اجلاس اقلیمی گلاسکو؛ کلی‌گویی، دورهمی یا تدابیر عملی؟

کنفرانس آب و هوایی گلاسکو به نیمه رسیده و جلسات و مذاکرات ادامه دارند. آلوک شارما، رئیس بریتانیایی اجلاس، بیلان تصمیم‌گیری‌ها و تعهدات تاکنونی را مثبت خوانده و از پیشرفت‌های همه‌جانبه یاد کرده است. گرتا تونبرگ، فعال سوئدی اما در صف مقدم کنشگرانی است که از سخن‌سرایی‌های طویل رهبران دولتی شکایت می‌کنند.

نگاهی به کاستی‌ها، الزامات و وعده‌های قبلی می‌تواند تصویر ملموس‌تری از واقعیت به دست دهد. 

 اراده واحد در رعایت حدنصاب گرمایش

توافق اقلیمی پاریس در سال ۲۰۱۵، حداکثر گرمایش زمین  تا پایان قرن کنونی را در مقایسه با عصر پیشاصنعتی به کمتر از دو درجه محدود کرده و در صورت امکان ۵/ ۱درجه. برای این منظور بیش از ۱۹۰ کشور متعهد شده‌اند برنامه‌ای ملی جهت حفاظت آب و هوا ارائه کنند. اینک بیش از ۱۳۰ امضاکننده توافق از جمله اتحادیه اروپا، تعهد داده‌اند که تا سال ۲۰۵۰ تولید دی اکسید کربن را به صفر برسانند.

چین که بزرگترین مولد گازهای گلخانه‌ای جهان است، خنثی شدن دی‌اکسید کربن را برای سال ۲۰۶۰ هدف‌گذاری کرده و هند گفته که تا سال ۲۰۷۰ به این مرحله می‌رسد. اما کارشناسان محیط زیست پیوسته یادآوری می‌کنند که مهم، اجرا شدن تعهدات است و این که غالبا  راهبرد مشخصی برای کلی‌گویی‌ها ارائه نمی‌شود.

تدوین و تکمیل نقشه راه

مجموعه‌ای از مقررات یا "شیوه‌نامه" برای اجرای ملموس توافق پاریس وجود دارد اما دو اجلاس اقلیمی پیشین در باره برخی مفاد این کتابچه، توافق مشخصی نکرده‌اند. دولت‌ها هم‌چنان در حال بحث هستند که آیا اهداف اقلیمی ملی را هر پنج سال یک مرتبه بررسی کنند یا ده سال یک بار. هم‌چنین معلوم نیست که آیا کشورهای رو به توسعه به همان اندازه کشورهای صنعتی باید بیلان اقدام بدهند و اگر آری، چه حمایت‌هایی خواهند داشت. گره خوردن مناسبات تجاری با برآورده شدن تدابیر اقلیمی نیز مورد مناقشه است. برزیل یا هند در راس کشورهایی هستند که در قبال  سخت‌گیری‌ها و شرط و شروط ‌ها مقاومت می‌کنند.

پول به ازای همیاری‌های اقلیمی

دیگر مشخص است که وعده کشورهای ثروتمند برای کمک سالانه ۱۰۰میلیارد دلاری به کشورهای فقیرتر توخالی بوده است. حالا کشورهای در حال توسعه خواهان یک تعهد رسمی هستند تا کسری هزینه‌‌های اقلیمی سال ۲۰۲۰ به بعد را جبران کنند.

هم‌چنین پیشنهادی برای برآورد کمک‌های مالی کشورهای صنعتی در سال آینده ارائه شده است. کشورهای در حال پیشرفت خواستار دریافت کمک برای ترمیم آسیب‌های آب و هوایی قبلی خود نیز هستند.

مشارکت جامعه مدنی

تشکل‌های غیردولتی شکایت می‌کنند که به بهانه محدودیت‌های کرونا، نمایندگان‌‌شان یا اصلا به نشست گلاسکو دعوت نشده‌اند یا در مذاکرات حضوری و آنلاین بازی داده نمی‌‌شوند. این عمده‌ترین دلیلی است که کنشکران اقلیمی را در روزهای گذشته به تظاهرات خیابانی یا تجمع اعتراضی پشت سالن‌های سخنرانی رهبران واداشته تا به این ترتیب صدای خود را به گوش برسانند.