تقابل انقلاب با آمریکا بیش از آن‌که سیاسی باشد، فکری و فرهنگی است

به گزارش خبرگزاری مهر،‌ نشست معرفی و بررسی «پنج گانه افول آمریکا» در آستانه سالروز تسخیر لانه جاسوسی دیروز چهارشنبه ۱۲ آبان با حضور و سخنرانی محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، سعید کرمی مدیرعامل انتشارات سروش، محمدعلی شفیعی مترجم کتاب «آمریکا تور وداع»، غلامزاده نطنزی، مترجم، حسن حسینی استاد دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران، علیرضا مختارپور دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، معاونان و مدیران کل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و جمعی از مدیران و فعالان فرهنگی استان تهران در سالن اجتماعات کتابخانه مرکزی پارک شهر برگزار شد.

در این نشست که توسط اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان تهران و با همکاری انتشارات سروش برگزار شد، پنج عنوان کتاب «آمریکا تور وداع» نوشته کریس هجز با ترجمه محمدعلی شفیعی؛ «جامعه انحطاط زده» نوشته روس دوتات با ترجمه حمید رضا غلام زاده نطنزی؛ «در سایه قرن آمریکایی» نوشته آلفرد مک کوی با ترجمه روح الله عبدالملکی؛ «زوال هژمونی ایالات متحده در نیمکره غربی» نوشته توماس اندرواکیف با ترجمه الهه نوری غلامی زاده و «مرگ‌های ناامیدی» نوشته آن کیس و آنگیس دیتون با ترجمه پرناز طالبی معرفی و بررسی شد.

این‌آثار ضمن پرداختن به ماهیت و سابقه تمدن آمریکایی، افول امریکا را از دیدگاه پژوهشگران برجسته و از منظر زوال عناصر اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی در جامعه آمریکایی بررسی می‌کنند.

مختارپور در این‌مراسم با تقدیر از دست اندرکاران برگزاری این برنامه، طی سخنان کوتاهی گفت: از مترجمین و پژوهشگران و انتشارات سروش تشکر می کنم که در این طرح تبیینی به نهاد کتابخانه ها کمک کردند تا قدمی در مسیر مباحث معرفت شناسی سیاسی در کشور برداشته شود. همچنین از حضور جناب آقای دکتر اسماعیلی در این نشست تشکر می‌کنم که نه به عنوان وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی، بلکه به عنوان یک پژوهشگر و کارشناس آگاه و بصیر در حوزه مسائل سیاسی در این مراسم حضور پیدا کردند.

در ادامه اسماعیلی با تقدیر دست اندرکاران برگزاری این نشست طی سخنانی گفت: از زحمات جناب آقای مختارپور، دبیرکل فهیم و فرهنگی نهاد کتابخانه های عمومی کشور و همچنین از انتشارات سروش و جناب آقای دکتر کرمی که این همت را داشتند که با همکاری با دوستان در دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران این کار بزرگ را انجام دهند تقدیر و تشکر می‌کنم. خوشبختانه در سال های اخیر خیز خوبی در این زمینه برداشته شده و مجموعه مراکز مطالعاتی که در این حوزه ها نگاه های عمومی موجود در بخش سیاسی نظام را دنبال می‌کردند، نسبت به این موضوع اهتمام خوبی داشته‌اند. به عنوان مثال در مرکز اسناد انقلاب اسلامی که سال‌ها توفیق حضور داشتم شاید بیش از ۱۵ مجموعه خوب در ۵ سال اخیر در این حوزه تولید شده است و این کاری که به صورت منسجم و دقیق در مجموعه انتشارات سروش اتفاق افتاد، ادبیات خوبی را به این موضوع اضافه کرد.

وی افزود: ما در این بحث در بخش «تولید ادبیات» و مهمتر از همه در «توزیع» این بحث با مشکل مواجه هستیم؛ اینکه بتوانیم این بحث را وارد حوزه‌های آکادمیک و دانشگاهی کنیم. متأسفانه امروز در عموم رشته‌ها به خصوص در رشته علوم سیاسی، که من هم افتخار معلمی علوم سیاسی در دانشگاه تهران را دارم، با این موضوع روبه‌رو هستیم. متاسفانه به شدت دچار یک ادبیات کاملا غلبه پیدا کرده هستیم که تغییر و تحول آن در محافل علمی و دانشگاهی سخت است؛ اساس این که «تمدن امریکا رو به زوال و رو به پایان است» را خیلی نمی‌توانیم با قاطعیت در فضایی که به وجود آمده بیان کنیم.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره تلاش‌های صورت گرفته برای تغییر این‌نگاه در جامعه گفت: این ادبیات در دنیا بسیار قوی تر از کشور ما است. این بحث بیش از دو دهه پیش در کشور ما شروع شده و اولین بار در مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما دوستانی با حضور جناب آقای زرشناس نشریه ای بنام «غرب شناسی» راه اندازی شد که مجموعه مقالات مرتبط با این موضوع را ترجمه و منتشر می‌کردند. خوشبختانه امروز با نهادهای علمی خوبی که داریم این فعالیت‌ها و نگاه‌ها در حال قوی‌تر شدن هستند. اما به هر حال در مقابل کاری که در حوزه های دانشگاهی ما از سالیان گذشته رسوب کرده، این تفکر یک تفکر نوین است که نیازمند کار پژوهشی، علمی و رسانه‌ای کامل است.

اسماعیلی گفت: امیدوارم کاری که آغاز شده با کارها و پیوست‌هایی در دانشکده مطالعات جهان با حضور و راهنمایی استادان خوبی مانند آقای دکتر حسینی اتفاق افتاده، گسترش و تعمیق پپیدا کند. خوشبختانه از نظر مجموعه های فرهیتخته ای که امروز در این مباحث در حال فعالیت هستند و در دانشگاه حضور دارند دست مان پر است. اما سیطره و غلبه با این بحث نیست که باید ان شاء لله گسترش پیدا کند، چرا که بخشی از این کار به تغییر نگاه های فرهنگی در جامعه منجر می‌شود. متاسفانه در مقابل تلاش هایی که دوستان ما داشتند، شاهد هستیم طی سال های بعد از انقلاب با بودجه هایی در مراکز علمی و تحقیقاتی ادبیاتی تولید شده که توصیه آن پیوستن به این نظم امریکایی حاکم بر دنیا بوده است. واقعیت از نگاه آنها «غلبه نظم و تمدن امریکایی بود و اینکه هر کسی که می‌خواهد موفق باشد ناگزیر است از این مسیر عبور کند!» اینها نظریه‌های توصیه ای بودند که به ویژه در مکتب نوسازی پس از جنگ جهانی دوم مطرح شد و در کشور ما به طور ناقص حدود ۷۰ سال است که در نظام بودجه و برنامه ریزی ما غلبه پیدا کرده است.

وی در ادامه گفت: به هم زدن این تفکر حاکم کار دشواری است. امروز در ادبیات سیاسی ما ادبیاتی غالب شده که سال هاست در آمریکا از آن گذر شده است. آن روایت های درونی از آمریکا که این کتاب‌ها بخشی از آن را بازنمایی می‌کند نشان می‌دهد چه میزان مشکلات در بخش‌های مختلف وجود دارد و مهمترین آن همان مولفه قومیتی است که در حال آسیب زدن به آینده یکپارچه آمریکا است. ما نیاز داریم که این مباحث را دامن بزنیم، جلو ببریم، حمایت کنیم و آن را به عنوان فرهنگ غالب در دانشگاه‌های خودمان در میان دانشجویان مان که تصمیم گیران و تصمیم سازان آینده کشور هستند گسترش دهیم.

این استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران گفت: ما به همین میزان که امروزدر برخی حوزه‌ها عقب هستیم، در آینده در حوزه تصمیم سازی نیز عقب خواهیم بود. اگر امروز بتوانیم در حوزه دانشگاهی این ادبیات را جابجا کنیم، می توانیم امیدوار باشیم در آینده از این مرحله عبور کرده باشیم. امیدوارم اینگونه اقدامات رفته‌رفته این زمینه را به وجود آورد تا گام‌های بلندی را در این زمینه برداریم. انقلاب اسلامی و امام عزیز ما با همین فکر و ایده شالوده شکنانه مسیر را برای ما باز کرده‌اند.

وزیر ارشاد با اشاره به برگزاری این‌نشست در آستانه ۱۳ آبان گفت: تصمیم بر آن شد که این نشست در آستان ۱۳ آبان برگزار شود تا پیوندی با مسیر پر فراز و نشیبی که انقلاب اسلامی ما طی کرده است برقرار کنیم. امام عزیز ما در ۱۳ آبان ۱۳۴۳ به واسطه سخنرانی ۴ آبان خود در اعتراض به طرح مصونیت اتباع آمریکایی تبعید شدند. امام همان روز از عظمت پایمال شده ایران در آن روز و بر اساس همین قانون صحبت کردند و ۱۳ آبان ۱۳۵۷ که دانش‌آموزان جلوی دانشگاه تهران آن عظمت را آفریدند و رژیم وابسته به آمریکا آن جنایت را خلق کرد و در نهایت گام آخر ۱۳ آبان تسخیر لانه جاسوسی آمریکا بود.

اسماعیلی گفت: به تعبیر یکی از دانشمندان علوم سیاسی تنها جایی که آمریکا موفق نشده کودتا کند خود آمریکا است؛ چراکه آنجا سفارتخانه ندارد. اگر آن روز سفارت آمریکا جمع نمی شد انقلاب اسلامی دچار توطئه های پیچیده ای می شد. قضاوت در مورد این موضوع باید در آن فضا صورت بگیرد. رهبر انقلاب توصیه کردند که بتوانیم اسناد بیرون آمده از لانه جاسوسی را وارد حوزه مطالعات عمومی و کتب درسی کنیم تا این فاصله گذاری و فضایی که بعد از گذشت چهل ساز پدید آمده روشن کنیم. انقلاب اسلامی بیش از آنکه به لحاظ سیاسی و نظامی با آمریکا درگیر باشد، به لحاظ فکری و فرهنگی با آمریکا درگیر بوده است. این خطی که از ابتدای نهضت از سال ۱۳۴۱ در جمهوری اسلامی در اعتراض به طرح اصلاحات اجتماعی در ایران آغاز شده بود، با اعتراض و مقابله امام مواجه شد. بر این اساس تقابل انقلاب اسلامی و نهضت امام با آمریکا پیش از اینکه سیاسی امنیتی و نظامی باشد، یک مقوله فکری و فرهنگی است و انقلاب اسلامی به واسطه پشتوانه فکری و تمدنی که دارد، امروز در یک ستیزه تمدنی قرار دارد و ان شاءالله این مرحله را با پیشگامی جریان مومن انقلابی که با دانش و تسلط کامل بر مبانی علمی امروز در جامعه فعالیت می‌کنند، با موفقیت پشت سر خواهد گذاشت.

در پایان این برنامه نیز از پنج کتاب معرفی شده در این نشست رونمایی شد.