به طول انجامید حتماً به یک روانشناس مراجعه کنید و ریز رفتار‌های کودک خود را توضیح دهید. دکتر روانشناس کودک و یا بازی درمانگر برای بچه‌ها در این زمینه می‌تواند به شما راهکار‌های مناسبی دهد.

منبع: فارس

انتهای پیام/