چین: بلاگرهای وطن‌پرستی که به غرب حمله می‌کنند

چین: بلاگرهای وطن‌پرستی که به غرب حمله می‌کنند

• تسا وانگ و بخش چینی بی‌بی‌سی
• بی‌بی‌سی

۹ ساعت پیش

منبع تصویر، DAVIES SURYA

گویانموچان، بلاگر چینی، با لبخند اطمینان‌بخشی که بر صورت دارد شخصیتی مهربان به نظر می‌رسد.

این زن جوان ۶.۴ میلیون فالوئر فالوور در شبکه اجتماعی ویبو دارد که شبیه توییتر است و محلی برای انتشار ویدیوها و تفسیرهای داغ او از رویدادهای روز.

اما زیبایی‌شناسی دلفریبی که از خود بروز می‌دهد - در صفحه‌اش عکسی رویایی از دختری در میان درختان وجود دارد - هیچ ربطی به لحن غالبا تندش ندارد.

بنا بر یکی از مطالب اخیرش، اتحادیه اروپا "سگ زنجیری" آمریکا است. در مطلبی دیگر می‌خوانیم که افزایش نرخ ابتلا به کووید-۱۹ در ایالت تگزاس سندی بر "جنگ داخلی" است که در آن "آمریکایی‌ها دارند همدیگر را با سلاح میکروبی می‌کشند."

• رسانه‌های چین چطور اختلافات این کشور با دنیا را پوشش می‌دهند؟
• کرونا؛ دیپلمات‌های حاضرجواب چین به میدان آمده‌اند
• کرونا و رویای چین برای تبدیل شدن به ابرقدرت دنیا

گویانموچان یک نمونه از بلاگرهای جدیدی است که با نام "زیگانوو" شناخته می‌شوند و ظهورشان در شبکه‌های اجتماعی چینی پیوندی ناگسستنی با رشد گرایشات ناسیونالیستی در این کشور دارد.

این نام اشاره‌ای است به لشگر "وومائوها" - ترول‌های بدنامی که برای پخش تبلیغات حکومتی پول می‌گیرند. اما فرق قضیه در این است که زیگانووها این کار را رایگان انجام می‌دهند.

مطالب و ویدیوهای سوزانشان معمولا در انتقاد از کشورها و رسانه‌های غربی است، و توسط ده‌ها هزار نفر از طرفدارشان همخوان می‌شوند. موضوعاتی چون فمینیسم، حقوق بشر، چندفرهنگ‌گرایی، و دموکراسی که تاثیرات "مخرب" غربی بر جامعه چین قلمداد می‌شوند نیز موضوع بحث بوده‌اند.

کسانی که مبلغ "جدایی‌طلبی" به شمار می‌روند نیز در خیلی مواقع هدف این افراد قرار می‌گیرند، مانند دموکراسی‌خواهان هنگ کنگی و تایوانی، و روشنفکران، کارشناسان، و فعالان گوناگون.

در بین کسانی که مورد گزندشان قرار گرفته‌اند می‌توان به فانگ فانگ اشاره کرد، نویسنده‌ای که با گزارش‌هایش درباره مراحل ابتدایی شیوع ویروس کرونا در ووهان مورد توجه جهانیان قرار گرفت. شانگدیژینگ، یکی از همین زیگانووها، در مطلبی که سال گذشته در همه جا پخش شد او را به "زدن خنجری بسیار عمیق از پشت" و "ایجاد یکی از بزرگترین سلاح‌ها برای لکه‌دار کردن دامن چین توسط دشمنانش" متهم کرد.

اخیرا نیز ژنگ ونهونگ، کارشناس خبره پزشکی، بعد از این که به نظر رسید بر خلاف سیاست رسمی معتقد است که چین باید با زندگی با کووید-۱۹ کنار بیاید مورد حمله قرار گرفت.

برخی از بلاگرها خیلی سریع رساله دکترای او را بیرون کشیدند و او را به دزدی علمی متهم کردند، ادعایی که در ادامه توسط دانشگاه او رد شد. توصیه او مبنی بر این که کودکان باید برای صبحانه شیر بنوشند به نشانه‌ای از مخالفت او با صبحانه سنتی و ارزش‌های چینی تبدیل شد. پینگمینوانگشیاوشی نوشت "آیا این پرستش بیش از اندازه غرب و چاپلوسی برای خارجی‌ها نیست؟"

به گفته کارشناسان، می‌توان روزانه ده‌ها مطلب مشابه تولید کرد که غالبا احساسی و مختصرند، و یک دلیل پخش سریعشان همین است.

مانیا کوتسی، تحلیلگر شبکه‌های اجتماعی چینی، می‌گوید "این ناسیونالیسم فست‌فودی است. مردم یک گاز می‌زنند، پخشش می‌کنند، سپس هم یادشان می‌رود."

ترکیب انفجاری

منبع تصویر، DAVIES SURYA

به نظر خیلی‌ها، رشد احساسات وطن‌پرستانه چینی نتیجه افزایش تنش‌ها میان چین و غرب است - اما این تمام داستان نیست.

در حالی که دنیای در هم تنیده امروز شاهد رشد ناسیونالیسم در خیلی از جاها بوده است، این روند در چین با تاکید فراوان بر هویت چینی توسط شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور این کشور، و فراگیری سریع شبکه‌های اجتماعی همزمان شده است.

خانم کوتسی اشاره می‌کند که بسیاری از زیگانووها "جوانند و در فضایی مملو از وطن‌پرستی و افتخار به چین آموزش دیده‌اند و رشد کرده‌اند. به همین خاطر با ترکیبی انفجاری از خارجی‌ستیزی و احساسات وطن‌پرستانه سر و کار داریم که بر فرهنگ و هویت چینی تاکید زیادی دارد."

اوج‌گیری این افراد به یک دلیل دیگر نیز جالب توجه است - روندی که با اعمال قوانین سخت بر آزادی بیان در اینترنت توسط چین، و سانسور شدید فعالان و شهروندان عادی، همزمان بوده است. مطالب "حساس" خیلی وقت‌ها از ویبو و وی‌چت پاک می‌شوند.

ناظران می‌گویند که در تضادی آشکار، صداهایی که خط رسمی دولت چین را ترویج می‌کنند ظاهرا آزادی عمل دارند، و در برخی موارد توسط رسانه‌های دولتی تقویت نیز می‌شوند؛ یا مطالبشان در شبکه‌های اجتماعی همخوان می‌شود یا در مقالات مورد استفاده قرار می‌گیرد.

معلوم نیست که آیا این زیگانووها رابطه مستقیمی با حکومت دارند یا نه، اما برخی از آن‌ها توسط دولت‌های محلی یا به شرکت در برنامه‌ها مختلف دعوت شده‌اند یا مورد تقدیر قرار گرفته‌اند.

گویانموچان که نام واقعیش شو چانگ است بار اول در سال ۲۰۱۴ با نوشتن مقاله‌ای تحت عنوان "ملیت شما چینی است" وارد عرصه شد و مقاله‌اش مورد توجه زیاد رسانه‌های جریان اصلی قرار گرفت. او از آن زمان به بعد در برنامه‌هایی که شهرداری یانتای برای بلاگرها برگزار کرده است حاضر شده است؛ در یکی از خبرگزاری‌های دولتی سخنرانی کرده است؛ و یکی از چندین بلاگری بود که در ماه ژوئیه توسط استان گوانگ‌دونگ به عنوان "سفیر اینترنتی" معرفی شدند.

او به پرسش‌های بی‌بی‌سی در این رابطه پاسخ نداد.

همزیستی متقابل

زیگانووها تنها یک عضو زیست‌بومی پیچیده محسوب می‌شوند.

بخش عمده گفتمان وطن‌پرستانه در شبکه‌های اجتماعی چینی، مخصوصا ویبو، همچنان توسط رسانه‌های حکومتی تغذیه می‌شود. آن‌ها می‌توانند با ایجاد و ترویج تنها یک هشتگ به مباحث شکل دهند - مثل اتفاقی که بعد از ابراز نگرانی برخی شرکت‌ها نسبت به کار اجباری در مزارع پنبه استان سین‌کیانگ افتاد.

اما گروه‌های اینفلوئنسری کوچکتر بسیاری هستند که به عصبانیت عمومی دامن می‌زنند، از جمله هنرمندان دیجیتال، شرکت‌های رسانه‌ای کوچکتر، استادان محترم دانشگاه‌ها، و حتی بلاگرهای خارجی.

هارپر کی، تحلیلگر اندیشکده دبل‌تینک لب، می‌گوید که قوانین اینترنتی چین مشوق ترویج فعالانه تبلیغات حزبی است، لذا بسیاری از این اینفلوئنسرها صرفا دارند از ساختار موجود به نفع خود استفاده می‌کنند.

او می‌گوید "می‌توانید فرصت‌طلب باشید. اگر بخواهم از اینفلوئنسری کسب درآمد کنم، چه راهی بهتر از معروف شدن در محیط ناسیونالیست مسمومی که دارد شکل می‌گیرد؟"

به گفته تحلیلگران، درست است که این اینفلوئنسرها مستقیما از دولت پول نمی‌گیرند، اما نامشان در رسانه‌های ملی مطرح می‌شود و رسمیت پیدا می‌کند، و آن‌ها نیز از این رویه برای ساختن وجهه شخصی خود سود می‌برند.

منبع تصویر، WEIBO

توضیح تصویر،

گویانموچان روزانه سیلی از تفسیرهای داغ و نظرات ویدیویی منتشر می‌کند

افزایش خوانندگانشان به معنی افزایش درآمدهایشان از تبلیغات و محتوای پولی است. دکتر فانگ کیچنگ، استاد خبرنگاری و ارتباطات، تخمین می‌زند که یک حساب کاربری با بیش از یک میلیون فالوئر در شبکه‌های اجتماعی می‌تواند معادل دویست سیصد هزار دلار در سال درآمدزایی کند.

و البته حکومت هم سود متقابل می‌برد. برای نمونه، آقای کی می‌گوید با سپردن مسئولیت حرف زدن به زیگانووها، حکومت "از آن‌ها دعوت می‌کند که کار ایدئولوژیکش را انجام دهند، و این بلاگرها به الگوهای موفق تبلیغات تبدیل می‌شوند."

اما اینفلوئنسرها خیلی جای بازی ندارند، و بعضا بیش از اندازه شوریده‌اند.

در ماه‌های اخیر، برخی گمانه‌زنی‌های زیگانووها راجع به نشت ویروس کرونا از آزمایشگاهی در ایالات متحده و برخی مطالبی که به ژنگ ونهونگ حمله کرده بودند از شبکه‌های اجتماعی پاک شدند. مقاله‌ای پرشور که خواهان اصلاحات ریشه‌ای کمونیستی بود به سرعت پخش شد و در رسانه‌های دولتی نیز مطرح شد، اما در پی جنجال در اینترنت برای مدت کوتاهی سانسور شد.

خانم کوتسی می‌گوید "بعضی وقت‌ها دقیقا مشخص نیست که چه حرفی مجاز است و چه حرفی مجاز نیست. تنها یک مطلب برای ناپدید شدن این اینفلوئنسرها کافی است."

او می‌گوید "تا وقتی که عقاید شخصی آن‌ها با گفتمان رسمی همراستا باشد به درد می‌خورند، اما به محض این که دیگر به درد نخورند، یا به نظر برسد که مواضعی مخالف گفتمان دولتی دارند، کنار گذاشته می‌شوند."

اما این بازی برای خیلی‌ها جذاب است.

در اواخر ماه سپتامبر، گویانموچان خیلی ناگهانی به مدت ۱۵ روز از انتشار مطلب جدید در حساب ویبو خود منع شد. این شبکه اجتماعی مدعی بود که "دستورالعمل‌های کاربری را نقض کرده است".

او بلافاصله یکی از مطالب قدیمی خود را بالا آورد که خوانندگان را به صفحه‌ای دیگر راهنمایی می‌کرد و روند روزمره مطالبش مثل همیشه در آن صفحه جریان داشت.

به نوشته خودش "این حساب کوچک را ساخته‌ام تا برای اتفاقات پیش‌بینی‌نشده آماده باشم."

• خبرهای بیشتر را در کانال تلگرام بی‌‌بی‌سی فارسی دنبال کنید